Polskie prawo chroni kobiety w ciąży, a młodym matkom, które wróciły po porodzie z urlopu macierzyńskiego do pracy, daje pewne uprawnienia, które mają na celu ułatwienie im opieki nad dzieckiem. Jednym z przywilejów, którym uhonorowane zostały młode matki, jest skrócony czas pracy. Może on być wymienny na przerwę w pracy na karmienie piersią.
Przerwa w pracy na karmienie piersią
Przerwa w pracy na karmienie dziecka została opisana w rozdziale 8 Kodeksu Pracy „Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem”. Okres karmienia piersią jest czasem niezwykle istotnym zarówno dla matki, jak i dziecka – i jeżeli jest to konieczne – powinien być uwzględniony przez pracodawcę. Tym bardziej, że kobiety, które po raz pierwszy zostały mamami obarczone są stresem związanym z rozstaniem z dzieckiem oraz koniecznością powrotu do pracy.
Oprócz przerwy na karmienie piersią lub skrócenia czasu pracy Kodeks Pracy we wspomnianym rozdziale, w artykule 179 §1 zobowiązuje pracodawców do zapewnienia pracownicom w okresie karmienia nieszkodliwych warunków pracy lub – jeżeli nie jest to możliwe –zwolnienia takiej matki na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy w warunkach szkodliwych.
Jak długo można korzystać z przerwy na karmienie piersią?
Zasady, dotyczące przerw na karmienie piersią dziecka przez młode matki określone są przez artykuł 187 Kodeksu Pracy. Według paragrafu pierwszego pracownice karmiące jedno dziecko, mają prawo do dwóch półgodzinnych przerw w czasie pracy. Bardzo istotne jest to, iż przerwy te wliczane są w czas pracy, a więc są w 100% płatne.
W przypadku kobiet, które karmią piersią dwójkę dzieci Prawo Pracy wydłużyło ten czas do dwóch przerw o długości 45 minut. Przerwy na karmienie mogą być udzielane pracownicy łącznie, co w niektórych przypadkach może być bezcenne. Dłuższa przerwa w pracy na karmienie dziecka umożliwia kobiecie dojazd do domu w celu nakarmienia dziecka, a następnie powrót do pracy.
Wyjątkiem są kobiety, których wymiar pracy nie przekracza 6 godzin dziennie. Matki karmiące pracujące od 4 do 6 godzin dziennie uprawnione są do jednej półgodzinnej przerwy na karmienie. Kobiety pracujące krócej niż 4 godziny, niezależnie od tego czy karmią jedno czy dwoje dzieci, nie mogą wykorzystać dodatkowych przerw na karmienie. Wyjątki te określa paragraf drugi artykułu 187 Kodeksu Pracy. Co ważne – prawo do przerw na karmienie dziecka nie jest zależne od wymiaru etatu, w jakim zatrudniona jest młoda matka. Zależy ono wyłącznie od dobowego wymiaru godzin pracy kobiety.
Przerwy na karmienie piersią mogą być wymienne na skrócenie czasu pracy i zakończenie jej godzinę wcześniej lub rozpoczęcie godzinę później. Takie rozwiązanie będzie ogromnym udogodnieniem dla matek, które nie mają możliwości dojechania w trakcie pracy do dziecka i wrócenia do miejsca pracy na czas. Innym rozwiązaniem może być dowożenie przez kogoś dziecka do pracy matki, ale wówczas pojawiają się kolejne z pozoru prozaiczne problemy, np. gdzie znaleźć komfortowe, zaciszne miejsce do karmienia malucha. W związku z tym pracodawcy z reguły bez problemu wyrażają zgodę na skrócenie czasu pracy młodej mamy o długość przysługujących jej przerw.
Do kiedy przysługuje prawo przerw na karmienie piersią?
Młode matki bardzo często zastanawiają się jak długo przysługuje im prawo do korzystania z przerw na karmienie piersią. Obawiają się, że z czasem pracodawca może wykorzystać przerwy przeciwko nim, gdy np. nie doniosą oświadczenia lekarza. Prawo pracy nie określa jednak do kiedy przysługuje przerwa na karmienie dziecka, ponieważ jest to sprawa bardzo indywidualna.
Co ważne, pracodawca ma prawo zażądać zaświadczenia lekarza, który poświadcza fakt karmienia dziecka piersią, jednakże lekarze ginekolodzy lub pediatrzy nie są zobowiązani do wystawiania takich zaświadczeń. Zaświadczenie o karmieniu dziecka może wystawić lekarz rodzinny. Matki powinny jednak pamiętać, że niewyrażenie zgody przez pracodawcę na przerwy w karmieniu lub skrócenie czasu pracy, w okresie, kiedy matce przysługuje takie prawo, ma charakter wykroczeniowy i pracodawca może przypłacić to grzywną, jeśli matka zdecyduje się na zgłoszenie tego faktu do Państwowej Inspekcji Pracy.
Przerwy na karmienie piersią: wniosek, wzór
Przerwy na karmienie piersią są udzielane pracownicom w odpowiedzi na przedstawiony wniosek. Nie ma jednolitego wzoru na udzielenie przerwy na karmienie dziecka, obowiązującego we wszystkich miejscach pracy. Pracownica sama powinna napisać taki wniosek, powołując się w nim na artykuł 187 Kodeksu Pracy, według którego takie prawo jej przysługuje.
Dodatkowo we wniosku należy zaznaczyć, z jakiej formy omawianego przywileju pracownica chce skorzystać – czy z dwóch przerw (jeżeli tak, to należy określić w jakich godzinach przerwy te miałyby wystąpić) czy jednej dłuższej przerwy, czy skrócenia czasu pracy. Należy też opisać, w jaki sposób będzie wykorzystywana przerwa na karmienie piersią – czy poprzez rozpoczęcie czasu pracy później, czy zakończenia jej odpowiednio wcześniej. Wniosek powinien zachować formalną formę, a więc powinien uwzględniać, datę, miejsce, nadawcę i jego odbiorcę.
[Zdjęcie główne: Depositphotos]