Glukoza w ciąży: dlaczego badanie cukru w ciąży jest tak istotne?

Glukoza w ciąży to jedno z najważniejszych badań, które należy wykonać już w pierwszych tygodniach jej trwania. Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety i w związku z tym zmienia się wiele parametrów biochemicznych krwi, jednak wartości referencyjne dla glukozy nie ulegają zmianie. Ze względu na dużą wrażliwość płodu na zmiany glikemii w organizmie matki, niezwykle ważne jest reagowanie nawet przy niewielkich przekroczeniach wartości prawidłowej, która wynosi 92 mg/dl.

Glukoza w ciąży

Jak już wspomnieliśmy, ciąża to okres intensywnych zmian zachodzących w ciele kobiety. Dużą rolę odgrywają tu wydzielane w jej trakcie hormony, które m.in. powodują czasowe zaburzenia tolerancji węglowodanów, a co za tym idzie wzrost poziomu glukozy we krwi. Co to oznacza? Nic innego niż to, że pomimo braku zmiany w nawykach żywieniowych, kobieta może zaobserwować u siebie podwyższony cukier w ciąży, w stosunku do wyników uzyskiwanych przed poczęciem dziecka. Wysokie wartości stanowią potencjalne zagrożenie dla dziecka, gdyż glukoza we krwi w ciąży przenika przez łożysko i m.in. powoduje nadmierne wydzielanie insuliny przez trzustkę płodu. Prowadzi to do znacznego zwiększenia jego wagi, wielowodzia, częstych zakażeń dróg moczowych oraz nadciśnienia tętniczego u matki.

Rutynowe badanie poziomu glukozy w ciąży pozwala stwierdzić, czy ciężarna choruje na cukrzycę, nawet jeśli przed ciążą nie miała problemów z gospodarką węglowodanową. Jeśli chodzi o postaci cukrzycy w ciąży, najczęstsza jest cukrzyca ciążowa, której doświadcza nawet 5% przyszłych matek i która praktycznie nie daje żadnych widocznych objawów.

Czynnikami predysponującymi do pojawienia się cukrzycy ciążowej są:

  • wiek matki powyżej 35 roku życia,
  • nadwaga,
  • wystąpienie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach,
  • przypadki cukrzycy typu II w rodzinie.

Badanie cukru w ciąży: kiedy sprawdzić poziom glukozy w ciąży?

Przesiewowe badanie poziomu glukozy w ciąży wykonuje się u kobiety dwukrotnie. Pierwsze oznaczenie glukozy powinno zostać wykonane najpóźniej do 10 tygodnia ciąży, po to by sprawdzić czy kobieta przed ciążą nie chorowała na cukrzycę. Kolejny test, w którym oznaczana jest glukoza – OGTT w ciąży, wykonywany jest pomiędzy 24. a 28. tygodniem i ma na celu skontrolowanie, czy u przyszłej mamy nie rozwija się cukrzyca ciężarnych.

Test glukozy w ciąży polega na trzykrotnym oznaczeniu poziomu glukozy: na czczo, a następnie po godzinie i po dwóch godzinach od podania pacjentce 75 g glukozy w roztworze wodnym. Po co robi się test glukozy? Próba glukozowa w ciąży, bo tak często określany jest doustny test tolerancji glukozy, ma na celu sprawdzenie jak organizm ciężarnej radzi sobie z metabolizowaniem cukrów. Często bowiem cukrzyca ciężarnych spowodowana jest faktem, iż trzustka przyszłej mamy nie nadąża z produkowaniem wystarczającej w danym momencie ilości insuliny.

W którym tygodniu ciąży badanie glukozy?

W którym tygodniu ciąży robi się badanie glukozy? Podsumujmy: pierwszym badaniem przesiewowym w kierunku cukrzycy u ciężarnej jest badanie glukozy na czczo, zlecane przez lekarza zazwyczaj już w trakcie pierwszej wizyty ginekologicznej. Najpóźniej powinno ono zostać wykonane jednak do 10 tygodnia ciąży. Kiedy robić test obciążenia glukozą? Wykonywany jest on pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży, gdyż w większości przypadków dopiero wtedy pojawiają się pierwsze objawy cukrzycy.

Jak wygląda test glukozy w ciąży?

Doustny test obciążenia glukozą w ciąży składa się z trzech osobnych pomiarów, które dają pełny obraz dotyczący metabolizmu glukozy:

  • badanie glukozy na czczo w ciąży,
  • oznaczenie poziomu glukozy godzinę po spożyciu 50 lub 75g glukozy,
  • pomiar stężenia glukozy dwie godziny po spożyciu roztworu glukozy.

W wielu laboratoriach należy przyjść z własną porcją glukozy zakupioną w aptece. Roztwór przygotowywany jest na miejscu i należy go wypić praktycznie bez większych przerw. W trakcie badania nie należy opuszczać terenu laboratorium, gdyż niewskazany jest jakikolwiek wysiłek fizyczny. Niedozwolone jest również spożywanie jakiegokolwiek jedzenia oraz picie, za wyjątkiem niewielkich ilości niegazowanej wody. Czy na badanie glukozy trzeba być na czczo? Tak, ostatni posiłek powinien być spożyty najpóźniej 12 godzin przed planowanym badaniem. Zdarza się, że lekarze zlecają jedynie oznaczenie na czczo i po dwóch godzinach. Nie jest to jednak najlepsze rozwiązanie, gdyż w prawidłowych warunkach to właśnie po godzinie od spożycia glukozy obserwuje się jej najwyższe stężenie w krwioobiegu.

Normy glukozy w ciąży

Prawidłowy poziom cukru we krwi w ciąży nie powinien przekraczać 95 mg/dl. Jednorazowy wynik przekraczający tę wartość nie powinien być wskazaniem do rozpoczęcia dokładniejszej diagnostyki pod kątem cukrzycy. Wymaga on jednak powtórzenia, po to by wykluczyć jedynie chwilowe wahanie, spowodowane np. niestosowaniem się do zaleceń dotyczących przygotowania do badania.

Normy cukru we krwi w ciąży w doustnym teście obciążenia glukozą, prezentują się one następująco:

  • na czczo poniżej 95 mg/dl,
  • po godzinie od wypicia glukozy poniżej 200 mg/dl,
  • po dwóch godzinach poniżej 140 mg/dl.

Zobacz: Zgaga w ciąży? Sprawdź, co pomaga na zgagę!

Wyniki testu glukozy

Jak odczytać wyniki testu glukozy? Prawidłowy wynik cukru w przypadku testu wykonywanego na początku ciąży nie zwalnia z obowiązku wykonania testu tolerancji glukozy w drugim trymestrze. Jeżeli jednak w tym badaniu uzyskano wartości podwyższone, ale nie przekraczające 125 mg/dl należy od razu wykonać doustny test tolerancji glukozy. Z kolei wyniki powyżej 140 mg/dl świadczą o tym, że kobieta cierpi na cukrzycę. Może to być jednak zarówno cukrzyca ciężarnych jak i cukrzyca przedciążowa.

Nieco inaczej wygląda interpretacja jeśli chodzi o tzw. krzywą cukrową wykonywaną pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży. O stanie przedcukrzycowym świadczą wyniki nieznacznie podwyższone, mieszczące się w zakresie:

  • na czczo: 100-125 mg/dl,
  • po dwóch godzinach: 140-180 mg/dl.

W tym wypadku wskazane jest dokładne monitorowanie poziomu glikemii u ciężarnej, tak by w porę wykryć początek cukrzycy. Tymczasem jeszcze wyższe wyniki glukozy w ciąży w przypadku tego testu, bez względu na to czy przekraczają podane wartości tylko w jednym czy w obu oznaczeniach, jednoznacznie wskazują na cukrzycę ciążową.

Glukoza w ciąży: przeziębienie a poziom cukru

Wiele kobiet zastanawia się czy test można zrobić w trakcie przeziębienia. Na wyniki oznaczenia glukozy ma wpływ wiele czynników. Wśród nich wymienia się również infekcje oraz stany zapalne spowodowane np. operacją. Związane jest to z aktywnością układu odpornościowego, który ignoruje krążącą we krwi insulinę. Może to powodować uzyskiwanie wyników fałszywie zawyżonych. Z tego względu nie zaleca się wykonywania testu określającego poziom glukozy w czasie przeziębienia.

