Opieka naprzemienna: czy to się sprawdza? Poznaj wady i zalety tego rozwiązania!
Przepisy polskiego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie regulują wprost opieki naprzemiennej – systemu wykonywania władzy rodzicielskiej, w którym dzieci mieszkają przez określony czas z jednym z rodziców, a następnie przez zbliżony okres z drugim rodzicem. System opieki naprzemiennej, niezwykle popularny w Stanach Zjednoczonych oraz w krajach skandynawskich, w Polsce ciągle jest rozwiązaniem stosunkowo nowym i rzadko stosowanym. Jakie ma wady i zalety? Jak naprzemienny model opieki nad dzieckiem wygląda w praktyce?
Opieka naprzemienna w Polsce: orzecznictwo
Zazwyczaj nie zdarza się, aby władza rodzicielska była modyfikowana w trakcie trwania małżeństwa. W takim przypadku oboje małżonkowie mają pełnię władzy rodzicielskiej, takie same prawa i obowiązki. Po rozpadzie małżeństwa istnieje konieczność uregulowania sposobu sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym jednoznacznego określenia jego miejsca zamieszkania. Sąd w wyroku rozwodowym orzeka nie tylko o rozwiązaniu małżeństwa, lecz również szczegółowo reguluje sytuację małoletnich dzieci stron (władza rodzicielska, kontakty, alimenty). Orzeczenie zawarte w wyroku rozwodowym może być następnie modyfikowane za pomocą postanowień wydawanych przez sąd rodzinny.
W przypadku rodziców, którzy nigdy nie byli małżeństwem, o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej decyduje sąd rodzinny. Właściwość sądu określa się na podstawie miejsca zamieszkania dziecka.
W obu przypadkach sąd może:
- powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom (w tym zastosować naprzemienny model opieki nad dzieckiem);
- powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców i ograniczyć władzę rodzicielską drugiego z rodziców do określonych praw i obowiązków (stosunkowo najczęściej stosowany model);
- powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców i pozbawić drugiego rodzica władzy rodzicielskiej;
- ograniczyć władzę rodzicielską obojga rodziców na przykład poprzez nadzór kuratora sądowego.
Podstawa prawna
W praktyce opieka naprzemienna w Polsce jest możliwa tylko wówczas, gdy rodzice tak wspólnie postanowią i będą w stanie osiągnąć porozumienie w tej sprawie, a sąd po przeanalizowaniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sprzeciwi się takim ustaleniom. Podstawa prawna takiego rozstrzygnięcia znajduje się – zgodnie z poglądami wyrażanymi w orzecznictwie – w treści przepisu art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Niezwykle rzadko zdarza się, aby wskazaniem biegłych sądowych była właśnie opieka naprzemienna. Orzecznictwo polskich sądów nadal skłania się ku powierzeniu wykonywania pełni władzy rodzicielskiej tylko jednemu z rodziców.
Opieka naprzemienna po rozwodzie i jej formy
Jeśli rodzice dojdą do przekonania, iż po rozstaniu chcą sprawować opiekę nad dziećmi w modelu naprzemiennym, muszą – zazwyczaj w formie porozumienia rodzicielskiego – dokładnie określić zasady wykonywania wladzy rodzicielskiej. W porozumieniu (a następnie w wyroku albo postanowieniu wydanym przez sąd) należy określić:
- sposób wykonywania opieki, tj. dokładne okresy, w jakich dzieci będą przebywały u mamy i u taty, o czym poniżej;
- sposób wykonywania kontaktów z rodzicem w czasie, w którym dzieci przebywają z drugim rodzicem;
- sposób sprawowania opieki w czasie świąt i wakacji;
- zasady podejmowania decyzji związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej (np. decyzji dot. wyboru szkoły czy sposobu leczenia);
- zasady ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem dzieci, o czym poniżej.
System wykonywania opieki naprzemiennej będzie zależał od uzgodnień dokonanych pomiędzy rodzicami.
Zwyczajowo można wyróżnić trzy podstawowe sposoby wykonywania opieki naprzemiennej:
- dzieci zmieniają miejsce zamieszkania co tydzień;
- dzieci zmieniają miejsce zamieszkania co dwa tygodnie;
- dzieci mieszkają w tym samym miejscu, zaś rodzice zmieniają miejsce zamieszkania w określonych odstępach czasu.
