Słowiańskie i staropolskie imiona: Piękne i (nie)zapomniane [INSPIRACJE DLA RODZICÓW]

Staropolskie imiona – zapomniane imiona?

Co roku Ministerstwo Cyfryzacji publikuje listę najpopularniejszych imion w Polsce. Rankingi z ubiegłych lat w zasadzie nie ulegają większym zmianom. Warto jednak wspomnieć, że dziewczynki urodzone w 2018 najczęściej nazywano Zuzanna, Julia albo Maja.  W przypadku chłopców trzy imiona, które najbardziej podobają się młodym rodzicom, to Antoni, Jakub i Jan.

Zuzanna to imię wywodzące się z hebrajskiego. Prawdopodobnie tak samo jest z Mają, chociaż  językoznawcy nie są tutaj zgodni i niektórzy skłaniają się ku etymologii egipskiej lub greckiej. Julia, to klasyczne imię rzymskie, podobnie jak Antoni (rzymski ród Antoniuszy). Z kolei Jakub i Jan to imiona hebrajskie, często nazywane “biblijnymi”.

Bez wątpienia wymienione imiona są tradycyjne, jednak jak widać, nie są to ani imiona staropolskie, ani tym bardziej imiona słowiańskie. Tymczasem imiona ze słowiańskim rodowodem są nie tylko piękne brzmieniowo, ale też oryginalne. Kiedy warto przemyśleć zapomniane imiona wybierając imię dla dziecka? Przede wszystkim jeśli zależy nam na tym, aby imię naszej pociechy wyróżniało ją z tłumu rówieśników i gdy nie przepadamy za poddawaniem się trendom. Imiona słowiańskie to doskonała alternatywa dla obcobrzmiącej “Jessiki”, “Kariny” czy “Maxa” lub “Brayana” (wszystkie te imiona znajdują się w pierwszej setce najpopularniejszych imion 2018). Imiona pochodzenia polskiego i szerzej – słowiańskiego, “zgrabniej” brzmią z typowo polskimi nazwiskami. Niektórzy uważają, że zestawianie obcobrzmiących imion, jak wymienione wyżej, z tradycyjnymi polskimi nazwiskami jest pretensjonalne. Oczywiście indywidualna ocena zawsze należy do rodziców!

Staropolskie imiona żeńskie

Imię od zawsze miało niebagatelne znaczenie – niegdyś wiązano je z siłami nadprzyrodzonymi i determinowaniem przyszłości. W imionach “zaklęte” były zatem cechy charakteru i życzenia pomyślności. Imię było rodzajem talizmanu, który miał chronić dziecko – a później dorosłego – przed komplikacjami życiowymi. Współcześni rodzice prawdopodobnie nie podchodzą do kwestii wyboru imienia z religijną gorliwością, jednak bez wątpienia w dalszym ciągu imię jest jednym z najważniejszych wyborów dokonywanych najczęściej na etapie ciąży. Decydując się na konkretne imię dla dziecka niektórzy kierują się głównie względami estetycznymi, inni rodzinnymi, jeszcze inni – znaczeniem imienia. Niezależnie od tego, do której grupy należysz, istnieją słowiańskie imiona żeńskie, które z pewnością spełniają wszystkie te kryteria.

Do XVI wieku w Polsce imiona słowiańskie współistniały z imionami pochodzenia chrześcijańskiego. Imiona słowiańskie (inaczej: pogańskie), nadawane były przy narodzinach, a następnie na chrzcie były zmieniane na jedno z imion biblijnych. Sobór Trydencki zniósł taką możliwość i od tego czasu imiona pogańskie zaczęły być w odwrocie. Ponownie stare imiona żeńskie (podobnie jak i męskie), wróciły do łask w XIX wieku, co związane było z poszukiwaniem korzeni polskości i odwoływaniem się do tradycji słowiańskich w literaturze i szeroko pojętej kulturze. Poniżej prezentujemy kilka imion damskich słowiańskiego pochodzenia, które warto rozważyć, poszukując alternatywy dla często używanych imion greckich, herbajskich i rzymskich:

