Przysposobienie dziecka

Przysposobienie a adopcja

Formą prawną adopcji jest przysposobienie i ustanawia ono relację, a także związek prawny pomiędzy rodzicami – czyli przysposabiającymi, a dzieckiem – czyli przysposobionym. W związku z tym dziecko przysposobione formalnie staje się członkiem rodziny, co zostaje potwierdzone przykładowo zmianą jego nazwiska, a w niektórych sytuacjach również stworzenie nowego aktu urodzenia. W Polskim Kodeksie wyróżnia się trzy sposoby przysposobienia dziecka: przysposobienie pełne, przysposobienie całkowite oraz przysposobienie niepełne. Jakie są różnice pomiędzy tymi trzema sposobami?

Przysposobienie pełne stanowi taki typ przysposobienia, który jest regułą w polskim prawie. Oznacza to, że w tej formie odbywa się zdecydowana większość adopcji w naszym kraju. Jest to równoznaczne z tym, że zaadoptowane w ten sposób dziecko zostaje pełnoprawnym członkiem rodziny, a także nabywa wszystkie obowiązki oraz prawa wynikające z pokrewieństwa, np. dziedziczenie. Biologiczni rodzice dziecka od tej pory są pozbawieni praw rodzicielskich, a także nie mają już kontaktu z dzieckiem. Przysposobione dziecko, po ukończeniu 18 roku życia, może ubiegać się o poznanie swojej pierwotnej tożsamości.

Przysposobienie całkowite inaczej nazywane jest anonimowym bądź nierozwiązywalnym. Przysposobione dziecko wchodzi na okres stały do nowej rodziny, a także zostaje jej pełnoprawnym członkiem. Zmienia się jego nazwisko, dostaje nowy akt urodzenia, a stary akt urodzenia nie jest możliwy do ujawnienia w przyszłości. Przysposobienie całkowite najczęściej dotyczy niemowląt.

Przysposobienie niepełne dotyczy wyłącznie relacji pomiędzy przysposabiającymi rodzicami, a przysposobionym dzieckiem. W związku z tym więzi nie dotyczą krewnych rodziny adopcyjnej, oprócz zstępnych – czyli dziadków. Oznacza to, że przysposobione dziecko nie zrywa całkowicie kontaktów z biologiczną rodziną, a jego akt urodzenia też nie zostaje zmieniony. 

Pojęcia adopcji oraz przysposobienia oznaczają to samo i funkcjonują zamiennie. 

Zobacz też: Surogatka: Czy w Polsce to legalne?

Przysposobienie dziecka przez ojczyma

Jak przysposobić dziecko żony? Przysposobienie dziecka żony jest możliwe w sytuacji, gdy uda nam się spowodować pozbawienie praw rodzicielskich ojca bądź uzyskać jego zgodę na przysposobienie pasierba. Jedynie w sytuacjach, gdy rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo nie da się z nimi porozumieć, wówczas nie jest wymagana ich zgoda na przysposobienie. 

Pozbawienie praw rodzicielskich może odbyć się w sądzie, a wniosek składa wówczas żona ojczyma lub zostaje wszczęty z urzędu. Trzeba wnieść go do sądu miejsca zamieszkania dziecka bądź sądu miejsca pobytu. Przychylne odniesienie się do wniosku przez sąd nastąpi w sytuacji, gdy będą ku temu właściwe powody, przykładowo zaniedbywanie dziecka przez ojca, brak więzi pomiędzy dzieckiem a ojcem czy też wieloletni brak kontaktu pomiędzy nimi. Muszą to być zaniedbania karygodne. 

Zdarza się również, że ojciec sam zrzeka się praw rodzicielskich. Wówczas w sytuacji wszczęcia postępowania, ten może dobrowolnie wyrazić zgodę na pozbawienie go praw ojcowskich i znacznie ułatwić nam w ten sposób sytuację. 

Oprócz pozbawienia ojca władzy rodzicielskiej konieczne jest również wyrażenie przez małżonkę zgody na przysposobienie pasierba. Dodatkowo, jeśli dziecko przekroczyło już trzynasty rok życia, to również musi wyrazić zgodę na przysposobienie. 

Jeżeli zaś chodzi o przysposobienie dziecka partnera, to jest dość trudne. Jeżeli bowiem pomiędzy matką dziecka a jej partnerem nie ma małżeństwa, przysposobienie możliwe jest tylko wtedy, gdy ojciec dziecka jest nieznany; ojciec jest pozbawiony władzy rodzicielskiej lub nie żyje. 

Zobacz również: Konkubinat w Polsce: jakie prawa ma konkubina i konkubent?

Wniosek o przysposobienie dziecka

Żeby możliwe było przysposobienie dziecka, konieczny jest wniosek o przysposobienie. Powinien on zawierać motywy decyzji o adopcji i związane z nią oczekiwania. Pamiętajmy, że poza wnioskiem o przysposobienie dziecka konieczne jest również złożenie takich dokumentów jak: życiorys kandydatów, zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do adopcji, zaświadczenie o niekaralności, dokumenty potwierdzające dochody oraz odpis aktu małżeństwa lub ( w przypadku osoby samotnej) – akt urodzenia.

Dodatkowo, wniosek o przysposobienie dziecka i reszta dokumentów to jeszcze nie wszystkie elementy procesu adopcji dziecka. Potrzebne są jeszcze zgody: zgoda dziecka na przysposobienie (jeśli ukończyło trzynasty rok życia) oraz zgoda biologicznych rodziców dziecka na jego adopcję (choć istnieją wyjątki od tej reguły, o czym piszemy poniżej).

Sprawdź: Alimenty 2021: Co się zmieniło w prawie alimentacyjnym w 2021 roku?

Rodzice pytają o przysposobienie dziecka

Przysposobienie dziecka – ile trwa?

Proces przysposobienia dziecka, czyli adopcja, trwa długo i wiąże się z nim szereg formalności, które trzeba spełniać. Od momentu rejestracji potencjalnych rodziców adopcyjnych do czasu orzeczenia sądu o adopcji mogą minąć nawet około minimum 2 lata. Nie da się jednak ukryć, że bardzo często czas ten zostaje wydłużony z uwagi na długi czas oczekiwania kandydatów na moment rozpoczęcia szkolenia przeznaczonego dla rodziców adopcyjnych. 

Sprawdź: Czy alimenty wliczają się do 500+?

Kiedy można przysposobić dziecko?

Przysposobienie dziecka może nastąpić, gdy sąd wyrazi na to zgodę. Potrzebna jest zatem zgoda sądu na adopcję, czyli orzeczenie sądu opiekuńczego w przypadku dziecka małoletniego. 

Przysposobić dziecko może osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, a także jeśli jej osobiste kwalifikacje uzasadniają przekonanie, że będzie się należycie wywiązywała z powierzonych jej obowiązków w opiece nad dzieckiem. Osoba ubiegająca się o adopcję dziecka powinna posiadać świadectwo ukończenia kursu, które jest organizowane przez ośrodek adopcyjny oraz tzw. opinię kwalifikacyjną. 

Konieczne jest także, aby pomiędzy przysposobionym a przysposabiającym istniała właściwa różnica wieku. 

Aby przysposobić dziecko, które ukończyło 13 rok życia, konieczna będzie również jego zgoda na adopcję. Również rodzice dziecka muszą wyrazić zgodę na przysposobienie przez daną osobę. Wyjątkami są sytuacje, gdy rodzice dziecka są nieznani, nie da się z nimi skontaktować lub zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej.