Karmienie mieszane noworodka i niemowląt

Karmienie mieszane to sposób żywienia niemowląt polegający na jednoczesnym stosowaniu mleka kobiecego i mleka modyfikowanego. Jest ono zwykle zalecane w przypadku niedostatecznej produkcji pokarmu, a także dzieciom, które nie przybierają prawidłowo na wadze. Karmienie mieszane może być korzystne dla niemowlęcia, należy jednak wiedzieć, jak prawidłowo je stosować.

Karmienie mieszane u noworodka i niemowląt

O karmieniu mieszanym mówimy, jeśli mama karmi swoje dziecko naprzemiennie piersią i butelką. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią do ukończenia 6. miesiąca życia i kontynuowanie go nawet do ukończenia 2 lat. Mleko kobiece na każdym etapie dostarcza maluchowi wszystkich składników niezbędnych do prawidłowego rozwoju. Jednak nie zawsze karmienie piersią jest możliwe i zdarza się, że karmienie mieszane niemowlaka. Wprowadzenie tej metody zawsze powinno być wcześniej skonsultowane z lekarzem pediatrą.

Czy u noworodka można stosować karmienie mieszane?

Tak. Mimo że najlepsze jest podawanie maluchowi mleka naturalnego, karmienie mieszane noworodka jest niekiedy konieczne już od pierwszych dni życia. Zwykle lekarz decyduje o jego wprowadzeniu, kiedy kobieta ma niewystarczającą ilość pokarmu, a próby pobudzenia laktacji nie przynoszą oczekiwanych efektów. Karmienie mieszane noworodka jest niezbędne również wówczas, gdy mama musi przerwać karmienie piersią ze względów zdrowotnych lub jeżeli noworodek nie ssie prawidłowo, ponieważ występuje u niego wada anatomiczna lub jest zbyt słaby (wcześniaki urodzone przed 35. tygodniem ciąży nie mają jeszcze wykształconego odruchu ssania).

Wskazania do karmienia mieszanego

W przypadku, kiedy niemowlę rozwija się prawidłowo, a kobieta nie ma problemów z laktacją, modyfikowanie sposobu karmienia nie jest konieczne. Kiedy należy stosować karmienie mieszane? Wskazaniami do karmienia mieszanego mogą być:

• brak pokarmu w piersiach,
• dziecko często płacze i domaga się piersi,
• dziecko jest niespokojne,
• niemowlę nie chce ssać,
• niemowlę męczy się podczas ssania piersi.

Powyższe objawy powinny skłonić mamę do skonsultowania się ze specjalistą. O tym, kiedy stosować karmienie mieszane powinno się decydować wspólnie z lekarzem, położną lub doradcą laktacyjnym. Pod uwagę brane jest przede wszystkim dobro dziecka. Jeżeli przyczyną są problemy z laktacją, w pierwszej kolejności podejmuje się próby jej poprawy. W innych przypadkach lekarz pomoże dobrać odpowiednie mleko i jego dawkę do wieku dziecka oraz wyjaśni zasady karmienia mieszanego.

Karmienie mieszane niemowląt stosuje się w przypadku:

• gdy niemowlę nie przybiera na wadze odpowiednio do swojego wieku (znajduje się poniżej 3 centyla wg. siatek centylowych stosowanych przez pediatrę),
• kiedy dziecko nie ssie efektywnie piersi z powodu osłabienia lub wady anatomicznej podniebienia, ust lub języka,
• niedostatecznej laktacji,
• wystąpienia zmian skórnych na brodawce piersiowej, które czasowo uniemożliwiają karmienie piersią,
• konieczności stosowania przez kobietę leków, które nie są wskazane podczas karmienia piersią,
• chęci powrotu mamy do pracy,
• braku możliwości odciągania mleka laktatorem,
• odwodnienia niemowlęcia.

