Tokofobia jest udokumentowaną i udowodnioną klinicznie fobią dotyczącą ciąży oraz porodu, czyli bardzo intensywnym, paraliżującym wręcz lękiem przed tymi etapami w życiu. Jest to problem o bardzo dużej skali, ponieważ według badań tokofobia dotyczy nawet 10% kobiet. Według specjalistów problem ten jest na tyle poważny, że nie należy go bagatelizować. Jakie są objawy tokofobii, czym różni się tokofobia pierwotna od wtórnej, jakie są jej przyczyny oraz jak, i czy można ją leczyć?
Tokofobia, czyli lęk przed porodem
Paniczny strach przed porodem to tokofobia. Lekarze nadali tej fobii nazwę dopiero w 2000 roku, ale już od około 200 lat badane jest zjawisko panicznego lęku przed porodem wśród kobiet. Niejedna z nas ma obawy przed zajściem w ciąże, jak i samym rozwiązaniem. Obawiamy się bólu, tego, jak zmieni się nasze ciało po ciąży oraz że nie podołamy obowiązkom świeżo upieczonej mamy.
Sprawdź: 7 zmian, które zajdą w Twoim ciele po ciąży
U większości kobiet „włącza” się jednak tak silny instynkt macierzyński, że nie zwracamy uwagi na lęki i dzielnie znosimy trudy ciąży, a wszelkie bóle porodowe spychane są na bok, kiedy po raz pierwszy widzimy naszego maluszka. Co zrobić jednak kiedy strach paraliżuje nas do tego stopnia, że wpływa na naszą codzienność, a mimo ogromnej chęci posiadania dzieci, tokofobia przewyższa to pragnienie? W tak ekstremalnych wypadkach należy udać się do specjalisty, który pomoże nam zmierzyć się z lękiem.
Tokofobia: przyczyny
Tokofobia może mieć bardzo szerokie podłoże. U bardzo wielu kobiet tokofobia wynika z tego, iż zaszły one w nieplanowaną, a czasem niechcianą ciążę. Kobiety, które nie wyobrażały sobie siebie w roli matki lub nie są na to gotowe, bardzo często panikują w momencie, w którym dowiadują się o ciąży. Równie często nieplanowana i niechciana ciąża wynika z sytuacji materialnej lub z tego, że uświadamiamy sobie, że kobieta będzie miała dziecko z nieodpowiedniem partnerem. Ta panika nierzadko rozszerza się na cały czas ciąży, nasilając z miesiąca na miesiąc. Kobiety odczuwają paraliżujący lęk przed porodem, co powoduje, że lekarz zaleca cesarskie cięcie.
Bardzo często tokofobia wynika też z zasłyszanych informacji na temat opieki medycznej po porodzie oraz o warunkach panujących na oddziałach położniczych. Oprócz wymienionych przyczyn opisywana fobia, może wynikać z tego, że kobieta ma za sobą straszliwe doświadczenie, jakim jest gwałt lub molestowanie seksualne. Kobiety, będące ofiarami tego rodzaju przemocy panicznie boją się ciąży, co można nazwać tokofobią.
Nierzadko niestety tokofobia wynika z doświadczeń z poprzedniej ciąży kobiety. Jeżeli kobieta przechodziła poważne komplikacje w trakcie ciąży lub miała bardzo ciężki poród, przed kolejną ciążą lub w jej trakcie mogą pojawić się objawy tokofobii.
Paniczny strach przed porodem warto skonsultować z lekarzem
Na dobry początek warto porozmawiać z doświadczonym lekarzem ginekologiem oraz położną, którzy krok po kroku wytłumaczą nam przebieg ciąży oraz porodu. Specjaliści poradzą też, jak się przygotować do rozwiązania i jak łagodzić poranne mdłości, obrzęki, czy bezsenność. Dobrze dobrany lekarz prowadzący to prawdziwy skarb, warto więc korzystać z jego rad i wiedzy.
W sytuacji, kiedy pomimo długiej rozmowy z ginekologiem, położną i przeczytaniu poradników nadal czujemy lęk, należy udać się do psychologa. Fobia ma podłoże psychologiczne i jest to paraliżujący strach, nad którym nie potrafimy zapanować. Lekarz będzie w stanie poprowadzić nasze leczenie tak, by złagodzić lęk.
