Empatia – co to jest i jak nauczyć jej dziecko?
Empatia to umiejętność współodczuwania stanów psychicznych innych osób. Człowiek empatyczny będzie potrafił rozpoznać położenie drugiej osoby i postawić się w jej sytuacji. Empatyczna osoba doskonale odnajdzie się w relacjach międzyludzkich. Empatii można się nauczyć. Warto kształtować ją w naszych pociechach już od najmłodszych lat. Sprawdź, czym jest empatia oraz jak rozmawiać o niej z najmłodszymi!
- Człowiek empatyczny to osoba, która posiada zdolność zauważania i współodczuwania stanów emocjonalnych innych ludzi.
- Naukowcy wyróżniają dwa rodzaje empatii. Pierwszym z nich jest empatia emocjonalna, drugim – empatia poznawcza.
- Dzieciom można tłumaczyć, że człowiekiem empatycznym nazywa się osobę, która rozumie innych, chce im pomagać, ma dobre serce oraz potrafi powiedzieć, co sama czuje.
Empatia – co to jest?
„Empatia – co to takiego?” – pytanie to każdego dnia zadaje sobie mnóstwo osób na całym świecie, zwłaszcza tych młodych. Tymczasem człowiek empatyczny to po prostu osoba, która posiada zdolność zauważania i współodczuwania stanów emocjonalnych innych ludzi.
Naukowcy wyróżniają dwa rodzaje empatii. Pierwszym z nich jest empatia emocjonalna, drugim – empatia poznawcza. Empatia emocjonalna wiąże się ściśle ze współodczuwaniem emocji innych ludzi. Dzięki niej możliwe jest wyobrażenie sobie siły emocji innych osób i zrozumienie przyczyn tych emocji. Człowiek empatyczny poznawczo posiada zdolność do przejmowania sposobu myślenia, jaki posiadają inne osoby. Dzięki temu potrafi patrzeć na rzeczywistość przez pryzmat innej osoby.
Zobacz także: Jak nauczyć dziecko mówić?
Empatia – definicja dla dzieci
Dzieci w różnym wieku będą inaczej rozumieć, co oznacza „empatyczny”. Początkowo definicja empatii będzie dla nich zupełnie obca lub całkowicie niezrozumiała, dlatego najmłodszym pociechom empatię warto pokazywać na przykładach. Dzieciom, które już dobrze potrafią mówić, można zacząć tłumaczyć, że człowiekiem empatycznym nazywa się osobę, która rozumie innych, chce im pomagać, ma dobre serce oraz potrafi powiedzieć, co sama czuje.
W wieku do drugiego roku życia dzieci są bardzo mocno skoncentrowane na sobie i jest to całkowicie naturalne. Maluchy nie rozumieją, że nie wolno zwierząt ciągać za ogon, bo to je boli. W tym czasie najlepiej nakazywać pociechom naśladować siebie podczas: usypiania lali, karmienia misia, głaskania kota czy podawania chusteczek choremu tacie.
Pomiędzy drugim a czwartym rokiem życia maluch już doskonale radzi sobie z mówieniem, dlatego rodzice są w stanie dokładnie zaobserwować u niego silny egoizm i egocentryzm. Dziecko: chce, musi i potrzebuje wszystko natychmiast oraz uważa, że tylko ona jest najważniejsze. To cały czas normalne, ale w tym czasie warto coraz silniej kłaść nacisk na zachowania, które utożsamiamy z troską: nakrywanie śpiącej mamy kocem czy dzielenie się kawałkiem czekolady z rodzicami lub rodzeństwem.
Między czwartym, a szóstym rokiem życia nadchodzi czas, aby tłumaczyć dziecku uczucia odczuwane przez innych. Dobrze jest nauczyć go czerpania radości z otrzymywanych, ale również dawanych prezentów.
Od szóstego roku życia warto mówić dzieciom, co się czuje i uczyć ich, aby one również to robiły. Dobrze angażować je w pomoc innym i wspólnie z nimi uczestniczyć w akcjach charytatywnych. Im dzieci starsze, tym więcej trzeba mówić o szacunku i tolerancji, o zrozumieniu emocji i odmienności, o różnych potrzebach i celach.
Zobacz także: Jak nauczyć dziecko czytać? Nauka literek dla najmłodszych
Przykłady empatii
Praktyka przebywania w społeczeństwie wskazuje na fakt, iż empatia emocjonalna jest niezwykle przydatną umiejętnością. Siła empatii pozwala na zrozumienie własnych emocji i zauważenie ich u innych osób. Dzięki temu trafnie ocenia się zależności społeczne oraz relacje interpersonalne.
Osoby empatyczne cechuje świadomość uczuć innych osób, umiejętność wczuwania się w sytuacje, w których samodzielnie aktualnie się nie przebywa oraz dostrzeganie źródeł wyznaczonych u innych osób celów.
Ludzie empatyczni są zdolni do weryfikowania własnych poglądów i nie mają problemów z przyznaniem się do błędu. Osoby te wystrzegają się zachowań agresywnych. Ludzie bez empatii są negatywnie odbierani przez społeczeństwo. Charakteryzują się obojętną postawą w stosunku do innych, mają trudności w pokojowym rozwiązywaniu sporów, jak również zdarza im się sięgać po rozwiązania siłowe.
Człowiek o wysokim poziomie empatii jest skłonny do stawiania dobra innych na pierwszym miejscu, przed własnymi dążeniami i celami. Często sam na tym traci, ponieważ nie jest skłonny zaspokoić własnych potrzeb.
Zobacz także: Twoje dziecko nie lubi czytać? Pewnie nie słyszałeś o tych 5 trikach!
Empatia – synonim
Wśród najczęściej spotykanych synonimów dla słowa empatia wymienia się:
- zrozumienie;
- wczucie się;
- współodczuwanie.
Przeciwieństwo empatii
Znaczenie słowa empatia często mylone jest z pojęciem współczucia. Okazuje się jednak, że słowa te posiadają zupełnie inne znaczenia. Osoba empatyczna stawia się w sytuacji innych, jest na równym z nimi poziomie. Natomiast człowiek współczujący znajduje się na wyższej pozycji niż przedmiot współczucia.
Przeciwieństwem empatii jest egocentryzm. Osoba niezdolna do empatii jest:
- niezdolna do współczucia;
- nieczuła wobec innych;
- przekonana, że cały świat jest nią zainteresowany i kręci się wokół niej;
- nieuważna na uczucia innych;
- niepotrafiąca wczuwać się w sytuację innych.
Test na empatię
Aby sprawdzić, czy jesteś empatyczny odpowiedz na poniższe pytania:
- Czy pierwsza myślą, która przychodzi Ci do głowy, kiedy dowiadujesz się, że bliska Ci osoba cierpi jest chęć spotkania się z nią i pocieszenia jej?
- Czy nigdy nie zdarza Ci się mieć trudności w przekazywaniu innym ludziom swoich emocji i postaw?
- Czy masz wrażenie, że inni ludzie ufają Ci i chętnie rozmawiają z Tobą o własnych problemach?
- Czy często zdarza Ci się wczuwać w położenie bohaterów oglądanego filmu tak bardzo, że myślisz o nim na długo po zakończeniu transmisji?
- Czy często lecą Ci łzy, kiedy słuchasz smutnych historii innych ludzi?
Jeśli na cztery z pięciu powyższych pytań odpowiedziałeś twierdząco, to znaczy, że posiadasz w sobie dużą dozę empatii.
Jak nauczyć dziecko empatii?
Istnieje teoria, zgodnie z którą do siódmego roku życia występuje całkowity brak empatii u dzieci. Przed przekroczeniem tej bariery wiekowej najmłodsi cechują się wysokim egocentryzmem i nie są zdolni do współodczuwania uczuć innych ludzi czy zwierząt. Następnie, wraz z rozwojem świadomości, następuje wzrost umiejętności empatii.
Kolejna teoria mówi, iż trzyletnie dzieci wykazują empatyczne zachowania oraz potrafią rozpoznawać i nazywać uczucia. Wraz z wiekiem umiejętność ta jest doskonalona.
Empatii daje się do pewnego stopnia nauczyć. Dzieciom od najmłodszych lat warto tłumaczyć czym nie jest empatia oraz co nią jest. Dobrze pokazywać im przykłady ludzi przeżywających różnorodne emocje oraz tłumaczyć ich podłoże. Czasem empatię u dzieci wyzwalają osobiste doświadczenia, które pomagają im następne wczuwać się w sytuację innych. Dobrym pomysłem na rozwój zachowań empatycznych u najmłodszych jest przygarnięcie zwierzęcia domowego. Koty i psy potrafią w sposób bezbłędny rozpoznać emocje swoich właścicieli, a więc są doskonałymi nauczycielami w tej dziedzinie.
Trening empatii powinien przebiegać w czterech krokach:
- ćwiczenie uwagi – obserwowanie ludzi wokół oraz siebie samego, przyglądanie się rozwojowi konkretnych sytuacji i podejmowanie próby znalezienia jej rozwiązania;
- ćwiczenie słuchania – jedynie człowiek, który potrafi słuchać innych ludzi będzie empatyczny; słuchać, to znaczy: rozumieć, być skupionym i otwartym na słowa i emocje im towarzyszące;
- ćwiczenie samoświadomości – aby nauczyć się uczuć innych, należy bezbłędnie potrafić rozpoznawać swoje, umieć je nazywać i znaleźć ich przyczynę;
- ćwiczenie komunikacji – nauka mówienia o własnych emocjach oraz doskonalenie umiejętności nazywania uczuć innych osób.
Rodzice pytają o empatię:
Empatia jest umiejętnością współodczuwania emocji innych osób, rozumienia ich podstaw i zdolnością do stawiania siebie w sytuacji innych ludzi. Dzięki niej możliwe jest zrozumienie decyzji, postaw i działań innych oraz własnych.
Empatia to zdolność wyobrażenia sobie uczuć innych ludzi.
Poniżej prezentujemy szereg tytułów, które warto przeczytać dzieciom, aby te wykształciły w sobie zachowania empatyczne:
Bajka dla Eryka”;
„Wojtuś i jego przyjaciel szczurek”;
„Jeżyk Cyprian i głosy nocy”;
„Bajka o małej chmurce”;
„Bajka o małym słowiczku”;
„Franek na konkursie ryków”;
„Cicha myszka”;
„Łatki żyrafy Klementynki”;
„Bajka dla małej Kasi”;
„Sówka Kamila”;
„Miś Małgorzatki”;
„Amelka i motyle”;
„Golmistrz”;
„Przyjaciele żyrafy”.
Dodatkowo warto zerknąć na propozycje animowane:
Charlie i Lola”;
„Shrek”;
„Kubuś Puchatek”;
„Wyspa Puffinów”;
„Jej Wysokość Zosia”;
„Klinika dla pluszaków”;
„Klub przyjaciół Myszki Miki”;
„Dora poznaje świat”;
„Dalej Diego”;
„Bing”.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
W tych muzeach nie będziecie się nudzić. Majówka last minute
Co zrobić żeby trampolina nie elektryzowała?
Majówka w szkole 2024. Uczniów szkół średnich czeka wyjątkowo długi weekend. Ile będzie wolnego?
Jedynka na koniec roku 2023/2024. Czy z jedną jedynką można przejść do następnej klasy?
Najlepsze aplikacje edukacyjne dla dzieci w wieku 6-8 lat. TOP 6 polecanych programów do nauki, rozwoju i kreatywnej zabawy
- Rodzice.pl
- Starsze dziecko
- Edukacja i psychologia
- Empatia – co to jest i jak nauczyć jej dziecko?
