Mitologia Parandowskiego. Poznaj najważniejsze wątki i postacie. Które mity trzeba znać?

Mitologia Jana Parandowskiego – co trzeba wiedzieć?

Wydana po raz pierwszy w 1924 roku “Mitologia” autorstwa Jana Parandowskiego to jedna z podstawowych to jednak z podstawowych pozycji szkolnego kanonu lektur. Uczniowie zapoznają się z nią w pierwszej klasie szkoły średniej, a znajomość fabuły I części (Grecja) obowiązuje maturzystów podczas egzaminu z języka polskiego.

Jan Parandowski w swoim dziele zebrał wszystkie najważniejsze mity greckie i rzymskie, które spisał, dostosowując język do współczesnego czytelnika. Dzięki temu te starożytne historie stały się zdecydowanie bardziej przystępne i szerzej znane.

Zazwyczaj “Mitologia” jest pierwszą lekturą, z jaką muszą się zmierzyć świeżo upieczeni uczniowie szkół średnich. Po omówieniu poloniści na ogół przeprowadzają testy ze znajomości poszczególnych mitów. Przydaje się one jednak także do rozwiązania początkowych zadań na maturze, a wątki mitologiczne można wykorzystać jako kontekst w wypracowaniu maturalnym. Nie warto zatem pomijać tej lektury.

Zobacz: Jakie były duchy w Opowieści Wigilijnej? Streszczenie najważniejszych wątków

Mitologia Parandowskiego. Które mity greckie trzeba znać?

Historie przedstawione przez Parandowskiego są dosyć obszerne i niekiedy bardzo szczegółowe. W książce pada wiele imion – licznie pojawiają się postacie bogów, herosów, a także królów i władców. Zapamiętanie wszystkiego nie należy do najłatwiejszych, dlatego najlepiej zacząć od najważniejszych mitów, do których należą:

1. mit o stworzeniu świata,
2. mit o Syzyfie,
3. mit o Prometeuszu,
4. mit o Dedalu i Ikarze,
5. mit o Orfeuszu i Eurydyce,
6. mit o Demeter i Korze,
7. mit rodu Labdakidów,
8. mit o Heraklesie,
9. mit o Tezeuszu i Ariadnie.

Oprócz tego uczniów obowiązuje również wiedza o tym, kim byli najważniejsi bogowie greccy:

• Zeus – najważniejszy z bogów, władca wszechświatów, atrybuty: pioruny, orzeł, tarcza zwana egidą.
• Hera – żona i siostra Zeusa, bogini macierzyństwa i rodziny;
• Apollo – bóg sztuki i poezji, atrybut: lutnia, liść laurowy, łuk i strzały,
• Atena – bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, atrybut: sowa, hełm, włócznia, tarcza i łuk,
• Hefajstos – bóg ognia i kowali, atrybut: młot, kowadło,
• Hades – brat Zeusa, bóg podziemi, śmierci i zmarłych; atrybuty: berło i klucze,
• Demeter – siostra Zeusa, bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, roślinności, atrybut: złoty sierp, kłos pszenicy, jagnię,
• Posejdon – brat Zeusa, władca mórz, atrybut: trójząb,
• Hermes – bóg podróżnych, pasterzy, kupców i złodziei, atrybut: kaduceusz, podróżny kapelusz ze skrzydłami, skrzydlate sandały,
• Ares – bóg wojny, atrybut: miecz, zbroja, tarcza,
• Afrodyta – bogini miłości i piękna; atrybut: róża, gołębie,
• Dionizos – atrybuty: rydwan zaprzężony w lwy, tyrs, gałąź winorośli, mitr, kozioł i byk; bóg płodności, dzikiej natury, winnej latorośli i wina.

Sprawdź: Skąpiec – streszczenie krótkie i szczegółowe. Poznaj najważniejsze informacje z lektury

Jan Parandowski Mitologia – część 1 Grecja: streszczenie

Poniżej krótkie streszczenia wybranych mitów greckich:

• mit o Dedalu i Ikarze opowiada o wybitnym wynalazcy, architekcie i budowniczym Dedalu, który na zlecenie króla Minosa zbudował na Krecie olbrzymi labirynt, gdzie uwięziono Minotaura. Po wykonaniu zadania król nie chciał wypuścić Dedal i jego syna Ikara i zakazał im opuszczania wyspy. Gdy zrozumiał, że nie ma sposobu na ucieczkę z wyspy, wymyślił plan. Stworzył skrzydła z piór i wosku dla siebie i swojego syna, za pomocą których mieli pokonać morze. Przed odlotem Dedal ostrzegł Ikara, aby nie leciał zbyt wysoko, ponieważ wosk mógłby się roztopić od promieni słońca. Razem wzbili się w powietrze. Jednak Ikar, zachwycony lotem, nie posłuchał ojca i zaczął zbliżać się do słońca. Wosk stopił się, a Ikar spadł do morza i utonął. Dedal przeżył i dotarł do bezpiecznego lądu. Ten mit przypomina, że ludzie nie powinni przekraczać pewnych granic, a pewne pragnienia i marzenia mogą okazać się niebezpieczne.
• mit o Heraklesie – to historia o niezwykłym herosie znanym także jako Herkules. Herakles był synem Zeusa i Alkmeny i dorastał jako niezwykle silny i odważny mężczyzna, dzięki temu, że gdy był dzieckiem, udało mu się napić nieco mleka z piersi samej bogini Hery. Heraklesa został obdarowany przez bogów: Hermes dał mu miecz, Apollo – strzały, Hefajstos – kołczan, Atena – pancerz. Ożenił się z córką króla Teb, jednak pewnego dnia ogarnięty szałem i gniewem zabił małżonkę oraz dzieci. Wyrocznia delficka poradziła mu, aby w ramach pokuty zatrudnił się u króla Myken, a ten zlecił mu dwanaście niezwykle trudnych zadań: zabicie lwa nemejskiego, zabicie hydry lernejskiej, schwytanie żywcem dzika erymantejskiego, pojmanie łani kerynejskiej, wytępienie ptaków stymfalijskich, wyczyszczenie stajni Augiasza, schwytanie byka kreteńskiego, ujarzmienie koni trackiego króla Diomedesa, zdobycie pasa królowej Amazonek Hipolity, wykradzenie wołów Geriona, zerwanie złotych jabłek z ogrodu Hesperyd, sprowadzenie Cerbera z królestwa Hadesa.
• Mit o Orfeuszu i Eurydyce to wzruszająca historia miłości i tragedii. Orfeusz był utalentowanym muzykiem i śpiewakiem, a Eurydyka jego ukochaną. Niestety, ich miłość została wystawiona na próbę, gdy Eurydyka zginęła, ukąszona przez węża. Orfeusz był tak zrozpaczony jej śmiercią, że postanowił zstąpić do podziemi, do krainy Hadesu, aby spróbować odzyskać swoją ukochaną. Jego muzyka i śpiew były tak piękne, że poruszyły serca przewoźnika Charona, psa Cerbera, a nawet władców podziemi, Hadesa i jego żony Persefony. Zgodzili się na warunek: Orfeusz mógł zabrać Eurydykę z powrotem na ziemię, ale musiał iść przed nią i nie patrzeć na nią, dopóki nie opuszczą krainy podziemnej. Orfeusz przystał na te warunki i zaczął wyprowadzać Eurydykę z Hadesu. Jednak tuż przed wyjściem na powierzchnię nie wytrzymał i odwrócił się, aby upewnić się, że jego ukochana idzie za nim. To złamało warunki, i Eurydyka musiała wrócić do krainy Hadesu, już na zawsze.
• mit o Syzyfie – szczegółowe streszczenie tego mitu publikowaliśmy już na naszej stronie i można je znaleźć po tym linkiem,
• mit o Prometeuszu – szczegółowe streszczenie tego mitu publikowaliśmy już na naszej stronie i można je znaleźć po tym linkiem.

Zobacz: Epoki literackie po kolei. Wszystko, co trzeba wiedzieć, w pigułce!

Rodzice i uczniowie pytają o najważniejsze mity greckie