Inne czynniki, które mogą fałszować wyniki testu glukozy to:

  • zażywane przez kobietę leki, takie jak sterydy, diuretyki, preparaty psychoaktywne oraz beta-blokery,
  • forsowne ćwiczenia fizyczne,
  • silny stres.

Sprawdź: Swędzenie pochwy w ciąży – Najczęstsze przyczyny i skuteczne sposoby na świąd okolic intymnych

Poziom glukozy – co oznacz podwyższony cukier w ciąży?

Kontrolowanie poziomu glukozy u kobiet w ciąży jest niezwykle ważne ze względu na fakt, iż podwyższony cukier w ciąży u matki jest równoznaczny z takim samym stanem u dziecka i stanowi zagrożenie dla płodu. Rozwijający się organizm zdecydowanie gorzej radzi sobie z takimi wahaniami, co w efekcie prowadzi do zwiększenia wydzielania insuliny przez jego trzustkę. Wykazuje ona działanie podobne do hormonu wzrostu, co powodować może wiele poważnych powikłań, począwszy od makrosomii płodu (czyli nadmiernego jego rozrostu), przez zaburzenia jego rytmu serca i wady cewy nerwowej, aż po urazy okołoporodowe oraz zwiększone ryzyko wystąpienia w przyszłości cukrzycy u dziecka.

U kobiet, u których stwierdza się wysoki cukier w ciąży, częściej przeprowadzane jest cesarskie cięcie, rośnie ponadto ryzyko wystąpienia wielowodzia oraz stanu przedrzucawkowego. Z tego względu leczenie mające na celu przywrócenie prawidłowego poziomu glikemii powinno rozpocząć się niezwłocznie po stwierdzeniu nieprawidłowości i być ściśle przestrzegane aż do końca ciąży.

Zazwyczaj leczenie opiera się przede wszystkim na stosowaniu diety utrzymującej prawidłowy poziom cukru we krwi, dostosowanej do etapu ciąży, oraz masy ciała kobiety i jej aktywności fizycznej. Zwłaszcza pod koniec ciąży dieta może okazać się jednak niewystarczająca, wtedy konieczne jest wprowadzenie niewielkich dawek insuliny. Na szczęście większość objawów cukrzycy mija wraz z porodem, a już po kilku dniach glikemia wraca do normy.

Glukoza w ciąży – cena badania

Jeżeli chodzi o wymagane w ciąży badanie glukozy, cena nie różni się od standardowego oznaczenia glukozy we krwi. W większości laboratoriów nie przekracza ona 10 złotych. Jeżeli natomiast chodzi o test OGTT, cena zależy od ilości dokonanych oznaczeń. Zazwyczaj jednak wynosi 20-30 złotych. Do tego dochodzi jeszcze zakupiona na własną rękę glukoza 75g. Cena tego preparatu w aptekach to 2-3 złote. W przypadku, gdy ciążę prowadzi ginekolog w ramach NFZ, oba badania są w pełni refundowane i bezpłatne. Jak widać glukoza w ciąży nawet oznaczana prywatnie nie jest badaniem drogim, a jednak niezwykle istotnym dla prawidłowego jej przebiegu.

Zobacz też:

Dodaj komentarz

Planowanie ślubu oraz wesela

Intercyza

Intercyza jest umową przedmałżeńską regulującą stosunki majątkowe przyszłych małżonków. Dotyczy części majątku, którą małżonkowie wypracują po ślubie. Nie odnosi się natomiast do dochodów oraz rzeczy, które osoby te miały przed...

Czytaj dalej →
Świadkowie

Rola świadków na weselu

Z racji tego, że już za dwa tygodnie będę świadkową na weselu siostry, postanowiłam przyjrzeć się tej roli i jej obowiązkom troszeczkę bliżej, a tym, co się nauczyłam, chętnie podzielę...

Czytaj dalej →
Pierścionki zaręczynowe

Pierścionek zaręczynowy

Bardzo mocno w ostatnim czasie na moim blogu wzrosło zainteresowanie oświadczynami i zaręczynami. Na specjalne życzenie jednej z czytelniczek, opisałam dziś przyjęcia zaręczynowe. Dopiero przed chwilą jednak dotarło do mnie,...

Czytaj dalej →
Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo