Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka (WWR): na czym polega i kiedy zacząć zajęcia?

• Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to zajęcia przeznaczone dla dzieci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwoju lub orzeczeniem o niepełnosprawności.
• Z indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka mogą skorzystać m.in. dzieci ze spektrum autyzmu, uszkodzeniem wzroku lub słuchu, opóźnionym rozwojem mowy, z zaburzeniami koordynacji lub z niepełnosprawnością umysłową.
• Jeśli to możliwe dziecko powinno uczestniczyć w zajęciach WWR z rodzicami oraz rodzeństwem
• Metody wczesnego wspomagania rozwoju dziecka są dostosowane do potrzeb i możliwości konkretnego dziecka, które na bieżąco oceniają opiekujący się maluchem specjaliści.

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka — co to takiego?

WWR, czyli wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to specjalistyczne zajęcia, na które mogą uczęszczać dzieci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwojowymi. Aby móc korzystać z takich zajęć, dziecko musi zostać do nich zakwalifikowane, a kwalifikacja odbywa się na podstawie zasad określonych przez Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Zajęcia z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka mają na celu usprawnienie funkcjonowania dzieci, które z powodu różnych zaburzeń mogą mieć z tym problemy.

Kto może skorzystać z programu wczesnego wspomagania rozwoju?

Ogólnie rzecz biorąc każde dziecko ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością lub innym zaburzeniem rozwoju ma możliwość uczestniczenia w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju. Doprecyzujemy jednak jakie zaburzenia kwalifikują dziecko do uczestnictwa w tychże zajęciach.

Indywidualny program wczesnego wspomagania rozwoju dziecka został opracowany z myślą o dzieciach, u których zdiagnozowano m.in.:

• uszkodzenie słuchu;
• niepełnosprawność umysłową;
• uszkodzenie wzroku;
• silne zaburzenie koordynacji ruchowej;
• opóźnienie rozwoju mowy;
• ogólne spowolnienie rozwoju;
• zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Dziecko, u którego postawiono jedną z powyższych diagnoz może, a nawet powinno jak najwcześniej, po rozpoznaniu deficytu rozpocząć uczęszczanie na zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju. Im wcześniej maluch zacznie brać udział w zajęciach, tym więcej będzie mógł wypracować i lepiej przygotować się do rozpoczęcia edukacji szkolnej. Rozpoczęcie edukacji w szkole podstawowej zakańcza proces wczesnego wspomagania rozwoju.

Formalności: co zrobić, aby zapisać dziecko na zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Najważniejszą kwestią, niezbędną do tego, aby dziecko mogło uczestniczyć w programie zajęć wczesnego wspomagania rozwoju, jest uzyskanie opinii od lekarza specjalisty. W tym celu dziecko powinno zostać przebadane w poradni pedagogiczno-psychologicznej, która na podstawie wywiadu oraz dokumentacji medycznej wystawia odpowiedni dokument. Przed wizytą w poradni należy przygotować sobie wniosek o wydanie opinii dotyczącej potrzeby uczestnictwa w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju. Ponadto, rodzice muszą zabrać ze sobą zaświadczenie od lekarza specjalisty lub pediatry o istniejących deficytach. W przypadku niektórych schorzeń czy niepełnosprawności, poradnia może wymagać dodatkowej dokumentacji, w postaci wyników specjalistycznych badań. Może być również potrzebna opinia o funkcjonowaniu dziecka w przedszkolu. W przypadku kiedy dziecko wcześniej uczestniczyło w zajęciach logopedycznych, również warto zabrać ze sobą dokument z ich przebiegu.

Kto może prowadzić zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Zajęcia z wczesnego wspomagania rozwoju odbywają się w oparciu o specjalny program wczesnego wspomagania rozwoju i prowadzone są przez cały zespół specjalistów. W skład kadry prowadzącej tego typu zajęcia wchodzi logopeda, psycholog oraz pedagog. W zależności od tego, z jakimi zaburzeniami dzieci uczęszczają na zajęcia, może być konieczna współpraca z innymi specjalistami. Czasami konieczny jest pedagog o konkretnej specjalności, jak na przykład oligofrenopedagog — jeżeli na zajęcia uczęszczają dzieci z niepełnosprawnością umysłową, lub tyflopedagog, który zajmuje się pracą z dziećmi niewidomymi. Aby móc pracować w zespole prowadzącym zajęcia WWR, konieczny jest kurs przygotowujący do takiej pracy.

