Wskazania do cesarskiego cięcia

Wskazania do CC: Jakie są najczęstsze powody cesarskiego cięcia?

Już niemal 45% porodów w Polsce kończy się cesarskim cięciem. To zdecydowanie więcej, niż wynikałoby z częstotliwości występowania wskazań do CC. Jakie są wskazania do cesarki według najnowszych rekomendacji ginekologicznych?

Wskazania do cesarskiego cięcia bywają nadużywane

Według oficjalnych stanowisk towarzystw ginekologicznych z całego świata coraz częściej cesarki wykonywane są bez wskazań medycznych i występowania wyraźnych powodów do cesarskiego cięcia. Tym samym w świetle wiedzy medycznej i doświadczenia lekarskiego wiele cesarek jest całkowicie zbędną operacją położniczą. Wzrost ilości porodów przez cięcie cesarskie nie jest trendem charakterystycznym dla Polski. W USA od 1996 do 2011 roku zanotowano aż 60% wzrost ilości CC.
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, ale także American Congress of Obstetricians and Gynecologists i innych światowych towarzystw lekarskich są czytelne: cięcie cesarskie (CC) powinno być wykonywane tylko i wyłącznie z powodów medycznych. Wskazania do CC obejmują aktualnie wiele chorób, dysfunkcji i okoliczności (jak np. ułożenie płodu). Należy jednak zdawać sobie sprawę, że wskazania te w praktyce dotyczą stosunkowo niewielkiej ilości kobiet i niemowląt.

Trudno jest jednoznacznie określić, jaki odsetek cięć cesarskich byłby optymalny z punktu widzenia medycznego, ale w 1985 roku World Health Organisation (WHO) wydało oświadczenie, w którym informowano, że nie doszukano się usprawiedliwienia medycznego dla żadnego rejonu świata, które uzasadniałoby współczynnik cięć cesarskich na poziomie wyższym niż 10-15%. W tym kontekście kraje Ameryki Łacińskiej, takie jak Republika Dominikańska ze współczynnikiem na poziomie 58,1%, ale też Polska (43%) wykazują bardzo duże odchylenie od pożądanej normy wskazanej przez WHO.

Rodzaje wskazań co CC

Wskazania medyczne do cesarskiego cięcia według najnowszej wiedzy medycznej dzielone są na wskazania do cięcia cesarskiego w kategoriach wskazań prewencyjnych lub według kryterium stopnia pilności operacji. I tak ze względu na pilność wyróżnia się:

Wskazania tzw. elektywne (planowe)

W takim przypadku nie występuje bezpośrednie zagrożenie życia matki lub płodu, nie ma też potrzeby szybkiego wykonania operacji. Cięcie jest planowane z wyprzedzeniem ze względu na stwierdzoną wadę fizjologiczną matki lub inne powody (różnego rodzaju położnicze i pozapołożnicze wskazania, jak wada wzroku, nieprawidłowa pozycja płodu, niewspółmierność płodowo-miednicza etc.).

Wskazania pilne

Czynniki, które potencjalnie zagrażają życiu i zdrowiu matki i dziecka istnieją, ale nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia w tej konkretnej chwili. Istnieją jednak powody by przypuszczać, że pogorszenie może nastąpić nagle. Dzieje się tak np. przy nieprawidłowym położeniu płodu w trakcie trwającej czynności skurczowej.

Wskazania naglące

Występują zaburzenia, które potencjalnie zagrażają życiu i zdrowiu matki oraz dziecka – pojawiają się w krótkich odstępach czasu i mogą doprowadzić do poważnych komplikacji w każdym momencie. Operacja powinna być przeprowadzona jak najszybciej.

Wskazania nagłe (natychmiastowe)

Istnieje bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia matki oraz dziecka i operacja powinna być wykonana natychmiast. Wskazaniem może być np. rzucawka, wypadnięcie pępowiny, krwotok wewnętrzny, zaburzenia czynności pracy serca dziecka.

Pozapołożnicze rodzaje wskazań do CC

Nie wszystkie wskazania do przeprowadzenia cięcia cesarskiego muszą być związane ściśle z budową dróg rodnych matki lub płodem. Pozapołożnicze rodzaje wskazań do CC obejmują:

  • wskazania ortopedyczne do cesarskiego cięcia;
  • wskazania neurologiczne do cesarskiego cięcia;
  • wskazania okulistyczne do cięcia cesarskiego;
  • wskazania kardiologiczne do cięcia cesarskiego;
  • wskazania pulmunologiczne do cięcia cesarskiego;
  • wskazania neurologiczne do cięcia cesarskiego;
  • wskazania psychiatryczne do cięcia cesarskiego.

Sprawdź: Ile trwa cesarka?