Tokofobia – objawy
Aby zrozumieć, jakie objawy towarzyszą tokofobii, należy zdać sobie sprawę, że opisywany problem stanowi tak paniczny strach, iż uniemożliwia on czasem wykonywanie codziennych czynności oraz przejawia się w sposób podobny jak depresja. Kobiety, które cierpią na tego rodzaju fobię niemal zawsze mają bardzo zmienne, skrajne nastroje, ponieważ nie radzą sobie ze swymi emocjami oraz obawami, a także bardzo często miewają napady histerii.
Inne objawy tokofobii przypominają te, które towarzyszą depresji – kobiety panicznie bojące się porodu cierpią na bezsenność, mają częste koszmary, tracą apetyt oraz borykają się z zaburzeniami koncentracji, a także z bólem głowy, nudnościami, a czasem nawet wymiotami. Przyszłe mamy są bardzo często rozdrażnione, odczuwają kołatanie serca, a także lękają się śmierci, która według nich może bardzo prawdopodobnie nastąpić podczas porodu.
Tokofobia pierwotna czy wtórna?
Na początek ustala się źródło tokofobii. Istnieją dwa rodzaje lęku:
- tokofobia pierwotna– występuje przy pierwszej ciąży i może być wywołana negatywnymi przeżyciami w czasie ciąży kogoś bliskiego itp.
- tokofobia wtórna– najczęściej pojawia się u kobiet, których pierwsza ciąża i poród był traumatyczny np. poród trwał długo i był bardzo bolesny lub ciężarna została źle potraktowana w szpitalu; zdarza się, że lęk ten pojawia się również u kobiet, które dokonały aborcji.
Tokofobia może być również jednym z objawów depresji ciążowej.
Tokofobia pierwotna
Tokofobia pierwotna dotyka kobiety, które nie były wcześniej w ciąży. Ma ona najczęściej podłoże psychologiczne i nerwicowe. Kobiety, które cierpią na tę odmianę tokofobii odkładają decyzję o macierzyństwie na później lub całkowicie z niego rezygnują, mogą unikać kontaktów seksualnych oraz nierzadko stosują kilka rodzajów antykoncepcji. Tego rodzaju fobia rozpoczyna się przed zajściem w ciążę.
Tokofobia wtórna
Tokofobia wtórna dotyczy kobiet, które mają za sobą już pierwszą ciążę. Bardzo często wynika ona z szoku lub traumatycznych doświadczeń, które miały miejsce podczas poprzedniej ciąży. Nierzadko tokofobia wtórna występuje u kobiet, które przeżyły poronienie lub doświadczyły komplikacji podczas swojej pierwszej ciąży. Ten rodzaj lęku przed porodem dotyka również panie, które wyjątkowo ciężko przeżyły swój pierwszy poród.
Leczenie tokofobii
Ze względu na to, iż tokofobia jest schorzeniem psychologicznym, jest ona bardzo trudna do wyleczenia. Bardzo często tego rodzaju schorzenie leczy się z pomocą psychologa lub psychiatry, ponieważ tylko ci specjaliści mogą otworzyć kobietę na kolejną ciążę lub załagodzić jej lęk. Psycholog po ustaleniu źródła panicznego lęku przed porodem jest w stanie dobrać odpowiednie leczenie. Istnieje wiele metod radzenia sobie z lękiem przed porodem. Jedną z nich jest edukacja pacjenta na dany temat, czyli pokazywanie, że nie jest on aż tak niezrozumiały i przerażający. Chory oswaja się wtedy ze swoim lękiem.
Inną metodą jest desensytyzacja, czyli stopniowe oswajanie się z tym, co budzi w nas strach. Polega ona między innymi na wyobrażaniu sobie sytuacji, w której czujemy się bezpiecznie i pewnie, a następnie dodawania do tego wyobrażenia elementów, które budzą w nas lęk. Proces jest stopniowy, nie powinniśmy nastawiać się na nagłą poprawę, zwłaszcza w przypadku silnej fobii. Należy jednak walczyć z lękami, bo choć odczuwanie strachu to ważny instynkt obronny mówiący nam o możliwym zagrożeniu, to jego uporczywe i nadmierne doświadczanie tylko nam szkodzi.
Przy zdiagnozowanej tokofobii niezbędne jest również wsparcie kobiety, borykającej się z tym problemem przez partnera oraz rodzinę. Rozmowy oraz poczucie bezpieczeństwa, o którym zapewnia partner są niezastąpione i mogą w ogromnym stopniu załagodzić objawy tego schorzenia.
Tokofobia nie jest przypadłością wstydliwą. To naturalne, że kobiety w jakimś stopniu obawiają się ciąży czy porodu, warto jednak w przypadku silnego lęku udać się do specjalistów, aby poradzić sobie z uprzykrzającą nam życie fobią.
