Koklusz u dzieci

Objawy kokluszu

Koklusz bywa na początku mylony ze zwykłym przeziębieniem ze względu na podobieństwo objawów.
Choroba przebiega w trzech okresach:

• nieżytowym,
• kaszlu napadowego,
• rekonwalescencji.

W czasie okresu nieżytowego dochodzi do stanu zapalnego błony śluzowej nosa, gardła, krtani i tchawicy, który wywołują bakterie krztuśca.

Pierwsze objawy, trwające około 2 tygodni, to:

• nieżyt nosa (katar),
• stan podgorączkowy,
• czasem zapalenie spojówek,
• suchy kaszel w dzień i w nocy.

Kolejny etap choroby to kaszel napadowy, który wywołują toksyny bakteryjne i powodują wydzielanie lepkiego, gęstego śluzu.

Objawy kokluszu u dzieci starszych:

• ciężkie napady kaszlu, głównie w nocy,
• zaczerwienienie twarzy podczas kaszlu,
• wysuwanie języka (u niemowląt może wtedy dojść do naderwania wędzidełka),
• duszności,
• bezdechy z możliwym zasinieniem twarzy,
• mimowolne oddanie moczu lub stolca,
• napady kaszlu kończące się pianiem lub nawet wymiotami.

Ostre napady kaszlu wyczerpują dziecko, w niektórych przypadkach dochodzi nawet do wylewu do spojówek i wybroczyn na twarzy. Trzeba pamiętać, że krztusiec u niemowląt przebiega ciężej. U malutkich dzieci kaszel może nawet nie wystąpić.

Okres rekonwalescencji to rzadsze napady kaszlu. Jednak kaszel napadowy może pojawiać się sporadycznie nawet przez kilka miesięcy. Dodatkowe infekcje dróg oddechowych doprowadzają do jego nasilenia. W okresie rekonwalescencji zamiast kaszlu mogą pojawić się kichanie, łzawienie, duszności oraz bezdechy.

Leczenie i pielęgnacja chorego na koklusz

Niemowlęta i małe dzieci chore na krztusiec powinny być hospitalizowane, ponieważ ciężkie napady kaszlu mogą grozić bezdechami. Najciężej koklusz przebiega u maluchów do 6. miesiąca życia. Do szpitala trafiają także dzieci z powikłaniami. Gdy jednak koklusz ma lżejszy przebieg, chorego można leczyć w domu, stosując się do zaleceń lekarza, który dobierze odpowiednie antybiotyki i dawki.

Odpowiednia pielęgnacja malucha w czasie choroby jest bardzo istotna. Silne bodźce zewnętrzne, takie jak: hałas, jaskrawe światło, wysoka temperatura powietrza mogą wywoływać napady kaszlu. Dlatego tak ważne jest, by dziecko miało zapewniony spokój. W czasie terapii nie można go też przegrzewać. Trzeba zadbać o częste wietrzenie pokoju oraz o nawilżenie powietrza. Pomóc w tym może nawilżacz lub domowe sposoby, takie jak rozwieszenie mokrych ręczników czy wystawienie naczyń z wodą. W trakcie leczenia należy unikać kontaktu dziecka z dymem papierosowym, który jest w tym czasie bardzo niebezpieczny. Jeśli maluch nie ma gorączki, można spacerować, gdyż chłodne powietrze łagodzi kaszel.
Ważne, aby dziecko często piło. Jednocześnie nie należy zmuszać do jedzenia. W trakcie choroby najlepiej sprawdzą się posiłki lekkostrawne i rozdrobnione, aby maluch nie męczył się dodatkowo przy jedzeniu. Przekarmienie może doprowadzić do wymiotów i grozi niebezpiecznym zachłyśnięciem.

Kluczową rolę w leczeniu krztuśca spełnia profilaktyka, szczególnie szczepienia ochronne. O ile krztusiec nie jest tak niebezpieczny dla młodzieży i dorosłych, o tyle dla niemowląt i dzieci bywa bardzo groźny. Dlatego w celu uodpornienia najmłodszych stosuje się szczepionki. Do wyboru są dwie: szczepionka pełnokomórkowa (zawiera inaktywowane pałeczki krztuśca) oraz szczepionka acelularna (zawiera wybrane, oczyszczone antygeny Bordetella pertussis). Obie szczepionki podaje się w skojarzeniu z anatoksyną błoniczą (D) i tężcową (T) jako DTP lub DTaP.

Powikłania wywołane przez koklusz

Krztusiec może prowadzić do powikłań oraz w przypadku niemowląt do zgonów. Najczęstsze powikłania to:

• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie płuc,
• przepuklina,
• uszkodzenie mózgu spowodowane niedotlenieniem,
• zapalenie ucha środkowego,
• drgawki,
• bezdechy,
• krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego.

Koklusz jest groźną chorobą dla najmłodszych, warto więc zadbać o odpowiednią profilaktykę oraz nie bagatelizować pierwszych objawów, które lepiej skonsultować z lekarzem.