Zasady karmienia mieszanego

Karmienie noworodka piersią i butelką nie jest trudne, jednak wymaga wcześniejszego poznania kilku zasad, które mogą ułatwić rodzicom zmianę sposobu żywienia. Ważne jest to przede wszystkim wtedy, kiedy dieta mieszana jest jedynie czasowym rozwiązaniem. Pobieranie pokarmu przez smoczek jest łatwiejsze, więc konsekwencją karmienia mieszanego może być to, że niemowlę nie będzie później chciało ssać piersi. Jeśli dziecko będzie za rzadko przystawiane do piersi, po kilku dniach prawdopodobnie nastąpi też spadek laktacji.

Podstawowe zasady karmienia mieszanego:

1. Dieta mieszana powinna być wprowadzona w momencie, kiedy dziecko czuje się dobrze, jest zdrowe i wypoczęte. Nie należy rozpoczynać nowego sposobu żywienia, kiedy niemowlę ząbkuje, gorączkuje lub jest chore.
2. Karmienie piersią i mlekiem modyfikowanym powinno odbywać się na żądanie.
3. W pierwszej kolejności należy podać dziecku pierś, a następnie butelkę (przy odwrotnej kolejności istnieje ryzyko, że dziecko nie będzie chciało ssać piersi).
4. Aby nie zaburzać odruchu ssania, zamiast butelki ze smoczkiem warto zastosować specjalne kubeczki, pipetkę lub strzykawkę.

Jakim mlekiem dokarmiać noworodka?

Chęć zmiany sposobu żywienia noworodka należy skonsultować z lekarzem pediatrą. Udzieli on wskazówek, jaki rodzaj mleka wybrać oraz co powinno zawierać mleko modyfikowane, aby było odpowiednie dla wieku dziecka. Może się także zdarzyć, że będzie konieczna zmiana preparatu, ponieważ niemowlę może nie zaakceptować jego smaku lub być uczulone, na któryś ze składników. W przypadku podejrzenia alergii lekarz zapisuje na recepcie produkt mlekozastępczy, który posiada on wszystkie niezbędne do prawidłowego rozwoju malucha składniki.

W przypadku, kiedy dziecko nie akceptuje smaku sztucznej mieszanki, wiele mam zastanawia się, czy można mieszać mleko modyfikowane z naturalnym.

Nie jest to wskazane z różnych względów:

• czas przechowywania: mleko mamy może być przechowywane w temperaturze pokojowej 4 godziny, natomiast mleko sztuczne powinno być spożyte maksymalnie godzinę po przygotowaniu,
• utrata właściwości mleka ludzkiego po zmieszaniu z mlekiem sztucznym,
• straty ilościowe mleka matki (w przypadku zbyt dużej ilości mieszanki dziecko może nie dojeść mleka).

Karmienie mieszane: ile mleka modyfikowanego powinien zjadać noworodek?

Na początku karmienia mieszanego, trudno jednoznacznie określić ile mleka modyfikowanego dla niemowlaka przygotować. Rodzice powinni obserwować swoje dziecko i ewentualnie modyfikować dawki metodą prób i błędów. Można sugerować się informacjami zawartymi na opakowaniu lub poradzić się pediatry. Karmienie piersią i sztucznym mlekiem powinno odbywać się na żądanie, także w nocy.
Przygotowując mieszankę dla noworodka warto mieć na uwadze, że brzuszek tak małego dziecka ma ograniczoną pojemność, którą w przybliżeniu można zobrazować w ten sposób:

Dokarmianie mlekiem modyfikowanym na noc

Jeśli nie chcemy całkowicie zrezygnować z karmienia piersią, dokarmianie mlekiem modyfikowanym na noc nie jest wskazane. Zbyt długa przerwa między wieczornym a porannym karmieniem może osłabić laktację. Ponadto mleko mamy jest najbardziej kaloryczne właśnie wieczorem i w nocy. Dlatego mleko modyfikowane na noc powinno być podawane w uzasadnionych przypadkach, kiedy jest to naprawdę konieczne.

Sprawdź: Dlaczego dziecko płacze przy karmieniu?

Dopajanie przy karmieniu mieszanym

Istnieje zasada, że podczas karmienia naturalnego nie jest konieczne dopajanie noworodka. Natomiast przy mleku modyfikowanym należy podawać dodatkowo picie. Z tego powodu rodzice zastanawiają się, czy przepajać dziecko karmione w sposób mieszany. Specjaliści uważają, że dopajanie niemowlaka powinno mieć miejsce podczas ciepłych dni, ponieważ wówczas zwiększa się zapotrzebowanie na płyny. Wodę lub herbatkę warto podać, kiedy wystąpią zaparcia lub twarde stolce.

Jaka butelka przy karmieniu piersią?

Przy karmieniu mieszanym ważny jest wybór odpowiedniej butelki. Dobrze, jeżeli ma ona smoczek z niewielką dziurką – dzięki temu maluch natrudzi się podczas pobierania pokarmu, co będzie przypominało ssanie piersi. Można także zdecydować się na kubki ze specjalnym dzióbkiem lub podawanie mleka modyfikowanego specjalną strzykawką.

Karmienie mieszane a kupki

Zmiana sposobu żywienia niemowlęcia może spowodować zaburzenie pracy jego układu pokarmowego. Dzieci karmione wyłącznie mlekiem matki wypróżniają się kilka razy na dobę. Jest to stan fizjologiczny, który przy braku innych objawów nie powinien być powodem do niepokoju. Natomiast, kiedy po włączeniu mleka modyfikowanego pojawi się:

• zatwardzenie przy karmieniu mieszanym – warto podawać dziecku probiotyki lub dopajać herbatką koperkową,
• rozwolnienie przy karmieniu mieszanym – konieczna jest konsultacja z pediatrą i zmiana mleka.

Karmienie mieszane a rozszerzanie diety

Według najnowszych wytycznych, rozszerzanie diety niemowlaka karmionego w sposób mieszany powinno rozpocząć się pod koniec 5. miesiąca życia. Nowe produkty najlepiej wprowadzać pojedynczo, w kilkudniowych odstępach czasowych. Powinny one mieć gładką konsystencję i być podawane łyżeczką. Warto rozpocząć rozszerzanie jadłospisu od lekkostrawnych warzyw, aby przyzwyczaić malucha do ich smaku. Następnie wprowadza się owoce i pozostałe dania zgodnie z obowiązującym schematem żywienia.

Czy można wrócić do karmienia wyłącznie naturalnego?

Powroty zawsze są trudne i nie inaczej będzie w przypadku powrotu do poprzedniej metody karmienia. Jeżeli przez dłuższy czas dziecko karmione było w sposób mieszany, laktacja z pewnością zdążyła już przyzwyczaić się do nowego harmonogramu i w odpowiedni sposób wyregulowała produkcję mleka. Chcąc wrócić do karmienia wyłącznie naturalnego, konieczne będzie ponowne pobudzenie laktacji. To trudne zadanie, ale wykonalne. Aby skutecznie rozkręcić laktację na nowo, należy:

• często przystawiać dziecko do piersi
• regularnie odciągać pokarm
• po zakończeniu karmienia ściągać pokarm przez 5-10 minut

Można spróbować wspomóc się preparatami na pobudzenie laktacji, które zalecane są mamom na samym początku karmienia piersią, gdy laktacja jeszcze na dobre się nie rozkręciła.

Mleko modyfikowane — jak wybrać?

Według zaleceń WHO dzieci do 1 roku życia nie powinny pić mleka krowiego. Z tego powodu dla niemowlaków zalecane są specjalne mleka modyfikowane w proszku. Na rynku dostępne jest wiele rodzajów mleka modyfikowanego od różnych producentów. Warto przed wyborem odpowiedniego mleka, skonsultować się z pediatra, który pomoże dobrać odpowiedni preparat. Jeżeli dziecko ma alergie, może być konieczne zastosowanie mleka antyalergicznego. Do 6 miesiąca życia dziecka należy podawać mu mleko modyfikowane początkowe, po szóstym miesiącu przechodzimy na mleko następne. Nie należy zrażać się kiedy na początku dziecko nie będzie chciało pić mleka modyfikowanego. Być może nie odpowiada mu jego smak. Warto spróbować różnych preparatów z nadzieją, że znajdzie się taki, którego smak dziecko zaakceptuje.