Kwas octowy – właściwości i zastosowanie kwasu octowego

Kwas octowy – właściwości chemiczne

Kwas octowy nazywa się inaczej kwasem etanowym i zapisuje skrótem E230. Jest to substancja chemiczna, którą zalicza się do rodziny związków organicznych. Kwas etanowy czystą postać utrzymuje w temperaturze pokojowej. Wówczas jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym, drażniącym zapachu. Substancja posiada właściwości higroskopijne, co oznacza, że pochłania z powietrza wilgoć.

Chemiczny wzór kwasu octowego to: CH₃COOH.

Kwas octowy stosowany jest najczęściej w rozcieńczonej postaci, a jego nazewnictwo uzależnione jest od stężenia jego roztworów:

• kwas lodowaty – czysty kwas octowy o stężeniu oscylującym wokół 100%; nazywa się tak, ponieważ w temperaturze poniżej 16 stopni Celsjusza zaczyna krzepnąć i formować się w przezroczyste kryształy, wizualnie przypominające lód;
• esencja octowa – kwas o stężeniu 70-80%;
• ocet spożywczy – kwas o stężeniu 6-10%; wykorzystuje się go w kuchni.

Otrzymywanie kwasu octowego na skalę przemysłową odbywa się w drodze syntez chemicznych, wśród których można wymienić:

• karbonylowanie metanolu;
• utlenianie butanu;
• utlenianie niskooktanowych benzyn;
• utlenianie aldehydu octowego.

W ten sposób otrzymuje się na przykład kwas, który następnie wykorzystywany jest do celów spożywczych. Dodatkowo kwas etanowy jest produktem ubocznym suchej destylacji drewna.

Zobacz także: Kwas foliowy – właściwości, zastosowanie

Kwas octowy – zapach

Zapach kwasu octowego jest bardzo charakterystyczny. Jest nieprzyjemny, drażniący i ostry. Powoduje łzawienie. Nie sposób go pomylić z inną wonią.

Gdzie występuje kwas octowy?

Kwas octowy występuje powszechnie w produktach spożywczych. Na ich etykietach znajdziemy go pod symbolem E260. Najczęściej można go znaleźć w:

• produktach marynowanych: warzywach, owocach, jajach;
• serach;
• wypiekach;
• gotowych sosach (musztardzie, ketchupie, sosach sałatkowych, etc.);
• jogurtach;
• pieczywie;
• wyrobach cukierniczych;
• czekoladzie;
• płatkach śniadaniowych;
• serach;
• napojach energetycznych;
• piwie;
• winie;
• kiszonkach.

Zobacz także: Czy suplementować kwasy DHA w ciąży?

Kwas octowy – zastosowanie

Zastosowanie kwasu octowego jest niezwykle szerokie. To produkt licznie wykorzystywany w produktach spożywczych. Stosuje się go przy marynowaniu, aby w ten sposób zakonserwować żywność i nadać jej charakterystyczny kwaskowaty posmak.

Kwas octowy jest niezastąpiony przy produkcji serów. Dzięki niemu białka mleka ulegają ścięciu i możliwym staje się oddzielenie powstałych grudek od serwatki.

Połączenie kwasu etanowego z sodą oczyszczoną to mikstura stosowana przez piekarzy i cukierników. W ten sposób rozmaite wypieki uzyskują puszystość.

Licznie przeprowadzane badania dowiodły, że kwas octowy może w sposób pozytywny oddziaływać na ludzkie zdrowie. Pomaga on w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi oraz jest sprzymierzeńcem w dążeniach ku wymarzonej, szczupłej sylwetce. Jego działanie sprzyja zmniejszaniu łaknienia i przyspieszaniu spalania tkanki tłuszczowej.

