Opieka nad dzieckiem. Czy wiesz, że dni wolne przysługują również na dziecko zdrowe?

Każdy rodzic pracujący na etacie powinien wiedzieć, w jakich okolicznościach przysługuje mu płatna opieka nad dzieckiem. Nie wszyscy bowiem zdają sobie sprawę, że rodzicom dzieci poniżej 14 roku życia przysługuje aż 62 płatnych dni wolnych w ciągu roku! Przyznawane są one zarówno w formie opieki nad dzieckiem zdrowym jak i zasiłku opiekuńczego, wypłacanego przede wszystkim w trakcie choroby dziecka.

Opieka nad dzieckiem zdrowym i chorym

Każdy rodzic z pewnością nie raz znalazł się w sytuacji, kiedy nie mógł wykonywać swoich zawodowych obowiązków z powodu konieczności sprawowania opieki nad swoim dzieckiem. Na szczęście polskie prawo umożliwia rodzicom dzieci poniżej 14 roku życia skorzystanie z przywileju, jakim jest zarówno opieka nad zdrowym dzieckiem jak i opieka nad chorym dzieckiem. I to bez utraty prawa do wynagrodzenia.

Płatny w 100% urlop opiekuńczy, czyli tzw. opieka na zdrowe dziecko, przysługuje każdemu, kto posiada dziecko lub dzieci poniżej 14 roku życia, w wymiarze 2 dni na rok kalendarzowy. Co ważne, z takiego urlopu może skorzystać ojciec lub matka. Możliwe jest też podzielenie go pomiędzy oboje rodziców – wtedy każde ma do wykorzystania jeden dzień płatnego urlopu. Istnieje jeszcze inny dostępny dla rodziców w wyjątkowych sytuacjach urlop – opieka nad dzieckiem chorym, w przypadku którego wymagane jest jednak wystawienie druku L-4 przez lekarza.

Zasiłek opiekuńczy, bo tak nazywa się formalnie opieka na dziecko chore, dostępny jest dla obojga rodziców i może być wypłacony za 60 dni kalendarzowych rocznie, bez względu na ilość posiadanych dzieci do lat 14. W przypadku starszych podopiecznych do wykorzystania jest już zaledwie 14 dni, podobnie jak wtedy gdy zachodzi konieczność sprawowania opieki nad dorosłym członkiem rodziny. Kwota wypłacanego zasiłku opiekuńczego stanowi jednak jedynie 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy danej osoby, pod warunkiem że rodzic posiada ważne ubezpieczenie zdrowotne.

Z prawa do zasiłku opiekuńczego mogą również w wyjątkowych sytuacjach skorzystać rodzice dzieci zdrowych w wieku do 8 lat. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy zamknięta zostanie placówka sprawująca na co dzień opiekę nad dzieckiem w godzinach pracy rodzica, czyli np. żłobek, przedszkole lub szkoła. Dodatkowym warunkiem jest brak możliwości sprawowania w tym czasie opieki nad dzieckiem przez innego dorosłego członka rodziny – wyjątek stanowią dzieci poniżej 2 roku życia. W tej sytuacji podstawą do wypłaty zasiłku nie musi być zwolnienie lekarskie – pracodawca ma obowiązek zaakceptować w tym przypadku zwykłe oświadczenie pracownika.

2 dni na opiekę nad dzieckiem zgodnie z art.188 kodeksu pracy

W dzisiejszych czasach, kiedy pracodawcy różnie reagują na wniosek o dodatkowe dni wolne, warto wiedzieć na podstawie jakich przepisów przysługuje nam do nich prawo. Dokumentem określającym zarówno obowiązki jak i prawa pracownika i pracodawcy jest w Polsce Kodeks Pracy. Art.188 tego dokumentu mówi właśnie o tym, że pracownikowi wychowującemu minimum jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje zwolnienie od pracy na 2 dni w ciągu roku kalendarzowego, z zachowaniem pełnego prawa do wynagrodzenia. Co ważne, taki urlop na dziecko przysługuje zarówno na dzieci własne jak i przysposobione, nie mają więc tu znaczenia jakiekolwiek więzy krwi.  Zgodnie z dokumentem prawnym jakim jest kodeks pracy, opieka nad dzieckiem przysługuje jedynie w danym roku kalendarzowym, niewykorzystane dni w kolejnym roku przepadają. Co ważne, pracodawca ma obowiązek przychylić się do wniosku pracownika o udzielenie tzw. opieki na dziecko, bez względu na powód złożenia wniosku, nawet jeśli będzie to kontynuacja urlopu wypoczynkowego. Prawo do tego dodatkowego urlopu posiada zarówno mama, jak i tata dziecka, a decyzja o tym które z nich go wykorzysta zależy od nich samych. Dodatkowe 2 dni na opiekę nad dzieckiem rodzice mogą również podzielić między sobą. Pracownik może też dowolnie zdecydować o tym, czy chce ten urlop podzielić na dni czy godziny.

Komu przysługuje opieka nad dzieckiem?

Choć o możliwości wzięcia dodatkowych dni wolnych z powodu dzieci dużo się mówi, nie wszyscy dokładnie wiedzą komu przysługuje opieka nad dzieckiem. W świetle obowiązujących w naszym kraju przepisów (mowa tu głównie o Kodeksie Pracy), opieka nad dzieckiem do lat 14 przysługuje obojgu rodziców lub opiekunów prawnych. Podstawa prawna mówi bowiem o tym, że dni wolne na opiekę nad dzieckiem pracownik otrzymuje zarówno na dzieci własne jak i przysposobione. Należy jednak pamiętać, że dwa dni opieki nad dzieckiem zdrowym to wspólna pula do wykorzystania dla obojga rodziców lub opiekunów, tak więc w przypadku kiedy jeden z nich z niej skorzysta, drugi nie może już tego zrobić w danym roku kalendarzowym.

Nieco inaczej sytuacja wygląda jeśli chodzi o zwolnienie na opiekę nad dzieckiem chorym. Ta forma dodatkowego urlopu, w wymiarze do 60 dni kalendarzowych rocznie, który przysługuje obojgu rodziców w przypadku, gdy dziecko w wieku do lat 14 zachoruje i lekarz wystawi stosowny druk ZUS ZLA. A co ze starszymi dziećmi? W sytuacji gdy zachoruje dziecko, które już ukończyło 14 lat, również możliwe jest skorzystanie z takiego zwolnienia, jednak jego wymiar skrócony został do 14 dni kalendarzowych w ciągu roku. W obu przypadkach zostanie wypłacony zasiłek opiekuńczy, w kwocie odpowiadającej 80% średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy.

Możliwe jest również skorzystanie z tego zasiłku w sytuacji gdy dziecko nie zachorowało, ale z przyczyn od nas niezależnych zostało pozbawione opieki w godzinach naszej pracy. O jakich przypadkach mowa? Chodzi o takie sytuacje jak:

  • niezapowiedziane zamknięcie żłobka, przedszkola, szkoły lub innej placówki do której na co dzień uczęszcza dziecko,
  • choroba małżonka/drugiego opiekuna prawnego, która uniemożliwia mu sprawowanie opieki na dzieckiem,
  • pobytu małżonka lub opiekuna prawnego stale sprawującego opiekę nad dzieckiem w szpitalu lub innym stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej.

Z takiej możliwości można jednak skorzystać tylko do momentu ukończenia przez dziecko 8 lat.

Na czym polega urlop z tytułu opieki nad dzieckiem?

Urlop z tytułu opieki nad dzieckiem, to jeden z przywilejów rodziców i prawnych opiekunów dzieci do lat 14. Mogą z niego skorzystać zarówno w przypadku dzieci biologicznych jak i przysposobionych, a złożenie stosownego wniosku nie może spotkać się z odmowną decyzją pracodawcy. Co ważne, za urlop ten, w wymiarze 2 dni na rok kalendarzowy, wypłacane jest normalne wynagrodzenie, bez żadnych potrąceń (tak jak ma to miejsce w przypadku wolnego jakim jest opiekuńcze na dziecko chore). Dodatkową zaletą tego urlopu jest fakt, że można go wybrać w całości lub podzielić wedle własnych potrzeb. Kodeks pracy mówi o tym, że można go wykorzystać w następujący sposób:

  • wziąć 2 dni na raz,
  • wziąć dwukrotnie po jednym dniu (w tym wypadku można podzielić dni pomiędzy oboje opiekunów),
  • wybrać opiekę w formie godzinowej (2 dni przeliczone na godziny to równe 16 godzin).

W większości przypadków jest to jedyne dodatkowe wolne, które można wziąć z tytułu posiadania dzieci. W niektórych firmach zdarza się jednak, że pracodawca organizuje tzw. dzień dla matki z dzieckiem lub „godzinę dla rodziny”, udzielając tym samym dodatkowego, płatnego wolnego w wymiarze jednego dnia lub kilku godzin swoim pracownikom. Zależy to jednak wyłącznie od dobrej woli pracodawcy i ma miejsce stosunkowo rzadko.

Opieka nad dzieckiem – czy jest to urlop płatny?

Każdemu pracownikowi zatrudnionemu w oparciu o umowę o pracę, który posiada dzieci przysługuje opieka nad dzieckiem. Ile płatna? To zależy od formy tego dodatkowego wolnego z którego postanowił skorzystać pracownik. Jeśli chodzi o dodatkowe dwa dni urlopu z tytułu opieki nad dzieckiem zdrowym, w jego przypadku pracownikowi przysługuje prawo do 100% wysokości wynagrodzenia. Jeżeli jednak chodzi o dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem chorym, wynosi on 80% średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy, podobnie jak zasiłek chorobowy czy płatna opieka nad członkiem rodziny.

Jeśli chodzi o koszty przywileju pracownika jakim jest opieka na dziecko, kto płaci za te dodatkowe dni wolne? Za opiekę nad dzieckiem zdrowym, w wymiarze 2 dni kalendarzowych rocznie płaci pracodawca, podobnie jak za zasiłek opiekuńczy, jeśli nie został on wykorzystany w wymiarze większym niż 30 dni jednorazowo. Jeżeli jednak mama lub tata przebywali na zwolnieniu na dziecko ponad miesiąc, albo w przypadku gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 osób, wypłata będzie dokonana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych czyli ZUS.

Jak ubiegać się o 2 dni opieki nad dzieckiem?

Aby wykorzystać dodatkowe dni urlopu z tytułu opieki nad dzieckiem, nie trzeba dokonywać żadnych specjalnych czynności. Wystarczy, że u swojego pracodawcy złożymy prosty wniosek z określeniem daty planowanego urlopu. Ważne jest jednak, by określić w nim w jakiej formie będzie wybierana w danym roku kalendarzowym opieka nad dzieckiem. Urlop ten można bowiem wykorzystać zarówno jako pełne dni, jak również w przeliczeniu na godziny. W tym drugim przypadku możemy wykorzystać w sumie nie więcej niż 16 godzin. Pracodawca ma obowiązek przychylić się do takiego wniosku, bez względu na to z jakiego powodu chcemy skorzystać z urlopu.

Jak powinien wyglądać wniosek o opiekę nad dzieckiem?

Aby móc skorzystać z przywileju jakim są dwa dodatkowe dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem, należy złożyć u pracodawcy stosowny wniosek o opiekę nad dzieckiem. Oprócz danych pracownika oraz pracodawcy, podanie o opiekę nad dzieckiem powinno przede wszystkim zawierać informację o planowanej dacie skorzystania z wolnego, a także preferowanej formie. Co to znaczy? Chodzi o to, że za pierwszym razem kiedy ma być wykorzystana opieka na dziecko, wniosek musi zawierać informację o tym, czy będzie ona wybierana w formie godzinowej czy też pełnych dni. Raz wybranej formy nie można już w danym roku kalendarzowym zmienić. Większość pracodawców posiada własne wzory wniosków, w ramach których udzielana jest opieka nad dzieckiem. Druk zazwyczaj zawiera również oświadczenie, w którym potwierdzamy że małżonek lub drugi z prawnych opiekunów dziecka nie korzysta w tym roku z tego przywileju, jest on bowiem wspólny dla obojga rodziców.

Opieka nad dzieckiem po rozwodzie

Jak wygląda kwestia rozwód a opieka nad dzieckiem? O ile jeden z rodziców nie został w wyniku sprawy rozwodowej pozbawiony prawa do opieki nad dzieckiem i nadal pozostaje jego opiekunem prawnym, oboje rozwiedzionych małżonków może skorzystać z przywileju jakim jest urlop na zdrowe dziecko. Sprawa jednak komplikuje się w sytuacji, gdy zostaną zawiązane nowe związki małżeńskie, w których pojawią się nowe dziecko. Wtedy bowiem możliwych jest kilka wariantów. Na potrzeby wyjaśnienia sprawy przyjmijmy, że matka dziecka ma również drugie dziecko z nowym partnerem. W tej sytuacji, o ile nie zostało złożone oświadczenie o niekorzystaniu z opieki nad dzieckiem przez byłego partnera i wykorzysta on dni wolne, matka dziecka nie może już z tego przywileju skorzystać. Może jednak skorzystać z niego również jej nowy partner, gdyż będzie ono dotyczyć dziecka z nowego związku. Natomiast w sytuacji kiedy to kobieta wykorzysta dni wolne, prawo do nich traci zarówno obecny, jak i były partner.

Opieka nad dzieckiem, gdy żona jest w szpitalu

Nie każdy wie, że możliwe jest również skorzystanie z wolnego, gdy wymagana jest opieka nad ciężarną żoną, nawet jeśli para nie posiada do tej pory dzieci. Zgodnie z kodeksem pracy każdemu pracownikowi przysługuje bowiem prawo do zasiłku w sytuacji, gdy musi on sprawować opiekę nad  chorym członkiem rodziny pozostającym z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. Okres takiego wolnego nie może jednak przekroczyć więcej niż 14 dni kalendarzowych w ciągu roku.

Jedną z trudniejszych sytuacji z jaką muszą się zmierzyć rodzice jest jednak ta, kiedy na świat ma przyjść kolejne potomstwo. Często bowiem nie ma nikogo, kto mógłby się zająć starszym dzieckiem, gdy ciężarna będzie przebywać w szpitalu, zarówno z powodu porodu jak i innych możliwych komplikacji. Na szczęście kodeks pracy reguluje również kwestię takich sytuacji: każdemu pracownikowi przysługuje płatna opieka na dziecko gdy żona w szpitalu przebywa w czasie jego pracy. Podobnie jak w przypadku choroby dziecka, opieka na dziecko jest wtedy płatna w wysokości 80% przeciętnego wynagrodzenia.

Dodaj komentarz

Fryzury Ślubne

Fryzura ślubna

Fryzura ślubna stanowi dopełnienie stylizacji ślubnej. Podpowiemy, jak ją wybrać… Fryzura ślubna to bardzo ważny element stylizacji. Musi nie tylko pasować do sukni, całej koncepcji wystroju, ale wpisać się w...

Czytaj dalej →
Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo