Na czym polega dysplazja stawu biodrowego?
Dysplazja stawu biodrowego to nieprawidłowe ukształtowanie głowy kości udowej lub/oraz panewki, które powoduje wysuwanie tejże kości poza panewkę. Wadliwie zbudowane mogą być również ścięgno mięśnia biodrowo-lędźwiowego albo więzadła właściwe głowy kości udowej i poprzeczne.
Dysplazja stawu biodrowego dotyka ok. 5% noworodków – o wiele częściej dziewczynek niż chłopców.
Badania wykrywające dysplazję stawu biodrowego
Badanie w kierunku wykrycia ewentualnych nieprawidłowości w budowie stawów biodrowych maleństwa jest rutynowo przeprowadzane na oddziale noworodkowym. Lekarz sprawdza, w jaki sposób dziecko odwodzi obie nóżki na boki i czy podczas tego ruchu głowa kości udowej trzyma się w stawie. O dysplazji stawu biodrowego u dziecka mogą – choć nie muszą – świadczyć niesymetryczne fałdy pod pośladkami noworodka. Bardzo ważna jest też długość ud maluszka. Jeśli jedno z nich jest dłuższe, może to być objawem dysplazji stawu biodrowego.
Kolejnym etapem postępowania jest USG stawów biodrowych. Jeśli u noworodka występują jakieś anomalie w budowie tej części ciała, powinny być widoczne podczas badania (dla uspokojenia rodziców dodajmy – całkowicie bezbolesnego). W przypadku, gdy USG nie pokaże niczego niepokojącego, maluszka i tak czeka jeszcze jedno badanie profilaktyczne, które powinniśmy wykonać przed 4. tygodniem życia. Należy się na nie wybrać, zwłaszcza gdy dziecko należy do którejś z grup obciążonych większym ryzykiem wystąpienia choroby:
- w ciąży i podczas porodu było ułożone miednicowo;
- dysplazję stawu biodrowego zdiagnozowano u któregoś z rodziców lub rodzeństwa dziecka;
- jest dziewczynką – dysplazja stawu biodrowego występuje częściej u dziewczynek, gdyż ich stawy są bardziej podatne na działanie rozluźniającej stawy relaksyny, która jest uwalniana w przygotowującym się do porodu ciele ciężarnej kobiety,
- niemowlę miało dużą masę urodzeniową,
- urodziło się z ciąży mnogiej.
Nawet jeśli podczas badania wszystko wyglądało prawidłowo, u dzieci zagrożonych dysplazją stawu biodrowego kolejne USG przeprowadza się w 3. miesiącu życia.
Leczenie dysplazji stawu biodrowego u niemowląt
Prawidłowa diagnoza tuż po urodzeniu, ewentualnie do 3. miesiąca życia niemowlęcia, przyspiesza proces leczenia dysplazji stawu biodrowego. Wiele zależy jednak od tego, w jakim stopniu rozwinięte są bioderka malucha. Oceni to lekarz ortopeda właśnie na podstawie obrazu USG.
Co oznaczają poszczególne stopnie w skali Graffa, według której podczas USG oznacza się typy rozwojowe stawów biodrowych?
- typ Ia i Ib – staw biodrowy jest rozwinięty prawidłowo;
- typ II a – dysplazja fizjologiczna, biodro dziecka przed 3. miesiącem życia jest niedojrzałe, nie wymaga leczenia, ale kontroli u ortopedy i ponownego badania USG już tak. Jeśli lekarz zauważy brak poprawy, prawdopodobnie zaleci stosowanie aparatu (szelek Pavlika lub poduszki Frejki);
- typ II b – biodro niedojrzałe tak jak w typie II a, ale u dziecka po 3. miesiącu życia;
- typ II c – dysplazja zagrożona przemieszczeniem;
- typ III a i III b – biodro jest podwichnięte;
- typ IV – biodro jest zwichnięte;
- typ d – staw jest niestabilny, z decentracją głowy kości udowej.
Gdy u dziecka stwierdzono dysplazję od typu II b w górę, niemowle będzie najprawdopodobniej leczone za pomocą aparatu odwodzącego (szelek Pavlika, poduszki Frejki, rozwórki Koszli albo ortezy Tübingera). Zadaniem takiej ortezy jest odpowiednie ułożenie elementów stawu. Co 3-6 tygodni – w zależności od zaleceń ortopedy – musimy przychodzić na wizyty kontrolne, leczenie trwa zaś około pół roku. U niemowląt z dysplazją typu III i wyższym skuteczność aparatów się zmniejsza, najczęściej konieczne jest leczenie na wyciągu i założenie dziecku gipsu. Podobnie, gdy dysplazja stawu biodrowego została rozpoznana u dziecka między 6. a 18. miesiącem życia. U starszych dzieci przeprowadza się operację.
Koszt ortezy do leczenia dysplazji stawu biodrowego
Aparaty odwodzące do leczenia stawu biodrowego są refundowane przez NFZ do 100 zł. Co oznacza, że być może czeka nas spory wydatek – w zależności od ortezy wskazanej przez lekarza.
Cena szelek Pavlika to ok. 250 zł, ortezy Tübingera – 350 zł. Tańsze są poduszka Frejki – 100 zł, oraz rozwórka Koszli – 85 zł.
Sprawdź też:
Pierwszy miesiąc życia dziecka
Jakie sukienki nosić po ciąży?
