Punktowy system oceniania zachowania to zupełny bezsens? “Jest niesprawiedliwy, szufladkuje i niszczy motywację”

Punktowy system oceniania zachowania

Konieczność istnienia oceniania uczniów pod względem ich zachowania w szkole wynika wprost z Ustawy o Systemie oświaty. Zgodnie z jej zapisami uczniowie muszą co roku otrzymać stopień ze sprawowania, który nie tylko znajduje się na świadectwie, ale także ma ogromny wpływ na rodzaj promocji do następnej klasy. Świadectwo z wyróżnieniem (tzw. czerwonym paskiem) może dostać wyłącznie uczeń z wzorowym lub bardzo dobrym zachowaniem.

Ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę oddziału, nauczycieli oraz uczniów danego oddziału stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych, oraz obowiązków określonych w statucie szkoły.Ustawa o Systemie oświaty

Dyskusja o tym, czy ocenianie zachowania uczniów jest zasadne i sensowne, trwa już od wielu lat. Przez długi czas głównym zarzutem pedagogów i rodziców był brak obiektywizmu i transparentności – często obwiniano nauczycieli, że stopnie są subiektywne i wynikają z ich perspektywy, nie uwzględniając całości. Prawda jest jednak taka, że nie wymyślono idealnego sposobu oceniania, a problem miały rozwiązać systemy punktowe. Niestety w wielu przypadkach okazują się jeszcze bardziej absurdalne.

Najczęściej wygląda to w ten sposób, że na początku roku każdemu uczniowi przyznana jest jakaś pula punktów, np. 100 lub 50, taka która odpowiada ocenie dobrej. Za pozytywne działania czy aktywności uczeń może dostać dodatkowe punkty, a za złamanie regulaminu punkty są mu odejmowane.

Zobacz: Jak obliczyć średnią na koniec roku?

System punktowy w szkole to absurd?

Teoretycznie system punktowy wydaje się najbardziej sprawiedliwy. W praktyce wygląda to jednak nieco inaczej. Przede wszystkim zatraca się jakikolwiek indywidualizm w podejściu do ucznia i jego problemów czy potrzeb – po prostu stawia się przy nazwisku kolejny numerek. Dodatkowo często bywa niestety tak, że w ramach szkolnego statutu znacznie łatwiej jest stracić punkty niż je zdobyć – przykładowo za pomoc przy tworzeniu gazetki szkolnej można dostać 5 punktów, a za złamanie regulaminu, np. bieganie po korytarzu od razu “minus 10”. Brak równowagi może zniechęcać dzieci do podejmowania jakichkolwiek pozytywnych działań.

Sprawdź: Jakie przedmioty liczą się do średniej w 8 klasie? To od tych ocen zależy wynik rekrutacji do szkoły średniej!

Punkty ujemne z zachowania odbierają motywację

Wielu psychologów dostrzega jeszcze jedną ogromną wadę punktowego systemu oceniania. Ludzka psychika działa w ten sposób, że zdecydowanie szybciej i częściej zwracamy uwagę na zachowania negatywne, skupiamy uwagę szczególnie na tym, co idzie nie po naszej myśli. Z tego względu nauczyciele częściej widzą negatywne przejawy zachowania uczniów i częściej karzą ujemnymi punktami, niż nagradzają.

Co równie ważne, przyznawanie punktów za dobre zachowania (np. udział w wolontariacie, pomoc przy szkolnym projekcie etc.) niszczą w dzieciach naturalną i niewymuszoną potrzebę robienia dobrych uczynków. Pozytywne zachowanie się po prostu kalkuluje – można złamać kilka razy regulamin, a potem zrobić coś dobrego, żeby “wyzerować” punktację.

Zobacz: Rozpoczęcie roku szkolnego 2023/2024 będzie później niż zwykle. Uczniów czekają przedłużone wakacje!

Rodzice i uczniowie pytają o punktowy system oceniania zachowania