• Bogna – w 2018 roku 17 dziewczynek otrzymało to imię. Wywodzi się ono od słowa “bog”, oznaczającego dolę, szczęście, los.
• Dobrawa – w 2018 r. 40 dziewczynek otrzymało to imię. Wywodzi się od słów “las dębowy”. Dąb w mitologii słowiańskiej kojarzony był z siłą i mocą. Wierzono, że lasy dębowe zamieszkiwane są przez silne i władające magicznymi mocami istoty i bogów.
• Dobrosława – w 2018 r. imię to nadano 23 razy. Wyjątkowo stare polskie imię, oznaczające “ta, która cieszy się dobrą sławą”. Rzadziej stosowaną formą tego imienia (ale nadal występującą), jest Dobrochna.
• Ludmiła – to imię w 2018 roku zostało nadane dziewczynkom 12 razy. Oznacza “miła ludziom”. Bardzo często zdrabniana do Miłki, podobnie jak Miłosława.
• Miłosława – imię, które w 2018 nadano 8 razy. Powstało ono od słów “miłująca” i “sława”.
• Nawojka – to wyjątkowo ciekawe imię zostało w 2018 roku nadane jedynie 5 razy. Jest odpowiednikiem męskiego imienia “Nawoj”, które składa się z dwóch członów: “naj” i “woj”. Miało ono sugerować, że osoba je nosząca jest najwspanialszym wojownikiem.
• Sława – w 2018 tylko 5 dziewczynek nazwano tym imieniem. Jest to jedno z niewielu imion polskich, które brzmi i oznacza to samo, co rzeczownik, od którego pochodzi.

Staropolskie imiona męskie

Wiele staropolskich imion męskich było pierwowzorami do stworzenia żeńskich odpowiedników. Niektóre jednak są zupełnie oryginalne i występują jedynie w męskiej postaci. Jeśli interesują Cię słowiańskie imiona męskie, być może do gustu przypadną Ci następujące:

• Bogdan – w 2018 roku to imię otrzymało 53 chłopców. Podobnie jak Bogna, również Bogdan, pochodzi ono od słowa “bog”, czyli los, szczęście. Podobne imiona, również o słowiańskim rodowodzie, to Bogusław (28) i Bogumił (28).
• Jaromir – 15 chłopców urodzonych w 2018 roku otrzymało to imię. Pochodzi ono od słowa “jar”, czyli “mocny”, “krzepki”.
• Mirosław – Mirosławów urodziło się w 2018 roku 46. Imię to wywodzi od słowa “mir”, oznaczającego pokój, dobro, spokój.
• Radomir – imię nadane w 2018 roku 13 razy, pochodzi od “rad”, czyli “zadowolony”. Człon też może oznaczać czasownik: troszczyć się, udzielać rady. Alternatywną wersją tego imienia jest Radosław, który jest zdecydowanie jednym z najpopularniejszych starosłowiańskich imion – w 2018 roku zostało ono nadane 436 razy.
• Sambor – to imię powstałe od słowa “bor”, czyli walka, w 2018 roku zostało nadane 13 razy.
• Włodzimierz – 13 chłopców urodzonych w 2018 zostało nazwanych tym imieniem. Pochodzi ono od słowa “włod”, związanego z władaniem.
• Wojciech – to typowo polskie imię nie jest być może najpopularniejsze, ale bez wątpienia nie wychodzi z użycia od lat. Aż 5862 chłopców zostało tak nazwanych w roku 2018. Wywodzi się od słowa “woj”, czyli wojownik.

Jak widać, staropolskie imiona dla chłopców i staropolskie imiona dla dziewczynek są bardzo oryginalne, jednak znajduje się pośród nich kilka propozycji na trwałe wpisanych w polskie tradycje imienne. Inspiracji staropolskich można poszukiwać w książkach historycznych, ale także zbiorach legend i podań polskich, które niestety są coraz mniej znane. Powyższa lista nie wyczerpuje absolutnie listy imion słowiańskich – więcej propozycji można poszukiwać w księgach imion i na stronie Rady Języka Polskiego.