Z pewnością ostatni wskazany powyżej sposób jest najbardziej korzystny z punktu widzenia dobra dzieci, przy czym metoda ta w polskich warunkach jest stosunkowo trudna do zrealizowania, albowiem wymaga posiadania trzech niezależnych mieszkań (mieszkanie, w którym na stałe mieszkają dzieci, mieszkanie mamy, mieszkanie taty).
Opieka naprzemienna a alimenty
Ustanowienie opieki naprzemiennej zakłada zazwyczaj, iż dzieci będą spędzały połowę czasu z mamą i połowę czasu z tatą. Wbrew obiegowej opinii jednakże zastosowanie modelu opieki naprzemiennej nie oznacza automatycznie, iż żaden z rodziców nie będzie zobowiązany do opłacania alimentów.
Wystąpienie obowiązku alimentacyjnego będzie związane z konkretną sytuacją rodzinną stron. Jeśli oboje rodzice mają zbliżone dochody, możliwości finansowe oraz wydatki o podobnej wysokości, wówczas rzeczywiście może zdarzyć się tak, iż każdy z rodziców będzie ponosił koszty związane z utrzymaniem dzieci we własnym zakresie. W takim przypadku rodzice powinni oczywiście uzgodnić zasady ponoszenia kosztów wyjątkowych (np. obozów letnich, wizyt lekarskich i leków, zajęć pozalekcyjnych, itd.).
Jeśli sytuacja finansowa rodziców jest w istotny sposób różna, wówczas z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż sąd zasądzi alimenty płatne przez jednego z rodziców na rzecz dzieci. Przy określeniu wysokości alimentów sąd uwzględni wiele czynników:
- dokładny wymiar czasu, jaki dzieci spędzają z każdym z rodziców;
- dochody obojga rodziców oraz ich możliwości zarobkowe (np. poziom wykształcenia i doświadczenie zawodowe);
- sytuację majątkową rodziców;
- wysokość kosztów utrzymania dzieci.
Sprawdź także:
Opieka naprzemienna – wady i zalety
Podstawową zaletą naprzemiennej opieki nad dzieckiem jest konieczność wypracowania przez rodziców porozumienia. Jeśli rodzice – mimo skomplikowanej sytuacji rodzinnej i emocjonalnej – są w stanie osiągnąć konsensus w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej, istnieje ogromna szansa na to, iż wychowanie dzieci po rozstaniu będzie odbywało się w miarę bezproblemowo. Sprawne funkcjonowanie tego modelu wymaga wzajemnego szacunku i postawienia dobra dzieci zawsze na pierwszym miejscu.
Celem naprzemiennego modelu opieki nad dzieckiem jest zapewnienie mu takiej samej relacji zarówno z mamą, jak i z tatą. Zazwyczaj po rozwodzie tylko jeden z rodziców angażuje się w pełni w wychowanie dziecka, zaś drugie spotyka się z nim okazjonalnie. Model opieki naprzemiennej ma zapobiec takiej sytuacji, a dzieci winny mieć tak samo silną więź z obojgiem z rodziców oraz ich dalszymi rodzinami, na przykład dziadkami.
Krytycy opieki naprzemiennej zarzucają temu systemowi przede wszystkim pozbawienie dzieci jednego domu i związanej z tym stabilizacji, albowiem niezwykle rzadko zdarza się, aby to rodzice zmieniali miejsce zamieszkania co tydzień czy dwa tygodnie. W związku z tym dzieci muszą przeprowadzać się, nieustannie przenosząc również ulubione przedmioty, odzież czy podręczniki szkolne. Dzieci wychowujące się w takim modelu mogą borykać się ze zmniejszonym poczuciem przynależności i z trudnością adaptować się w środowisku rówieśniczym. Dzieci mogą również zmagać się z brakiem bezpieczeństwa, związanym niewątpliwie z sytuacją panującą w domu, zwłaszcza, jeśli wykonywanie opieki naprzemiennej powoduje dodatkowe kłótnie pomiędzy rodzicami.
