Każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Zdobywanie nowych umiejętności uzależnione jest od wieku, stopnia rozwoju oraz przede wszystkim indywidualnych predyspozycji. To że jedno dziecko zaczyna chodzić w wieku 10 miesięcy, nie oznacza, że każde powinno. Niektóre dzieci zaczynają mówić niedługo po pierwszych urodzinach, a w przypadku innych, rodzina musi czekać nawet do 2 urodzin. Rodzice często niepotrzebnie porównują swoje dziecko do innych równolatków, zamartwiając się że nie zdobyło ono jeszcze tych samych umiejętności. Czujność jest jak najbardziej wskazana. Warto obserwować swoje dziecko i w razie niepokojących odchyleń od normy konsultować je z pediatrą. Trzeba jednak uzbroić się w cierpliwość, dać dziecku czas i szansę na samodzielne zdobywanie nowych szczytów, wtedy kiedy będzie na to gotowe. Są jednak sytuacje, kiedy konieczne jest wdrożenie tak zwanego wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Dotyczy to przede wszystkim dzieci urodzonych z różnego rodzaju deficytami. Dzieci z rozpoznaniem zaburzeń autystycznych, czy też niesłyszące lub niewidzące maluchy mogą uczęszczać na specjalne zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju.

  • Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to zajęcia przeznaczone dla dzieci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwoju lub orzeczeniem o niepełnosprawności.
  • Z indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka mogą skorzystać m.in. dzieci ze spektrum autyzmu, uszkodzeniem wzroku lub słuchu, opóźnionym rozwojem mowy, z zaburzeniami koordynacji lub z niepełnosprawnością umysłową.
  • Jeśli to możliwe dziecko powinno uczestniczyć w zajęciach WWR z rodzicami oraz rodzeństwem
  • Metody wczesnego wspomagania rozwoju dziecka są dostosowane do potrzeb i możliwości konkretnego dziecka, które na bieżąco oceniają opiekujący się maluchem specjaliści.

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka — co to takiego?

WWR, czyli wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to specjalistyczne zajęcia, na które mogą uczęszczać dzieci ze zdiagnozowanymi zaburzeniami rozwojowymi. Aby móc korzystać z takich zajęć, dziecko musi zostać do nich zakwalifikowane, a kwalifikacja odbywa się na podstawie zasad określonych przez Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Zajęcia z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka mają na celu usprawnienie funkcjonowania dzieci, które z powodu różnych zaburzeń mogą mieć z tym problemy.

Kto może skorzystać z programu wczesnego wspomagania rozwoju?

Ogólnie rzecz biorąc każde dziecko ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością lub innym zaburzeniem rozwoju ma możliwość uczestniczenia w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju. Doprecyzujemy jednak jakie zaburzenia kwalifikują dziecko do uczestnictwa w tychże zajęciach.

Indywidualny program wczesnego wspomagania rozwoju dziecka został opracowany z myślą o dzieciach, u których zdiagnozowano m.in.:

  • uszkodzenie słuchu;
  • niepełnosprawność umysłową;
  • uszkodzenie wzroku;
  • silne zaburzenie koordynacji ruchowej;
  • opóźnienie rozwoju mowy;
  • ogólne spowolnienie rozwoju;
  • zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Dziecko, u którego postawiono jedną z powyższych diagnoz może, a nawet powinno jak najwcześniej, po rozpoznaniu deficytu rozpocząć uczęszczanie na zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju. Im wcześniej maluch zacznie brać udział w zajęciach, tym więcej będzie mógł wypracować i lepiej przygotować się do rozpoczęcia edukacji szkolnej. Rozpoczęcie edukacji w szkole podstawowej zakańcza proces wczesnego wspomagania rozwoju.

Formalności: co zrobić, aby zapisać dziecko na zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Najważniejszą kwestią, niezbędną do tego, aby dziecko mogło uczestniczyć w programie zajęć wczesnego wspomagania rozwoju, jest uzyskanie opinii od lekarza specjalisty. W tym celu dziecko powinno zostać przebadane w poradni pedagogiczno-psychologicznej, która na podstawie wywiadu oraz dokumentacji medycznej wystawia odpowiedni dokument. Przed wizytą w poradni należy przygotować sobie wniosek o wydanie opinii dotyczącej potrzeby uczestnictwa w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju. Ponadto, rodzice muszą zabrać ze sobą zaświadczenie od lekarza specjalisty lub pediatry o istniejących deficytach. W przypadku niektórych schorzeń czy niepełnosprawności, poradnia może wymagać dodatkowej dokumentacji, w postaci wyników specjalistycznych badań. Może być również potrzebna opinia o funkcjonowaniu dziecka w przedszkolu. W przypadku kiedy dziecko wcześniej uczestniczyło w zajęciach logopedycznych, również warto zabrać ze sobą dokument z ich przebiegu.

Kto może prowadzić zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Zajęcia z wczesnego wspomagania rozwoju odbywają się w oparciu o specjalny program wczesnego wspomagania rozwoju i prowadzone są przez cały zespół specjalistów. W skład kadry prowadzącej tego typu zajęcia wchodzi logopeda, psycholog oraz pedagog. W zależności od tego, z jakimi zaburzeniami dzieci uczęszczają na zajęcia, może być konieczna współpraca z innymi specjalistami. Czasami konieczny jest pedagog o konkretnej specjalności, jak na przykład oligofrenopedagog — jeżeli na zajęcia uczęszczają dzieci z niepełnosprawnością umysłową, lub tyflopedagog, który zajmuje się pracą z dziećmi niewidomymi. Aby móc pracować w zespole prowadzącym zajęcia WWR, konieczny jest kurs przygotowujący do takiej pracy.

Gdzie prowadzone są zajęcia z WWR?

To, gdzie dziecko będzie uczestniczyć w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju, jest zależne od wielu czynników. W niektórych przypadkach konieczny jest indywidualny program wczesnego wspomagania rozwoju, a specjaliści mogą przychodzić do domu dziecka. Takie rozwiązanie najczęściej dotyczy dzieci poniżej trzeciego roku życia. W innych przypadkach zajęcia mogą być prowadzone w przedszkolu lub w poradni pedagogiczno-psychologicznej.

Jak wyglądają i jak długo trwają zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju?

Przebieg zajęć i to, czego dokładnie będą dotyczyły, jest ściśle uzależnione od potrzeb dziecka. Metody wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zostają dopasowane w zależności od stopnia niepełnosprawności lub rodzaju zaburzeń, z jakimi zmaga się maluch. Dzieci z różnymi niepełnosprawnościami ruchowymi przede wszystkim uczestniczą w zajęciach ruchowych i ćwiczeniach usprawniających. U dzieci z zaburzeniami mowy największy nacisk kładzie się na zajęcia logopedyczne, natomiast dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu spędzają dużo czasu na indywidualnej pracy z psychologiem lub pedagogiem.

Zajęcia najczęściej prowadzone są w małych, kilkuosobowych grupach — maksymalnie 2-3-osobowych. Jeżeli jednak zachodzi taka potrzeba, możliwe jest prowadzenie zajęć indywidualnych. Częstotliwość oraz długość zajęć, w których uczestniczy dziecko, przede wszystkim dopasowywana jest do jego możliwości, a także jego potrzeb. Najczęściej w ciągu miesiąca maluch odbywa od 4 do 8 godzin zajęć WWR.

Jaki jet cel uczestnictwa w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju?

Podstawowym celem uczestnictwa dziecka w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju jest doprowadzenie do tego, aby mogło ono jak najlepiej funkcjonować, a także, aby zapobiegać pojawianiu się ewentualnych nowych zaburzeń, wynikających z braku eliminacji zaburzeń pierwotnych. Dziecko, które uczestniczy w zajęciach WWR jest na bieżąco poddawane ocenie specjalistów, po to, aby sprawdzić, czy zajęcia przynoszą rezultaty, czy program jest odpowiednio dopasowany do potrzeb i rodzaju zaburzeń, czy nie wymaga modyfikacji w celu poprawy wyników dziecka. Uczestnictwo w zajęciach z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka może przynieść doskonałe rezultaty, zdarza się, że intensywna praca zespołu specjalistów doprowadzi do całkowitego skompensowania występujących u dziecka deficytów. Wyniki są oczywiście zależne od rodzaju zaburzeń oraz tego, jak szybko dziecko rozpoczęło zajęcia WWR. W przypadku zaistnienia potrzeby wczesnego wspomagania rozwoju, najważniejsze jest jak najszybsze wdrożenie zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Wczesne wspomaganie rozwoju dla całej rodziny

Uczestnictwo dziecka w zajęciach z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka ma pomagać nie tylko samemu maluchowi, ale także całej rodzinie. W przypadku dzieci z różnego rodzaju zaburzeniami ruchowymi lub niepełnosprawnością umysłową bardzo ważne jest, aby rodzice nauczyli się funkcjonować z dzieckiem, aby wiedzieli jak mu pomagać i jak radzić sobie z codziennymi problemami. Życie z niepełnosprawnym członkiem rodziny jest obciążające dla wszystkich jej członków i może prowadzić do frustracji, problemów natury psychicznej, depresji, a nawet rozpadu rodziny. Dlatego tak ważne jest, aby jeżeli jest taka możliwość, dziecko uczestniczyło w programie wczesnego wspomagania rozwoju wraz z rodzicami, a nawet rodzeństwem. Rodzice czy też opiekunowie dziecka mogą uczestniczyć w tak zwanej psychoedukacji, podczas której dokładnie dowiedzą się, na czym polega problem dziecka, jak doszło do zaburzeń i jak wspierać dziecko w codziennym funkcjonowaniu. Bardzo pomocne są również spotkania z psychologiem, który uczy jak odbierać i interpretować zachowania dziecka, oraz jak na nie reagować. Jest to szczególnie pomocne dla rodziców dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.