Wskazania medyczne do cesarskiego cięcia

Do najczęściej występujących wskazań medycznych do cesarskiego cięcia zaliczana jest:

  • dystocja szyjkowa – czyli brak rozszerzania się szyjki macicy w trakcie akcji porodowej;
  • łożysko przodujące – sytuacja, w której łożysko kobiety przykrywa ujście wewnętrzne szyjki macicy. Skutkiem mogą być liczne krwawienia, czasami na tyle silne, że przyszła mama może wymagać transfuzji krwi;
  • owinięcie pępowiną – mogące prowadzić do uduszenia dziecka;
  • niewspółmierność porodowa – występująca, kiedy dziecko jest zbyt duże, aby zmieścić się w kanale rodnym matki;
  • tachykardia płodu i niskie tętno płodu – wszelkie schorzenia kardiologiczne dziecka są jednoznacznym wskazaniem do CC, ponieważ poród może prowadzić do ich zaostrzenia;
  • konflikt serologiczny – to jedno z najczęściej wskazywanych pozapołożniczych wskazań do CC, które jednoznacznie prowadzi do rozwiązania porodu poprzez operację;
  • wiek matki – powyżej 35. roku życia najczęściej wykonywane jest elektywne cesarskie cięcie ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia komplikacji.

Wskazania ortopedyczne do cesarskiego cięcia

Wskazania ortopedyczne w większości pokrywają się z tzw. patologią położniczą w obrębie miednicy, czyli niewspółmiernością płodowo-miedniczą. Dodatkowo obejmują także pewne schorzenia kręgosłupa, występowanie nieprawidłowych zrostów po przebytym złamaniu miednicy oraz występowanie przeszkód w kanale rodnym.

Sprawdź: Czym są zrosty po cesarce i czy da się ich uniknąć?

Waga dziecka a cesarka

Przyszłe mamy zastanawiają się niekiedy, przy jakiej wadze dziecka cesarskie cięcie jest nieuniknione. Bezwzględnym wskazaniem do CC jest waga dziecka przekraczająca 4,5 kg. W przypadku kobiet, u których występuje tzw. niewspółmierność płodowo-miednicza waga ta może być niższa (np. 3,5 kg). Wtedy wykonuje się cięcie cesarskie ze wskazań elektywnych – ocena wagi płodu jest bowiem możliwa na każdym etapie ciąży i już z początkiem 9. miesiąca położnik jest w stanie z dużym prawdopodobieństwem określić szacunkową masę urodzeniową dziecka.

Druga cesarka – wskazania

Najnowsze zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego mówią, że poród siłami natury po przebytym cięciu cesarskim jest jak najbardziej możliwy. Zespół odbierający jednak poród powinien być przygotowany na ewentualność komplikacji, które mogą wymagać przeprowadzenia CC. Nawet więcej niż jedno przebyte wcześniej cięcie cesarskie nie warunkuje zupełnego wykluczenia możliwości drogami natury. Ostateczna decyzja zawsze należy do lekarza oraz ciężarnej. Istotne są także oczywiście powody, dla których zdecydowano przeprowadzić się cięcie cesarskie przy poprzednich porodach.

Cięcie cesarskie – pytania i odpowiedzi

Co nie jest wskazaniem do cięcia cesarskiego w ciąży bliźniaczej?

Bliźniaki mogą być urodzone w sposób naturalny (około 50% bliźniaczych ciąż w Polsce jest rozwiązywana w ten sposób). Zatem sama ciąża mnoga nie jest jednoznacznym wskazaniem do cięcia cesarskiego, podobnie jak obrócenie pośladkowe drugiego płodu. Dziecko umiejscowione w kanale rodnym jako pierwsze powinno być jednak zwrócone główką.

Czy żylaki są wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Niewydolność żylna, która objawia się żylakami, nie jest bezpośrednim i jednoznacznym wskazaniem do cięcia cesarskiego. Każdy jednak przypadek rozpatrywany jest indywidualnie przez lekarza prowadzącego.

Czy cukrzyca jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Cukrzyca nie jest bezwzględnym wskazaniem do CC. Rozwiązanie ciąży cięciem cesarskim lekarze rozważają jednak u kobiet z cukrzycą, kiedy waga dziecka przekracza 4200 g, gdy zagraża mu niedotlenienie lub gdy u matki występują powikłania cukrzycowe, jak uszkodzenie nerek.

Czy nadciśnienie jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Bez wątpienia poród z nadciśnieniem tętniczym, które przekracza 140/90 mm Hg jest obarczony bardzo dużym ryzykiem komplikacji. Dlatego jeśli u matki w trakcie ciąży stwierdzono nadciśnienie, prawdopodobnie zostanie zaplanowane cięcie cesarskie.

Czy astma jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Astma nie jest jednoznacznym wskazaniem do CC, jednak w niektórych przypadkach operacja może być bezpieczniejszym wyborem.

Czy wiek jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Kobiety powyżej 35. roku życia, szczególnie rodzące po raz pierwszy, najczęściej mają przeprowadzane planowane cesarskie cięcie. Uznaje się bowiem, że z wiekiem wzrasta ryzyko różnorodnych komplikacji położniczych w trakcie porodu.

Jaka wada wzroku jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Wbrew obiegowej opinii, nawet bardzo poważna wada wzroku przekraczająca 6 dioptrii nie stanowi przeciwwskazania do porodu naturalnego. Aktualne rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego informują, że wskazaniem do CC są zmiany zwyrodnieniowe na siatkówce (odwarstwienia), ale nie „zwykła” krótko czy dalekowzroczność.

Jaka waga dziecka jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Bezwzględnym wskazaniem do przeprowadzenia CC jest waga dziecka przekraczająca 4,5 kg. Jednak dla kobiet o drobnej budowie, u których występuje tzw. niewspółmierność płodowo-miednicza, waga ta może być znacznie niższa.