Ciekawe pomysły na zaręczyny
Zanim nastąpi sakramentalne „tak” przed ołtarzem, zawiązują się tak zwane zaręczyny. Chłopak prosi swoją dziewczynę o rękę wręczając jej pierścionek zaręczynowy. Jest to część tradycji oraz bardzo ważny moment w...
Czytaj dalej →Gdy chcesz wyjść wcześniej z pracy…
Gry mojej młodości: Państwa Miasta, Statki i nie tylko
Podobno jestem z pokolenia, które jako ostatnie pamięta czasy “przed internetem”. No cóż: starość nie radość 🙂 Mimo wielu zalet jakie niesie ze sobą WWW, z sentymentem wracam myślami do...
Czytaj dalej →- Czy zielona kupa po borówkach jest normalna? - Forum 2023
- Ile dac na wesele - Forum 2023
- Augustyn czy Milan - Forum 2023
- Co to znaczy, gdy piersi przestają boleć w ciąży? - Forum 2023
- Wasze "tajne" sposoby na wywołanie porodu !!! - Forum 2023
- Co może piszczeć na bramkach w sklepie? - Forum 2023
- Czy spływ kajakowy w ciąży jest bezpieczny? - Forum 2023
- Czy z anginą można wyjść na dwór? - Forum 2023
- Jak przykładać rywanol na siusiaka - Forum 2023
- Jak rozpoznać czy sączą się wody płodowe? - Forum 2023
- Koncert rockowy w ciazy???? - Forum 2023
- Kto U was w związku gotuje obiadki? - Forum 2023
- Moje Dziecko jest opoznione?! :( - Forum 2023
- Negatywny test pomimo ciąży?Czy to możliwe? - Forum 2023
- Pobolewanie i kłucie w brzuchu w 15 tygodniu ciąży - Forum 2023
- Telefon na kartę dla dziecka - gdzie najtaniej ? - Forum 2023
- Trzęsące się dziecko zaraz po przebudzeniu... - Forum 2023
- Tunezja - Forum 2023
- Urząd pracy - zmiana terminu wizyty - Forum 2023
- czy jarzębina jest trująca? - Forum 2023
- Teściowa zdradziła mi trik na czystą i pachnącą pralkę. Wlewa do bębna jedną rzecz
- Czym umyć brudne ściany? Wykorzystaj prosty trik za 5 zł. W mig zapomnisz o malowaniu
- Dociśnij obcinacz do paznokci w tym miejscu. Niewiele osób wie, o jego ukrytej funkcji
- Specjalny dodatek za wychowanie dzieci? ZUS wypłaca nawet 1500 zł. Skorzystają także babcie
- Położyła makaron na stół i zalała zimnym sosem. Tak wyprawiła synowi przyjęcie urodzinowe
- Jak kisić ogórki, żeby były twarde? Wystarczy wrzucić do słoika jeden składnik
- ZUS wprowadził ważne zmiany dla emerytów i rencistów. Przez niefrasobliwość mogą stracić świadczenie
- Początek roku szkolnego 2023/2024 przesunięty! Uczniowie nie rozpoczną nauki 1 września, wakacyjny odpoczynek potrwa dłużej
- To magiczne imię dla dziewczynki robiło furorę 70 lat temu. Hit z lat 50. znów zyskuje na popularności. Oznacza "prawdę i szlachetność"
- Zła wiadomość dla uczniów. Rok szkolny 2023/24 może być niewesoły
- Zagadki dla dzieci w różnym wieku. Łatwe, krótkie, ciekawe i zabawne.
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Ani z ogórka, ani z kapusty. Surówka z tego składnika to hit tegorocznego lata!
- Dodatkowe pieniądze za okres choroby. Od 1 lipca w ZUS obowiązują nowe zasady
- Jak otworzyć słoik bez użycia siły? Z tym prostym trikiem żadna zakrętka nie będzie problemem