Gdzie prowadzone są zajęcia z WWR?

To, gdzie dziecko będzie uczestniczyć w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju, jest zależne od wielu czynników. W niektórych przypadkach konieczny jest indywidualny program wczesnego wspomagania rozwoju, a specjaliści mogą przychodzić do domu dziecka. Takie rozwiązanie najczęściej dotyczy dzieci poniżej trzeciego roku życia. W innych przypadkach zajęcia mogą być prowadzone w przedszkolu lub w poradni pedagogiczno-psychologicznej.

Jak wyglądają i jak długo trwają zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Przebieg zajęć i to, czego dokładnie będą dotyczyły, jest ściśle uzależnione od potrzeb dziecka. Metody wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zostają dopasowane w zależności od stopnia niepełnosprawności lub rodzaju zaburzeń, z jakimi zmaga się maluch. Dzieci z różnymi niepełnosprawnościami ruchowymi przede wszystkim uczestniczą w zajęciach ruchowych i ćwiczeniach usprawniających. U dzieci z zaburzeniami mowy największy nacisk kładzie się na zajęcia logopedyczne, natomiast dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu spędzają dużo czasu na indywidualnej pracy z psychologiem lub pedagogiem.

Zajęcia najczęściej prowadzone są w małych, kilkuosobowych grupach — maksymalnie 2-3-osobowych. Jeżeli jednak zachodzi taka potrzeba, możliwe jest prowadzenie zajęć indywidualnych. Częstotliwość oraz długość zajęć, w których uczestniczy dziecko, przede wszystkim dopasowywana jest do jego możliwości, a także jego potrzeb. Najczęściej w ciągu miesiąca maluch odbywa od 4 do 8 godzin zajęć WWR.

Jaki jet cel uczestnictwa w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju?

Podstawowym celem uczestnictwa dziecka w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju jest doprowadzenie do tego, aby mogło ono jak najlepiej funkcjonować, a także, aby zapobiegać pojawianiu się ewentualnych nowych zaburzeń, wynikających z braku eliminacji zaburzeń pierwotnych. Dziecko, które uczestniczy w zajęciach WWR jest na bieżąco poddawane ocenie specjalistów, po to, aby sprawdzić, czy zajęcia przynoszą rezultaty, czy program jest odpowiednio dopasowany do potrzeb i rodzaju zaburzeń, czy nie wymaga modyfikacji w celu poprawy wyników dziecka. Uczestnictwo w zajęciach z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka może przynieść doskonałe rezultaty, zdarza się, że intensywna praca zespołu specjalistów doprowadzi do całkowitego skompensowania występujących u dziecka deficytów. Wyniki są oczywiście zależne od rodzaju zaburzeń oraz tego, jak szybko dziecko rozpoczęło zajęcia WWR. W przypadku zaistnienia potrzeby wczesnego wspomagania rozwoju, najważniejsze jest jak najszybsze wdrożenie zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Wczesne wspomaganie rozwoju dla całej rodziny

Uczestnictwo dziecka w zajęciach z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka ma pomagać nie tylko samemu maluchowi, ale także całej rodzinie. W przypadku dzieci z różnego rodzaju zaburzeniami ruchowymi lub niepełnosprawnością umysłową bardzo ważne jest, aby rodzice nauczyli się funkcjonować z dzieckiem, aby wiedzieli jak mu pomagać i jak radzić sobie z codziennymi problemami. Życie z niepełnosprawnym członkiem rodziny jest obciążające dla wszystkich jej członków i może prowadzić do frustracji, problemów natury psychicznej, depresji, a nawet rozpadu rodziny. Dlatego tak ważne jest, aby jeżeli jest taka możliwość, dziecko uczestniczyło w programie wczesnego wspomagania rozwoju wraz z rodzicami, a nawet rodzeństwem. Rodzice czy też opiekunowie dziecka mogą uczestniczyć w tak zwanej psychoedukacji, podczas której dokładnie dowiedzą się, na czym polega problem dziecka, jak doszło do zaburzeń i jak wspierać dziecko w codziennym funkcjonowaniu. Bardzo pomocne są również spotkania z psychologiem, który uczy jak odbierać i interpretować zachowania dziecka, oraz jak na nie reagować. Jest to szczególnie pomocne dla rodziców dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.