Ból nóg w nocy lub w spoczynku [przyczyny]

Ból nóg w nocy

Bóle nóg w nocy nie zawsze dają powody do obaw – ich występowanie często wiąże się z przyczynami banalnymi, takimi jak wielogodzinny marsz albo chodzenie w niewygodnych butach. Podobny rodzaj bólu znamy wszyscy z codziennego doświadczenia, nie skłania on nas zatem do głębszych refleksji.

Sprawa wygląda zdecydowanie gorzej, jeśli nie podejmowaliśmy w ostatnim czasie wytężonej aktywności fizycznej, a mimo to nocne bóle nóg nie pozwalają nam zmrużyć oka. W tym wypadku powinniśmy już bacznie przyjrzeć się sprawie i – w razie potrzeby – skontaktować ze specjalistą. Warto jednak przynajmniej z grubsza wiedzieć, z czego przeważnie wynikają dolegliwości w obrębie nóg.

Zobacz też: Ból nóg u dzieci: czym może być spowodowany i jak sobie z nim radzić?

Rwący ból nóg w spoczynku – przyczyny

Stosunkowo częstą – choć niezbyt szeroko znaną – przyczyną dyskomfortu w kończynach dolnych jest tzw. zespół niespokojnych nóg (RLS; inna jego nazwa to choroba Ekboma), czyli zaburzenie ruchowe skorelowane ze snem. Polega ono na nieprzyjemnych doznaniach czuciowych, opisywanych przez pacjentów jako mrowienie, rwanie w nogach czy uczucie ciężkości. Towarzyszy im potrzeba bezustannego poruszania nogami, czyli np. przebierania nimi w łóżku albo po prostu chodzenia. Wszystkie te symptomy pojawiają się głównie w godzinach wieczornych i nocnych, utrudniając dotkniętej nimi osobie właściwy wypoczynek.

Zespół niespokojnych nóg posiada prawdopodobnie podłoże genetyczne, chociaż wpływ na jego rozwój miewają także niektóre choroby – np. zwyrodnienie kręgosłupa, zaburzenia ze strony układu moczowego albo neuropatia obwodowa. RLS bywa także częstym problemem kobiet w ciąży, z uwagi na zachodzące w ich organizmie zmiany hormonalne. 

Choroba Ekboma posiada w wielu wypadkach charakter przewlekły, co oznacza, że do jej objawów musimy się po prostu przyzwyczaić. Istnieją na szczęście sprawdzone metody łagodzenia nieprzyjemnych dolegliwości. W tym celu powinniśmy na przykład:

• stosować ciepłe kąpiele i masaże kończyn dolnych,
• próbować naprzemiennie ciepłych i zimnych okładów,
• zadbać o dobrą ilość snu (przynajmniej 7 godzin na dobę) oraz jego odpowiednią jakość; zaleca się sypiać w miejscu chłodnym, cichym i wygodnym,
• regularnie podejmować aktywność fizyczną o umiarkowanym natężeniu,
• ograniczyć do minimum spożywanie kawy oraz napojów energetycznych.

RLS w nasilonej postaci można również leczyć farmakologicznie. W tym celu stosuje się głównie preparaty oparte na lewodopie i gabapentynie, a także benzodiazepiny. 

Rwący ból nóg w nocy i nie tylko jest charakterystyczne także dla innych schorzeń – przede wszystkim tzw. zakrzepicy żył głębokich. Rozwija się ona w wyniku uszkodzenia ścian żył albo problemów z układem krążenia (żylaki, przebyty zawał serca). Ryzyko jej wystąpienia wzrasta też na skutek ciąży, połogu czy długotrwałego unieruchomienia pooperacyjnego. Powodują ją ponadto niektóre doustne środki antykoncepcyjne.

Zakrzepica polega na powstawaniu skrzeplin, utrudniających albo wręcz zatrzymujących przepływ krwi w żyłach. Choroba przebiega często bezobjawowo, choć może jej towarzyszyć także ból i obrzęk nóg. W celach terapeutycznych stosuje się głównie leki przeciwzakrzepowe, rozpuszczające zakrzep w żyle. Pomocniczo zalecane są także preparaty przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Zobacz też: Ból łydek w ciąży – przyczyny i skuteczne sposoby na łagodzenie bólu

Ból łydek w nocy

Ból łydek w spoczynku, połączony często z ich niekontrolowanymi skurczami, stanowi powszechną przyczynę wybudzania się ze snu. Jest to sytuacja bardzo niekomfortowa, gdyż następnego dnia pacjent czuje się zmęczony i rozkojarzony. Samą przyczynę dolegliwości trudno natomiast uchwycić.

Bóle łydek wynikają nierzadko z niedoboru elektrolitów: magnezu, potasu i wapnia, a także z picia niedostatecznej ilości wody. Mogą stanowić rezultat zbyt intensywnego odchudzania, połączonego ze stosowaniem środków przeczyszczających. Należy zatem przede wszystkim zadbać o dostarczenie organizmowi brakujących składników odżywczych. Aby zaś pozbyć się samego bólu, warto brać przed snem gorącą kąpiel bądź wmasowywać w łydki maść rozgrzewającą.

Zobacz też: Uczucie gorąca w stopie – przyczyny, leczenie

Bóle nóg od kolan w dół

Ból nóg w nocy może dotyczyć praktycznie każdego ich odcinka. Kiedy odczuwamy dolegliwości obejmujące kolana oraz obszar tuż pod nimi, mamy prawo podejrzewać u siebie schorzenia układu ruchu (kręgosłupa i stawów) albo choroby naczyniowe. Do tych ostatnich zaliczamy zwłaszcza miażdżycę, która – poprzez zwężanie tętnic – powoduje niedokrwienie kończyn dolnych i w konsekwencji ich ból.

Miażdżyca nóg należy do chorób wyjątkowo podstępnych. Może postępować przez całe lata w sposób bezobjawowy, a następnie stopniowo coraz bardziej utrudniać pacjentowi życie. Objawia się najpierw mrowieniem, a potem bólem w trakcie chodzenia. Silny dyskomfort w nocy świadczy o dość zaawansowanym procesie chorobowym, dotykającym już np. podudzi oraz ud. Nierzadko dochodzi w nich wręcz do zmian martwiczych. W skrajnych wypadkach zmiany miażdżycowe doprowadzają do amputacji kończyn.

Nie istnieje obecnie jeden skuteczny lek na miażdżycę. W celach terapeutycznych stosuje się preparaty rozszerzające światło zwężonych naczyń, a także np. odpowiednią dietę. Niekiedy konieczne okazuje się także postępowanie chirurgiczne.

Zobacz też: Pękające lub schodzące paznokcie u dziecka [przyczyny, leczenie]

Ból uda w nocy

Bolesność uda, powodująca czasami gwałtowne wybudzanie się pacjenta ze snu, wiąże się często z urazem mięśnia: jego naciągnięciem, naderwaniem albo wręcz zerwaniem. Inny powód takiego bólu to tzw. rwa kulszowa, czyli rwąca dolegliwość w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa. Ból promieniuje w tym wypadku m. in. właśnie do ud i podudzi. Jego przyczyną jest natomiast uciskanie jądra miażdżystego krążka międzykręgowego na korzenie nerwowe. Choremu podaje się preparaty przeciwbólowe z grupy NLPZ; wskazana jest także kinezyterapia.

Sprawdź: Jak siedzieć w ciąży? Dobre praktyki i złe nawyki

Rodzice pytają o ból nóg w nocy

Dlaczego bolą nogi?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Ból nóg może być związany z chorobami naczyniowymi (zakrzepicą żył głębokich, żylakami, miażdżycą), zaburzeniami wodno-elektrolitowymi albo nawet nowotworem. 

Coraz częściej diagnozowaną przypadłością jest tzw. zespół niespokojnych nóg, znany także jako RLS bądź choroba Ekboma. Polega on na odczuwaniu silnego dyskomfortu w obrębie kończyn dolnych, zmuszającego pacjenta do ciągłego poruszania nimi. Schorzenie posiada zapewne charakter dziedziczny, a występuje z reguły przewlekle. Objawy można jednak złagodzić dzięki lekom oraz lepszej higienie snu. Takie postępowanie ogranicza ból nóg w nocy.