HCV w ciąży – dlaczego powinnaś robić badania HCV podczas ciąży?

HCV w ciąży

Wirus HCV, wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu C został wykryty 30 lat temu, w 1989 roku. Przenoszony jest przede wszystkim podczas kontaktu z krwią, a przeciwciała wytwarzają się około 6 tygodni po zarażeniu. Do zakażenia może dość nie tylko w szpitalu, ale nawet w takich miejscach jak salon kosmetyczny, fryzjerski czy też studio tatuażu. Istotny jest fakt, iż pierwsze objawy zarażenia pojawiają się stosunkowo późno, diagnoza niejednokrotnie więc stawiana jest przypadkowo, podczas rutynowych badań kontrolnych. Szacuje się, że tylko 1 na 10 zarażonych jest świadomy swojej choroby. Ze względu na często bezobjawowy przebieg zakażenia HCV leczenie rzadko wprowadzane jest od razu, przez co prowadzi do powstania takich powikłań jak marskość wątroby czy rak hepatokomórkowy.

Jeżeli chodzi o kwestię HCV a ciąża, to na szczęście nosicielstwo HCV u matki nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wad wrodzonych, poronień czy też wcześniactwa płodu. Warto jednak zaznaczyć, że istnieje spore ryzyko zakażenia wewnątrzmacicznego płodu (według statystyk około 6-8%). Ryzyko to wzrasta jeżeli występują dodatkowe czynniki sprzyjające, takie jak:

• Wysoka wiremia u matki,
• Przyjmowanie przez matkę narkotyków w formie iniekcji,
• Dodatkowe nosicielstwo przez matkę wirusa HIV.

Z tego względu rutynowe badanie w kierunku wirusa HCV w ciąży wykonywane jest obowiązkowo u każdej ciężarnej już około 10 tygodnia ciąży.

Objawy zakażenia HCV

Objawy zakażenia HCV związane są z samym cyklem życiowym wirusa. Wraz z krwią trafia on bowiem do wątroby i namnaża się w budujących ją hepatocytach. Ze względu na długi okres inkubacji (od kilku tygodni do nawet kilku lat) objawy zakażenia mogą pojawić się dość późno i początkowo przypominać przeziębienie lub grypę. Dolegliwości z którymi spotykamy się najczęściej w pierwszym okresie zarażenia to:

• Osłabienie,
• Stany podgorączkowe lub niewielka gorączka,
• Brak apetytu,
• Bóle brzucha,
• Mdłości,
• Świąd skóry,
• Ciemny mocz.

W większości przypadków zdrowy, silny organizm jest w stanie samoistnie poradzić sobie z atakującym go wirusem i nie wymaga wdrożenia specjalnego leczenia. W przeciwnym razie liczebność wirusa w organizmie wzrasta, a choroba nabiera przewlekłego charakteru. Nieleczone wirusowe zapalenie wątroby typu C z czasem może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby czy rak wątrobokomórkowy.

Badanie HCV w ciąży – kiedy i gdzie wykonać

Badanie poziomu przeciwciał anty-HCV w ciąży powinno zostać zlecone przez ginekologa już na pierwszej wizycie. Gdy w trakcie trwania ciąży zaistniało ryzyko zarażenia lub też jest ono przez cały okres jej trwania podwyższone (np. z racji wykonywanej pracy) badanie powinno się powtórzyć. Kiedy należy wykonać badanie ponownie? Najlepiej pod koniec trzeciego trymestru ciąży. Na chwilę obecną badanie w kierunku HCV posiada w swojej ofercie większość laboratoriów medycznych, dzięki czemu wynik uzyskiwany jest najczęściej już kolejnego dnia. Jaka jest cena badania? Jeżeli prowadzimy ciążę w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia po otrzymaniu skierowania jest ono bezpłatne, w przypadku wizyt prywatnych koszt wynosi około 35 złotych. Jak przygotować się do badania? Tak naprawdę nie wymaga ono specjalnego przygotowania, co więcej materiał (w tym wypadku krew żylna) może zostać pobrany o każdej porze dnia.

Należy zaznaczyć, że nie każdy wynik pozytywny jest równoznaczny zachorowaniu na wirusowe zapalenie wątroby typu C. Zdarza się bowiem, że przeciwciała zostały wytworzone na podstawie samego kontaktu z wirusem. Z tego względu po uzyskaniu wyniku dodatniego wymagana jest konsultacja lekarska i rozszerzenie diagnostyki o bardziej szczegółowe badania.

HCV w ciąży – wyniki i ich interpretacja

Jeżeli chodzi o wyniki badań wirusologicznych, pacjenci często mają problem z ich odpowiednią interpretacją. HCV ujemny w ciąży lub też HCV niereaktywny oznacza, że ciężarna nie jest zakażona wirusem HCV i nie występuje u niej wirusowe zapalenie wątroby typu C. Natomiast HCV reaktywny w ciąży oznacza, że przyszła mama miała styczność z wirusem, w efekcie czego w jej krwi zostały wytworzone swoiste przeciwciała. Nie oznacza to jednak, że jest ona chora. Aby potwierdzić wynik reaktywny, konieczne jest wykonanie badania w kierunku obecności materiału genetycznego wirusa w organizmie kobiety (RNA HCV). Dopiero taki wynik HCV dodatni w ciąży jest równoznaczny z chorobą.

Leczenie HCV w ciąży

Pozytywny wynik badania HCV w ciąży nie powinien stanowić powodu do paniki. Przede wszystkim, ze względu na fakt iż wirus nie wywołuje zwiększonego ryzyka dla ciąży oraz toksyczne działanie leków przeciwwirusowych, leczenie w tym kierunku może zostać wdrożone dopiero po porodzie. Wiedza o ewentualnym zakażeniu jest jednak szczególnie ważna nie tylko po to by wprowadzić odpowiednie metody leczenia zachowawczego, ale również by zminimalizować zagrożenie zakażenia okołoporodowego. Chociaż sposób zakończenia ciąży (cesarskie cięcie lub poród naturalny) nie ma większego znaczenia, to przedłużający się poród (powyżej 6 godzin od odejścia wód płodowych) i niedokładne obmycie dziecka z krwi porodowej zwiększają ryzyko. Na czym polega prowadzona w ciąży terapia zachowawcza? Ciężarnym, u których potwierdzone zostało zakażenie HCV zaleca się:

• Szczepienie przeciwko WZW typu A oraz typu B (jeżeli do tej pory nie była zaszczepiona),
• Unikanie leków i innych środków o działaniu hepatotoksycznym,
• Dokładną pielęgnację przedmiotów takich jak szczoteczki do zębów, obcążki do skórek czy maszynki do golenia, ze względu na ryzyko skażenia krwią,
• Poinformowanie neonatologa obecnego przy porodzie o chorobie matki,
• Stosowanie odpowiedniej diety,
• Regularne badania enzymów wątrobowych.

Co robić po porodzie? W przypadku matek z pozytywnym wynikiem HCV wszystkie noworodki poddawane są badaniu w kierunku HCV. Ze względu jednak na fakt, iż przeciwciała matki przechodzą przez łożysko i pozostają w krwioobiegu dziecka nawet do roku czasu, diagnostyka dziecka musi być oparta o badania w kierunku obecności samego wirusa i stopnia wiremii HCV.

Bardzo cenną informacją dla przyszłej matki może być fakt, że ewentualne zakażenie nie wyklucza możliwości karmienia piersią. Stężenie wirusa HCV w kobiecym mleku jest bowiem na tyle małe, że w przewodzie pokarmowym dziecka ulega on całkowitemu zniszczeniu. Co więcej, ten rodzaj karmienia dostarcza dziecku cennych przeciwciał, niezbędnych do ewentualnej walki z wirusem.

HCV a WZW B i WZW C

Zgodnie z nazwą, wirus HCV wywołuje wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C). W ciąży występuje ono dużo częściej niż wirusowe zapalenie wątroby typu B (wywoływane przez wirus HBV) czy A (wirus HAV). Związane jest to z faktem, iż w przeciwieństwie do nich, na chwilę obecną nie ma szczepionek w kierunku WZW C, a rutynowa diagnostyka w tym kierunku przeprowadzana jest o wiele rzadziej. Niemniej jednak zarówno WZW C jak i WZW B w ciąży leczone są jedynie objawowo, ponieważ w obu przypadkach najbardziej efektywna jest terapia interferonem, który może mieć szkodliwe działanie na płód.

Mamy pytają o HCV w ciąży

1 Co to jest i na czym polega badanie HCV w ciąży?

Badanie HCV w ciąży to badanie serologiczne, polegające na oznaczeniu w surowicy krwi pacjentki poziomu swoistych przeciwciał anty-HCV, wytwarzanych przez organizm po kontakcie z wirusem odpowiedzialnym za wirusowe zapalenie wątroby typu C. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, a materiał uzyskiwany jest poprzez pobranie próbki krwi żylnej, najlepiej z żyły łokciowej.

2 Kiedy zrobić badanie HCV w ciąży?

Badanie w kierunku HCV w ciąży powinno zostać zlecone przez lekarza ginekologa na pierwszej wizycie i wykonane najpóźniej do 10 tygodnia ciąży. Jeżeli istnieje zwiększone ryzyko zakażenia w trakcie ciąży, badanie powinno zostać powtórzone w trzecim trymestrze.

3 Ile razy w czasie ciąży robić badanie HCV?

Rutynowo badanie w kierunku HCV wykonuje się raz w trakcie trwania ciąży, najpóźniej do 10 tygodnia. Jeżeli jednak kobieta znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka lub istnieje podejrzenie, że mogła zostać zakażona w trakcie trwania ciąży, wykonuje się je powtórnie między 33 a 37 tygodniem ciąży.

4 Ile się czeka na wynik badania HCV w ciąży?

Ze względu na fakt, iż na chwilę obecną badanie w kierunku HCV wykonywane jest w większości laboratoriów medycznych i uznawane jest za badanie łatwo dostępne, średni czas oczekiwania na wynik badania wynosi od 1 do 3 dni.