Co to jest afazja motoryczna i jak sobie z nią radzić?

Na czym polega zjawisko afazji, co to jest afazja motoryczna i czuciowa?

Afazja to określenie zjawiska, objawiającego się niemożnością mówienia. Za rozwój mowy odpowiedzialna jest kora mózgowa, w której zlokalizowany jest ośrodek mowy. Mieści się on w półkuli dominującej, co oznacza, że u osób praworęcznych, lewa półkula jest dominująca, natomiast u leworęcznych, jest to półkula prawa. Kiedy dochodzi do uszkodzenia obszaru mózgu, który jest odpowiedzialny za mogę, mamy do czynienia z afazją motoryczną, natomiast gdy zostaje uszkodzony obszar mózgu odpowiedzialny za rozumienie mowy, wówczas mówimy o afazji czuciowej. Najczęstszą przyczyną pojawienia się afazji jest udar niedokrwienny, inne rzadziej występujące przyczyny to:

• guzy ośrodkowego układu nerwowego,
• nowotwory mózgu,
• zapalenia mózgu,
• miażdżyca.

Jako, że obszary odpowiedzialne za mowę, oraz za jej rozumienie położone są bardzo blisko siebie, najczęściej dochodzi równocześnie do afazji czuciowej i motorycznej. W takim przypadku chory nie potrafi wyartykułować zdania, a także nie jest w stanie zrozumieć słów, pytań czy wydawanych mu poleceń.

Objawy afazji motorycznej u dzieci

Rozwój mowy u dzieci jest sprawą bardzo indywidualną. Niektóre zaczynają powtarzać pojedyncze słowa, a nawet łączyć je w krótkie zdania, na długo przed drugimi urodzinami. Innym schodzi nieco dłużej i dopiero w 3 roku życia, potrafią budować zrozumiałe zdania. Jeżeli chodzi o zjawisko afazji, to w przypadku dzieci, częściej stosowane jest określenie dysfazja. Afazja oznacza utratę opanowanej już umiejętności, dysfazja natomiast, mówi o nieprawidłowym ukształtowaniu się mowy. 

Jak rozpoznać afazję motoryczną u dzieci?

Najczęściej występujące objawy afazji motorycznej u dzieci to:

• problemy w dzieleniu słów na sylaby,
• mały zasób słownictwa
• duże problemy z wypowiadaniem słów
• przekręcanie wyrazów
• stosowanie niewłaściwych słów

Przyczyny afazji u dzieci są analogiczne do przyczyn afazji u dorosłych, zaliczamy do nich:

• niedotlenienie mózgu, do którego mogło dojść już podczas porodu
• urazy czaszkowo-mózgowe
• nowotwory, guzy mózgu
• uszkodzenia naczyń
• zapalenie mózgu

Terapia afazji motorycznej u dzieci

Leczenie afazji motorycznej oraz czuciowej u dzieci, wymaga od rodziców przede wszystkim dużo cierpliwości, a także bardzo indywidualnego podejścia. Terapia powinna być dopasowana do obrazu zaburzeń, występujących u danego dziecka. Nie w każdym przypadku będą występowały te same objawy. U jednego dziecka może dojść jedynie do zaburzeń mowy i  braku umiejętności poprawnego składania zdań, u innego natomiast, może wystąpić znacznie więcej dysfunkcji, takich jak utrata umiejętności czytania, pisania, problemy z pamięcią, a nawet zaburzenia emocjonalne. 

Podstawową sprawą, o jakiej muszą pamiętać rodzice dziecka dotkniętego afazją, jest stała kontrola u specjalistów, zajmujących się tego typu schorzeniami. Mowa tutaj o neurologu dziecięcym, psychologu, neurologopedzie a także rehabilitancie. Po dokładnej diagnostyce oraz ustaleniu pełnego obszaru upośledzenia ośrodka mowy, można wdrożyć odpowiednią terapię.

Zajęcia terapeutyczne dla dzieci z afazją

Dziecko dotknięte afazją motoryczną oraz słuchową, powinno uczestniczyć w różnego rodzaju zajęciach indywidualnych oraz grupowych, które wspomogą powrót do zdrowia. Podstawą terapii jest jednak cierpliwa praca w domu, ze wsparciem rodzica a także mnóstwo empatii oraz zrozumienia, które pozwolą dziecku na spokojną rehabilitację.

Zajęcia, na jakie powinno uczestniczyć dziecko to:

• indywidualne zajęcia z logopedą, który wspomoże dziecko w ponownej nauce mowy
• zajęcia grupowe z neurologopedą, w ramach których dziecko może brać udział w
  • zajęciach słuchowo-ruchowych – obejmują one gimnastykę oraz logorytmikę. Ćwiczenia i rozwój ruchowy, jest ściśle związany z rozwojem mowy, dlatego tego typu zajęcia są niezbędne w terapii afazji,
  • zajęciach słowno-ruchowych – w trakcie takich zajęć, neurologopeda przygotowuje dzieci do ponownej nauki czytania i pisania
  • zajęciach wzrokowo-ruchowych – tego typu ćwiczenia są po to, aby dziecko na nowo nauczyło się  prawidłowo wykonywać  ćwiczenia ruchowe, a także trenowało motorykę.

Bardzo ważna w terapii afazji u dzieci jest zabawa. W czasie zabawy dziecko koncentruje się, oraz uruchamia swoją wyobraźnię. Wspólna zabawa zachęca dziecko do komunikacji werbalnej, mobilizuje je do skutecznego porozumiewania się z towarzyszem zabawy. Wspólne czytanie książek, pokazywanie i nazywanie obiektów na obrazkach, układanie puzzli, czy budowanie z kloców angażuje dziecko motorycznie, a także pobudza te ośrodki w mózgu, które odpowiedzialne są właśnie za mowę i rozumienie.