Zobacz też:
Autor: adwokat Marta Milan z LegalHero.pl
Zdjęcie główne: depositphotos.com
LegalHero.pl to portal oferujący profesjonalne porady prawne i dokumenty prawne w przystępnych cenach. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony www.legalhero.pl, a w razie pytań prosimy o kontakt mailowy [email protected]
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Najlepsze aplikacje edukacyjne dla dzieci w wieku 6-8 lat. TOP 6 polecanych programów do nauki, rozwoju i kreatywnej zabawy
Te gry mają sens. 6 wartościowych aplikacji dla dzieci, które przetestowałyśmy z córką
Strój galowy do szkoły. Jak powinien wyglądać ubiór na specjalne okazje?
Przecieki matura 2024. Te zadania na pewno pojawią się na egzaminie!
Jak obliczyć średnią na koniec roku i na semestr? Niektórzy popełniają prosty błąd
- Rodzice.pl
- Rodzice
- Prawo
- Opieka naprzemienna: czy to się sprawdza? Poznaj wady i zalety tego rozwiązania!
O czym nie zapomnieć w trakcie przygotowań ślubnych?
Nareszcie nadszedł ten dzień. Moja siostra wychodzi za mąż. Wczoraj poprosiła mnie bym przygotowała jej listę spraw jakie musi załatwić przed ślubem. Tak długo czekałam na ten dzień, że z...
Czytaj dalej →Karty rabatowe LifeStyle i Rossnę
Karty rabatowe LifeStyle i Rossnę Dziecko to niekończący się wydatek. Każdy rodzic chce dla dziecka wszystkiego co najlepsze. Producenci o tym wiedzą i często zawyżają ceny swoich produktów. Jak zatem...
Czytaj dalej →Kto finansuje ślub i wesele?
Kto finansuje ślub i wesele? Najtrudniejszym podczas przygotowań wesela i mogącym być powodem nieporozumień tematem jest podział kosztów. Istnieje wiele możliwości takiego podziału od najbardziej tradycyjnych do zupełnie nowatorskich. Niezależnie...
Czytaj dalej →- Czy zielona kupa po borówkach jest normalna? - Forum 2023
- Ile dac na wesele - Forum 2023
- Augustyn czy Milan - Forum 2023
- Co to znaczy, gdy piersi przestają boleć w ciąży? - Forum 2023
- Wasze "tajne" sposoby na wywołanie porodu !!! - Forum 2023
- Co może piszczeć na bramkach w sklepie? - Forum 2023
- Czy spływ kajakowy w ciąży jest bezpieczny? - Forum 2023
- Czy z anginą można wyjść na dwór? - Forum 2023
- Jak przykładać rywanol na siusiaka - Forum 2023
- Jak rozpoznać czy sączą się wody płodowe? - Forum 2023
- Koncert rockowy w ciazy???? - Forum 2023
- Kto U was w związku gotuje obiadki? - Forum 2023
- Moje Dziecko jest opoznione?! :( - Forum 2023
- Negatywny test pomimo ciąży?Czy to możliwe? - Forum 2023
- Pobolewanie i kłucie w brzuchu w 15 tygodniu ciąży - Forum 2023
- Telefon na kartę dla dziecka - gdzie najtaniej ? - Forum 2023
- Trzęsące się dziecko zaraz po przebudzeniu... - Forum 2023
- Tunezja - Forum 2023
- Urząd pracy - zmiana terminu wizyty - Forum 2023
- czy jarzębina jest trująca? - Forum 2023
- Teściowa zdradziła mi trik na czystą i pachnącą pralkę. Wlewa do bębna jedną rzecz
- Czym umyć brudne ściany? Wykorzystaj prosty trik za 5 zł. W mig zapomnisz o malowaniu
- Dociśnij obcinacz do paznokci w tym miejscu. Niewiele osób wie, o jego ukrytej funkcji
- Specjalny dodatek za wychowanie dzieci? ZUS wypłaca nawet 1500 zł. Skorzystają także babcie
- Położyła makaron na stół i zalała zimnym sosem. Tak wyprawiła synowi przyjęcie urodzinowe
- Jak kisić ogórki, żeby były twarde? Wystarczy wrzucić do słoika jeden składnik
- ZUS wprowadził ważne zmiany dla emerytów i rencistów. Przez niefrasobliwość mogą stracić świadczenie
- Początek roku szkolnego 2023/2024 przesunięty! Uczniowie nie rozpoczną nauki 1 września, wakacyjny odpoczynek potrwa dłużej
- To magiczne imię dla dziewczynki robiło furorę 70 lat temu. Hit z lat 50. znów zyskuje na popularności. Oznacza "prawdę i szlachetność"
- Zła wiadomość dla uczniów. Rok szkolny 2023/24 może być niewesoły
- Zagadki dla dzieci w różnym wieku. Łatwe, krótkie, ciekawe i zabawne.
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Ani z ogórka, ani z kapusty. Surówka z tego składnika to hit tegorocznego lata!
- Dodatkowe pieniądze za okres choroby. Od 1 lipca w ZUS obowiązują nowe zasady
- Jak otworzyć słoik bez użycia siły? Z tym prostym trikiem żadna zakrętka nie będzie problemem
4 komentarzy: Opieka naprzemienna: czy to się sprawdza? Poznaj wady i zalety tego rozwiązania!
Szanowna Pani Marto
pozwalam sobie na ten komentarz ze względu na to, że zarzuty które Pani wysuwa przeciw opiece naprzemiennej w kontescie zagrożeń rozwoju dziecka, które wg Pani mogą się z takim rodzajem opieki wiązać, mijają się zupełnie z rzeczywistością i wynikami badań naukowych, opartych na bardzo rozległych próbach badawczych (proponuję lekturę publikacji Roberta Bausermana: Child Adjustment in Joint-Custody Versus Sole-Custody Arrangements: A Meta-Analytic Review, Journal of Family Psychology 2002, Vol. 16, No. 1, 91–102).
Proponuję autokorektę…
Szanowna Pani
Opieka naprzemienna jest to coś co nie życzę aby jakiej kolwiek matce mogło się to przytrafic. To sa łzy rozpacz dziecka że musi opuszczac co tydzien dom matki. Dziecko traci poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Dwa domy to dwa rożne systemy wychowawcze inne wymagania szczucie na drugiego rodzica wciąganie w konflikt rodziców. Sądy w Polsce dają dzieci ojcom z problemami alkoholowymi. Jeżeli ojciec chce sie opiekować dzieckiem dają taką opiekę bo to zwalnia ich z płacenia alimentów. Nie produkuje się wtedy alimencjarzy. Jeżeli matka walczy w sadzie o dziecko to mówi się jej że jest głupia że opieka naprzemienna to samo dobro. Pamiętajcie drogie matki żaden sąd nie stanie po waszej stronie żebyscie niewiadomo jakie dowody przedstawiły jeżeli ojciec wykarze choc cien zanteresowania dzieckiem. Wszyscy kuratorzy tak napiszą opinie żeby zabrac wam dziecko. Jest w tej chwili taka moda w sadach aby dzieci przekazywac ojcom czy maja warunki czy tez nie. Wszystko to przerobiłam i wiem jak to wygląda OPIEKA NAPRZEMIENNA TO ZLO DLA DZIECKA> pokrzywdzona
Tak się składa, że istnieją też domy, w których mimo, że matka mogłaby zapewnić dobre warunki dziecku, to jednak dziecko jest ofiarą psychicznego znęcania się nad nim. A Madka Polka jest w sądach świętobliwością i choćby nie wiadomo jaką była to jej dziecka nie zabiorą. I ona sobie może nie dawać dziecka, mimo że ojciec ma największą więź z dzieckiem, on opiekował się nim od urodzenia, leczenie, wszystko było po jego stronie, ale to madka polka. Jej dziecka nie zabiorą.
Pani Marto również czekam na autokorektę.
Proszę zapoznać się z materiałami Rzecznika praw obywatelskich, szeroko zebrany materiał naukowy z wielu uczelni i doświadczenia wielu profesorów z całego śiata pt. “dzieci pozostajace pod opieka tylko jednego z rodzicow są w gorszej sytuacji”. Próbuję znaleźć materiały naukowe, badania na temat wad opieki naprzemiennej. Nic poza prawniczymi artykułami, w których podobnie jak w Pani, artykule, są zamieszczone niczym nie poparte własne luźne myśli. A wszystkim dzieciom, życzę równego traktowania i równego dostępu do obojga zgodnych rodziców.