Zanim omówimy wygląd płynu owodniowego, najpierw zastanówmy się, skąd właściwie się bierze. Mniej więcej miesiąc po zapłodnieniu, wokół zarodka zamyka się szczelny woreczek, zbudowany z dwóch warstw – owodni, czyli wewnętrznej błony płodowej, oraz kosmówki, czyli zewnętrznej błony płodowej. Mowa o pęcherzu płodowym, którego zewnętrzne komórki (owodni) wydzielają płyn zwany owodniowym lub wodami płodowymi. Płyn, o którym mowa, jest zamknięty w przestrzeni oddzielającej błonę wewnętrzną od zewnętrznej, a jego ilość zwiększa się wraz z wiekiem ciąży.
Jak wyglądają wody płodowe?
Początkowo, wód płodowych jest niewiele. Pod koniec trzeciego miesiąca ciąży, ich objętość zwykle nie przekracza 100 ml. Wartość ta jest jednak zmienna i już na początku 9 miesiąca, czyli tuż przed rozwiązaniem, wynosi ona nawet 1,5 litra.
Trzeba wiedzieć, że wraz z postępem ciąży, zmienia się nie tylko objętość wód płodowych, ale także ich skład. Znajdują się w nich składniki niezwykle cenne dla prawidłowego rozwoju płodu:
- albuminy (białka),
- enzymy,
- witaminy,
- sole organiczne,
- sole nieorganiczne,
- witaminy,
- tłuszcze.
Pod koniec ciąży, ta lista zostaje uzupełniona o meszek płodowy i maź, czyli substancje pokrywające skórę dziecka.
Zobacz też: Sączenie wód płodowych: Jak długo mogą się sączyć wody płodowe?
Jak wyglądają wody płodowe – kolor
Na początku ciąży, wody płodowe są całkowicie przezroczyste i przypominają zwykłą wodę. Nieco później, płyn owodniowy zaczyna delikatnie opalizować. Pod koniec ciąży, zmienia się kolor wód płodowych, przy czym należy zaznaczyć, że nie przyjmują one żadnej barwy, a stają się mętne, zupełnie jak woda z rozpuszczonymi mydlinami.
Jakiekolwiek zabarwienie wód płodowych jest sygnałem do natychmiastowego zgłoszenia się do szpitala, gdyż w każdej sytuacji wskazuje na nieprawidłowości w obszarze ciąży:
- zielone wody płodowe – mogą wskazywać na silną infekcję organizmu matki lub na niedotlenienie dziecka. Są też charakterystyczne dla ciąży przenoszonej. Wówczas zielony kolor świadczy o tym, że dziecko oddało smółkę (czyli pierwszą kupę) do płynu owodniowego. Na podstawie przeprowadzonych badań, lekarz wdroży odpowiednie postępowanie: poda stosowne leki lub przeprowadzi cesarskie cięcie;
- różowe wody płodowe – lekko różowe zabarwienie świadczy o tym, że w płynie owodniowym pojawiła się niewielka ilość krwi. Taki stan najczęściej jest spowodowany rozwieraniem szyjki macicy, a krew pochodzi z jej naczyń krwionośnych. Taki objaw pojawia się, gdy skurcze trwają już od dłuższego czasu i zazwyczaj nie jest niebezpieczny. Wskazane jest jednak, aby rodząca przez cały czas pozostawała pod specjalistyczną opieką;
- żółte wody płodowe – mogą wskazywać na rozwijający się konflikt serologiczny między matką a dzieckiem;
- czerwone wody płodowe – wody płodowe z krwią mogą wskazywać na przedwczesne odklejenie łożyska. Taki stan wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej, bowiem stanowi realne zagrożenie dla życia dziecka i matki;
- brązowe wody płodowe – mogą wskazywać na śmierć płodu.
Zapach wód płodowych
W prawidłowych warunkach, wody płodowe są całkowicie bezwonne. Niekiedy ich woń przybiera charakter słodko-rybny. Wszelkie zmiany zapachu wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Zobacz też: Wskazania do CC: Jakie są najczęstsze powody cesarskiego cięcia?
Sączące się wody płodowe – jak rozpoznać?
Płyn owodniowy najczęściej odchodzi silnym strumieniem, co jest równoznaczne z rozpoczęciem akcji porodowej (mimo że rozwiązanie może przyjść nawet kilkanaście godzin później). Zdarza się jednak, że płyn owodniowy wydostaje się wcześniej i w niewielkich ilościach. W takiej sytuacji, mamy do czynienia z sączeniem, co nie jest korzystnym zjawiskiem, zwłaszcza jeżeli pojawia się na kilkanaście tygodni przed terminem porodu.
Do sączenia się wód płodowych dochodzi w następstwie nieszczelności pęcherza płodowego. Na skutek ubytku płynu owodniowego, dziecko zostaje pozbawione naturalnej ochrony. W takiej sytuacji, konieczna jest hospitalizacja i wdrożenie antybiotykoterapii. Lekarz może też zadecydować o podawaniu leków przyspieszających dojrzewanie pęcherzyków płucnych płodu.
Mając to na uwadze, warto obserwować wszelkie pojawiające się plamienia. Sączenie się płynu owodniowego można pomylić z upławami bądź z popuszczeniem moczu. Warto jednak pamiętać, że w odróżnieniu od śluzu, wody płodowe są rzadkie, a w odróżnieniu od moczu – bezbarwne. W rozpoznaniu sączenia mogą pomóc dostępne testy wykrywające wody płodowe.
Sprawdź: Lewatywa przed porodem – zalety i wady lewatywy przed porodem
Rodzice pytają o wody płodowe
Poniżej odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania w związku z wodami płodowymi.
Jak wygląda odejście wód płodowych?
Jak odchodzą wody płodowe? W prawidłowych warunkach, odejście płynu owodniowego następuje na samym początku porodu, tuż po pierwszych regularnych skurczach lub w trakcie ich występowania. Najkorzystniejsza sytuacja występuje wówczas, gdy płyn owodniowy odchodzi tuż przed zakończeniem pierwszej fazy porodu – przed rozpoczęciem skurczy partych. Wówczas, dziecko jest chronione przez maksymalnie długi czas. Wody płodowe zwykle odchodzą gwałtownie – kobieta w jednej chwili zaczyna czuć strumień ciepłej cieczy, spływającej jej po nogach.
Czy wody płodowe mogą odchodzić po trochu?
W rzadszych przypadkach następuje sączenie się wód płodowych. Wówczas, płyn owodniowy odchodzi powoli, zostawiając mokre ślady na bieliźnie. W takiej sytuacji, odejście wód płodowych często jest mylone z mimowolnym popuszczeniem moczu lub z upławami, a sam poród zostaje zasygnalizowany dopiero przez inne objawy. Trzeba wiedzieć, że sączenie wód płodowych stanowi wskazanie do hospitalizacji – dziecko jest pozbawione naturalnej ochrony, zatem mama musi przyjmować odpowiednie antybiotyki.