Dodatkowo badania pilotażowe, które dotychczas przeprowadzono na zwierzętach, dowodzą, że może się on przyczyniać się do redukcji poziomu cholesterolu we krwi. Działa on przeciw ustrojowo, więc także można go stosować w terapii grzybicy paznokci, redukcji brodawek, przy infekcjach uszu lub poparzeniach skórnych.

Stosowanie kwasu octowego w stężeniach niższych niż 10% i w rozsądnych ilościach nie jest szkodliwe dla ludzkiego zdrowia. Jego przedawkowanie może być przyczyną niestrawności i zgagi, ale też uszkodzeń szkliwa nazębnego. Wysoko stężony kwas etanowy może wpłynąć drażniąco na układ oddechowy, a w kontakcie ze skórą lub oczami doprowadza do poparzeń chemicznych.

Kwas octowy stosuje się też w kosmetyce. Tam wykorzystywane są jego właściwości redukujące odczyn pH. Jest składnikiem wielu kosmetyków do pielęgnacji.

Przemysł włókienniczy ceni kwas octowy przede wszystkim za pomoc w farbowaniu tkanin. Dzięki niemu możliwe jest również wyprodukowanie sztucznego jedwabiu. Kwas octowy wykorzystuje się też do garbowania skór.

Na bazie kwasu octowego można wyprodukować środki czystości. Wykorzystuje się je powszechnie w gospodarstwach domowych i instytucjach komercyjnych.

Dodatkowo stosuje się go w produkcji: papierosów, barwników do włosów, mydła w płynie, karmy dla zwierząt oraz leków (przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych, przeciwbólowych i antybiotyków).

Zobacz także: Pałeczki kwasu mlekowego (pałeczki Doderleina): Dlaczego bakterie Lactobacillus są tak ważne dla zdrowia kobiety?

Kwas etanowy w kosmetyce

Kwas etanowy znalazł powszechne zastosowanie w kosmetyce. W składzie INCI oznaczany jest jako Acetic Acid. Jego główne właściwości doceniane przez przemysł kosmetyczny to:

• posiadanie zdolności do pochłaniania wilgoci z otoczenia;
• zdolności regulujące odczyn pH preparatów kosmetycznych;
• posiadanie wpływu na wydłużenie trwałości kosmetyków;
• działanie bakteriobójcze;
• działanie grzybobójcze;
• właściwości silnie oczyszczające;
• właściwości rozjaśniające przebarwienia;
• właściwości wygładzające powierzchniowe blizny;
• właściwości domykające łuski włosów, co sprzyja ich błyszczeniu się i wygładzeniu powierzchni;
• maskowanie zapachu kosmetyków;
• działanie przeciwzapalne;
• zapobieganie namnażaniu się bakterii;
• wykazywanie działania przeciwłupieżowego;
• działanie ograniczające nadmierna produkcję łoju.

Z uwagi na szereg funkcji, jakie kwas octowy pełni w kosmetyce, znaleźć można szereg produktów, do których produkcji się go wykorzystuje. W tym gronie występują przede wszystkim:

• gotowe płukanki do włosów;
• produkty o działaniu trychologicznym, przeciwłupieżowym;
• preparaty dedykowane cerze trądzikowej;
• kosmetyki ujędrniające do ciała;
• kosmetyki wygładzające do ciała;
• kremy do twarzy;
• kremy na blizny i rozstępy;
• preparaty na przebarwienia;
• peelingi do twarzy i ciała;
• kosmetyki do pielęgnacji wrażliwej skóry dzieci.

Organizacje posiadające światowa rangę uznały kwas octowy za bezpieczny i dozwoliły jego powszechne stosowanie w produktach kosmetycznych. Tam zawsze jest rozcieńczony, ponieważ w czystej formie działa drażniąco. Co ciekawe, kwas octowy mogą stosować kobiety w ciąży i karmiące piersią. Nie powoduje on alergii i nie jest komedogenny.

Zobacz także: Domowe sposoby na czyszczenie pralki octem

Rodzice pytają o kwas etanowy: