Autyzm – rodzaje, objawy, leczenie – wszystko na temat autyzmu

Spektrum zaburzeń autystycznych, jak prawidłowo nazywa się autyzm u dzieci, obejmuje różne zaburzenia neurorozwojowe o zróżnicowanym nasileniu. Termin pochodzi od greckiego słowa „autos”, który oznacza sam, samotny. Świetnie oddaje główną siłę tego zaburzenia – dzieci dotknięte autyzmem przebywają jakby we własnym świecie, zamykając się niejako na świat zewnętrzny. Z autyzmem nie zawsze trzeba się urodzić, nie musi dawać żadnych objawów – może ujawnić się dopiero między 18. a 48. miesiącem życia dziecka. Często jest to szok dla rodziców.

Autyzm u dzieci. Jak często się pojawia?

Pojawia się czterokrotnie częściej u chłopców, niż u dziewczynek. Autyzm u dzieci, w zależności od statystyk, pojawia się u jednej na 60 lub 150 osób. Jeszcze w latach 90-tych to zjawisko było dużo rzadsze, bo dotyczyło 4 dzieci na 10 000. Od kilkunastu lat możemy obserwować znaczący wzrost osób cierpiących na tę chorobę. ONZ uznało nawet autyzm za jeden z największych problemów ludzkości, obok raka, AIDS i cukrzycy. Przyczynę zwiększenia się liczby osób z autyzmem upatruje się w wielu zjawiskach i szeroko rozumianych czynnikach środowiskowych. Coraz więcej osób cierpi na alergie, na cukrzycę i również na autyzm. Problemem jest późne rodzicielstwo, zmieniające się środowisko, dużo osób mówi o szkodliwym wpływie szczepień. Przyczyny są sprawą dyskusyjną, ale sytuacja jest jasna – autyzm u dzieci jest sytuacją coraz częściej spotykaną.

Kiedy pojawia się autyzm?

Bardzo wiele rodziców jest zaskoczonych, że autyzm może ujawnić się dopiero u dziecka 3 letniego. Często oddychamy z ulgą po badaniach prenatalnych, a potem po porodzie, dowiadując się, że nasze dziecko jest zdrowe. Kiedy nagle zaczyna być apatyczne, przestaje mówić, nie podejrzewamy nawet autyzmu. Szczególnie, że podczas wizyty lekarskiej rodzice często są uspokajani, że dziwne zachowanie jest normalne, bo każde dziecko rozwija się w swoim tempie itd. Co jest oczywiście prawdą, choć nie zawsze jest tak w istocie. Kiedy dodamy jeszcze bardzo niski poziom wiedzy o autyzmie wśród rodziców i brak odpowiednio przygotowanych specjalistów – mamy gotową receptę na długą drogę do trafnej diagnozy.

Kiedy mówimy o zwiększonym zagrożeniu?

Istnieje wiele badań zajmujących się występowaniem autyzmu u dzieci. Zwiększone ryzyko pojawia się u dzieci z powikłanych ciąż i porodów, z opóźnionym rozwojem sensomotorycznym, u wcześniaków poniżej 1500 gramów, u których w rodzinie pojawił się ktoś chory na autyzm. To jednak nie wyczerpuje wszystkich możliwości.

Autyzm dziecięcy. Jakie są objawy?

Objawy autyzmu są trudne do rozpoznania dla wszystkich rodziców, którzy mają podstawową wiedzę na temat tej choroby. Dzieje się tak dlatego, że dziecko autystyczne jest bardzo podobne w zachowaniach do innych dzieci.

1. Autyzm. Objawy w okolicach roczku:

  • dziecko nie nawiązuje z rodzicami i innymi osobami kontaktu wzrokowego (lub jest on bardzo krótki),
  • nie reaguje na wołanie po imieniu,
  • nie gaworzy,
  • bardzo rzadko się uśmiecha,
  • jego mimika twarzy nie wyraża wielu emocji,
  • często wpada w agresję bez powodu,
  • jest nadwrażliwe na dźwięki i dotyk,

2. Autyzm. Objawy w ok. 18. miesiącach życia:

  • nie pokazuje nic palcem wskazującym,
  • nie jest zainteresowane innymi osobami, innymi dziećmi,
  • nie bawi się „na niby” (np. nie udaje, że sprząta)
  • jest wrażliwe na dźwięki, zapachy, nagłe wydarzenia wytrącają go z równowagi,
  • często macha rączkami w okolicach oczu i kiwa się,
  • ma upośledzone reakcje na emocje innych osób (np. nie odpowiada na śmiech, uśmiech innych osób),

3. Kiedy dziecko zaczyna mówić może:

  • ma trudności z określeniem swoich potrzeb,
  • często odpowiada na zadane mu pytanie tym samym pytaniem (echolalia),
  • stale powtarza te same zdania i te same słowa,
  • ma problemy gramatyczne (nie odmienia wyrazów),
  • mówi o sobie w 3. osobie (nie „ja wypiłem” tylko „Antoni wypił”),
  • brak umiejętności podtrzymania konwersacji,

4. Dziecko podczas zabawy może:

  • niemal obsesyjnie układać różne przedmioty w ustalonej kolejności (np. zabawki w równiutki rządek),
  • wielokrotnie powtarza takie same, nietypowe ruchy (np. kręci się wokół własnej osi),
  • interesuje się rzeczami, które u innych dzieci nie budzą jakiejś wielkiej ciekawości,
  • nie lubi bawić się z rówieśnikami,

Warto zaznaczyć, że te objawy mogą nastąpić nagle – dziecko wcześniej rozwijało się normalnie, kiedy nagle (często np. po jakiejś chorobie), pojawia się zastój lub regres. To również może być autyzm. Objawy u dzieci mogą mieć też różne nasilenie. Z autyzmu nie można wyrosnąć – trwa on całe życie.

Rodzaje autyzmu

W psychiatrii istnieją dwie klasyfikacje zaburzeń ze spektrum autyzmu – opracowaną przez Światową Organizację Zdrowia ICD i DSM, przygotowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. W Polsce lekarze korzystają z tej pierwszej.

Rodzaje autyzmu. Kilka najpopularniejszych:

  1. Autyzm dziecięcy – dziecko przed 3. rokiem życia ma charakterystyczne dla autyzmu objawy, czyli zaburzenia komunikacji, zachowań, problemy z interakcjami społecznymi. Często pojawiają się też fobie i agresja.
  2. Autyzm atypowy – różni się od autyzmu dziecięcego tym, że pojawia się po ukończonym 3. roku życia lub nie daje charakterystycznych objawów.
  3. Zespół Retta – objawy pojawiają się nagle, po wcześniejszym normalnym rozwoju. Dziecko nagle przestaje mówić, ma problemy lokomocyjne. Często dochodzi do upośledzenia umysłowego. Stan obserwowany tylko u dziewcząt.
  4. Zespół Aspergera – od typowych objawów autyzmu różni go brak problemów z mową i funkcjami poznawczymi.

Przyczyny autyzmu: Geny

Do tej pory nie udało się wykryć konkretnych mutacji genów, które mogłyby stać za autyzmem. Temat ten interesuje badaczy jednak nadal, ze względu na wyniki badań przeprowadzonych na bliźniętach. Udowodniono, że w przypadku bliźniaków jednojajowych, jeśli jedno z nich cierpi na autyzm, prawdopodobieństwo, że pojawi się on również u bliźniaka wynosi niemal 90%. W przypadku bliźniąt dwujajowych jedynie 30%. Obecnie stwierdzone, że istnieje około 100 genów, które mogą warunkować autyzm.

Autyzm przyczyny: Problematyczna ciąża i poród

Zauważono zwiększoną liczbę zachorowań na autyzm u dzieci, które pochodzą z problematycznych ciąż lub porodów. Zwiększone zachorowania na autyzm występują u kobiet z cukrzycą ciążową, problemami z tarczycą i infekcjami. Dzieci urodzone przedwcześnie, z obniżoną masą ciała (poniżej 1,5 kg) jak również z niedotlenieniem okołoporodowym również częściej cierpią na autyzm.

Przyczyny autyzmu: Leki i szkodliwe substancje

Wśród hipotez znajduje się również nadmierna ekspozycja dziecka na metale ciężkie oraz zatrucia nimi, m.in. ołowiem lub rtęcią. Nie bez znaczenia mogą być też leki, które ciężarna zażywała podczas ciąży – leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe (paracetamol) oraz leki przeciwpadaczkowe. Przyczyną może być również palenie papierosów, spożywanie alkoholu i narkotyków oraz branie leków antydepresyjnych przez matkę w czasie ciąży.

Przyczyny autyzmu: Schorzenia neurologiczne

Przyczyną autyzmu mogą być problemy w układzie nerwowym, takie jak makrocefalia (wielkogłowie), mirkocefalia (małogłowie), encefalopatia (uszkodzenia mózgu) czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Przyczyny autyzmu: Szczepienia

Szczepienia dzieci również często łączone są z autyzmem. Dzieje się tak z wielu powodów – doświadczeniu rodziców, których dziecko po szczepieniu przeszło regres rozwoju (który okazał się autyzmem), popularyzację szczepień w Europie i równoczesny wzrost różnego rodzaju dolegliwości (m.in. autyzmu i alergii) oraz wspomnianego już wcześniej wpływowi metali ciężkich na powstawanie autyzmu, które również znajdują się w szczepionkach. Na dzień dzisiejszy jest jednak to jednak teoria niepotwierdzona.

Leczenie autyzmu u dziecka

Podejrzewasz u dziecka autyzm? Leczenie zaczyna się od diagnostyki, która bada rozwój dziecka oraz ocenę jego zachowań. Badaniem zajmują się neurolodzy, psychologowie dziecięcy oraz pediatrzy rozwojowi. Aby wykluczyć inne choroby lub opóźniony rozwój dziecka, dobrze jest wykonać również badania krwi i moczu, badania w kierunku toksoplazmozy i cytomegalii, badania laryngologiczne, neurologiczne i okulistyczne. Wielu zaniepokojonych rodziców pierwsze kroki kieruje do pediatry, tymczasem nie postawi on samodzielnie żadnej diagnozy. Wiedza na temat autyzmu jest nadal niewystarczająca wśród lekarzy. Swoje kroki należy najlepiej od razu skierować do specjalistycznej poradni.

Autyzm u dzieci. Leczenie czy terapia?

Leczenie autyzmu jest pojęciem, którego nie stosują specjaliści. Dlaczego? Ponieważ w dzisiejszych czasach autyzmu nie traktuje się jako choroby, nie ma więc mowy o żadnym leczeniu. Mówimy tutaj bardziej o terapii, która ułatwia osobom dotkniętym zaburzeniami życie w społeczeństwie. Leczenie autyzmu to terapie różnego rodzaju – logoterapia, dogoterapia, hipoterapia, muzykoterapia, ćwiczenia integracji sensorycznej, biofeedback. Poprawiają one zdolności komunikacyjne, poprawiają rozwój. Obok takich terapii często dochodzi leczenie farmakologiczne – ale tylko w uzasadnionych przypadkach, np. nadmiernej agresji lub lęku u dzieci.

Nie tylko dzieci autystyczne

Bardzo niewiele mówi się o rodzicach w kontekście autyzmu. Ich sytuacja często jest ciężka. W zależności od natężenia zachowań autystycznych ich codzienność może być trudna. Napotykają wiele problemów. Dziecko z autyzmem może być agresywne, nie pokazywać emocji, nie uśmiechać się – to ogromny ciężar dla rodziców, którzy czują, że ich dziecko jest nieszczęśliwe. Dzieci autystyczne nie potrzebują mieć z nimi kontaktu, często dopiero w wieki 6-7 lat pierwszy raz usłyszą „mama” czy „tata”. Codzienna opieka nad dzieckiem może przypominać lekcje przewidywania – nagły hałas (np. wypadek na ulicy po drodze do żłobka) może powodować atak histerii. To napięcie, strach o przyszłość dziecka, brak okazywania przez dziecko uczuć rodzicom, nierzadko odbija się negatywnie na związku i całej rodzinie. Rodzice dzieci autystycznych często mierzą się również z problemami finansowymi (drogie terapie, konieczność rezygnacji z pracy) oraz negatywnymi ocenami innych (również nauczycieli), którzy przyczyn niewłaściwego zachowania dziecka uparcie szukają w złym wychowaniu.

Autyzm u dorosłego

Spektrum autyzmu jest bardzo szerokie. Jest wiele dzieci z autyzmem, które mają głęboką niepełnosprawność, są takie, które nawet siebie nie postrzegają w taki sposób. Zdarzają się sytuacje, że dziecko w wieku nastoletnim dowiaduje się, że ma autyzm i czuje ulgę – zawsze czuło się dziwne i teraz wie, co się z nim dzieje. Należy patrzeć na dziecko z autyzmem przez pryzmat jest cech, możliwości i ograniczeń – które są inne w każdym przypadku.

Autyzm dotyczy coraz większej liczby rodzin. W poprawieniu sytuacji dzieci z autyzmem pomaga szybkie wykrycie, terapia, wsparcie rodziców i społeczeństwa, które nie uważa chorych na autyzm za odmieńców. Wielu rodziców niestety, zamiast skupić się na tym, jak pomóc dziecku odnaleźć się w życiu, próbuje na siłę go „leczyć” również kontrowersyjnymi metodami, które z medycyną nie mają nic wspólnego. To sprawia, że życie zarówno dziecka z autyzmem, jak i jego rodziny, zmienia się w koszmar. Tak nie musi i nie powinno być.

Dodaj komentarz

Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo