Zatrzymanie akcji porodowej: Dlaczego poród nie postępuje?

Zatrzymanie akcji porodowej: dlaczego brak postępu porodu?

Wiele kobiet, zwłaszcza tych, które będą rodzić po raz pierwszy, martwi się, czy rozpoznają, kiedy zacznie się poród i czy zdążą dotrzeć do szpitala na czas. Z reguły te obawy są zbędne, ponieważ organizm kobiety jest tak skonstruowany, że rozpoczęcie porodu poprzedzone jest bardzo charakterystycznymi objawami. O czynnej akcji porodowej mówimy natomiast dopiero wtedy, kiedy kobieta może zaobserwować u siebie regularne skurcze macicy, wskutek których dochodzi do skracania i rozwierania się szyjki macicy.

Skurcze porodowe

Pierwsze skurcze porodowe mogą rzeczywiście być niewyczuwalne dla kobiety, mówi się wówczas o utajonej fazie porodu. Dopiero kiedy ciężarna zaczyna odczuwać silne bóle podbrzusza, podobne do tych miesiączkowych, poród wchodzi w fazę skracania i rozwierania szyjki macicy. W tej fazie szyjka macicy musi osiągnąć pełne rozwarcie, czyli średnicę 10 cm, co jest niezbędne do przejścia główki dziecka przez kanał rodny. Początkowo, skurcze trwają około 30 sekund i ich częstotliwość wynosi około 10 minut. Jeśli kobieta obserwuje u siebie ten rodzaj skurczów powracających regularnie co 10 minut lub częściej, to znak, że poród jest coraz bliżej. Wraz z postępem porodu, skurcze przybierają na sile i pojawiają się coraz częściej. To bardzo ważne, aby od początku pojawienia się regularnych skurczy, kobieta kontrolowała odstępy czasowe, w jakich się one pojawiają. Kiedy skurcze występują co 5-6 minut jest to znak, że czas udać się do szpitala.

Zobacz też: Skurcze i brak rozwarcia

Rozwieranie szyjki macicy

Aby dziecko mogło przejść przez kanał rodny, szyjka macicy musi się skrócić oraz uzyskać rozwarcie na 10 centymetrów. Wielkość rozwarcia mierzona jest podczas położniczego badania wewnętrznego na izbie przyjęć zaraz po przyjeździe do szpitala. Badanie rozwarcia szyjki może wykonać dyżurujący na izbie lekarz lub położna. Badanie polega na wprowadzeniu do ujścia szyjki macicy palców, za pomocą których oceniany jest stopień rozwarcia szyjki. Mimo iż stopień rozwarcia podawany jest w centymetrach, lekarze oraz położne często używają określenia w stylu „rozwarcie na dwa palce”, co oznacza około 4 cm. Podczas badania na izbie lekarz ocenia konsystencję szyjki oraz postęp rozwierania i na tej podstawie decyduje, czy poród wszedł w aktywną fazę rozwierania i pacjentka musi zostać w szpitalu, czy to jeszcze nie ten moment. Na izbie również wykonywane jest KTG, podczas którego mierzone są skurcze macicy, również świadczące o tym, w jakiej fazie jest poród.

Kiedy mówimy o braku postępu porodu?

Badanie rozwarcia szyjki sprawująca opiekę nad rodzącą położna wykonuje mniej więcej co dwie godziny, chyba że akcja porodowa postępuje znacznie szybciej, a skurcze są silne i częste. Jeżeli podczas badania okaże się, że tempo rozwierania szyjki jest wolniejsze niż pół centymetra na godzinę, wtedy można mówić o braku postępu porodu.

Brak rozwarcia przy porodzie: przyczyny

Kiedy obserwuje się brak rozwarcia przy porodzie, przyczyny mogą być różne. Na wydłużenie porodu, zatrzymanie skurczy porodowych i brak postępu porodu mogą wpłynąć takie czynniki jak:

• ciąża bliźniacza,
• znieczulenie zewnątrzoponowe,
• małowodzie,
• wielowodzie,
• ułożenie pośladkowe dziecka,
• makrosomia płodu,
• cukrzyca ciążowa,
• przedwczesne odpłynięcie wód płodowych,
• nadciśnienie,
• stan przedrzucawkowy,
• przebyte leczeni niepłodności,
• stres.

Odejście wód płodowych a brak skurczy

U niektórych kobiet dochodzi do przedwczesnego odejścia wód płodowych, zanim jeszcze pojawią się skurcze porodowe i szyjka macicy osiągnie odpowiednie rozwarcie. Taka sytuacja może wpłynąć negatywnie na postęp porodu i wydłużyć jego ostatnią fazę. Kiedy wody płodowe odpływają w ostatniej fazie porodu, gdy dziecko przechodzi przez kanał rodny, mówi się, że kobieta rodzi „na mokro”. Z kolei, kiedy wody odejdą wcześniej, poród odbywa się „na sucho”, co może utrudnić zwłaszcza fazę skurczów partych i etap wydawania dziecka na świat.

Oksytocyna nie działa co dalej?

Najbardziej problematyczna jest sytuacja, gdy nastąpiło odejście wód płodowych, a brak skurczy zatrzymał akcję porodową. Kiedy odeszły wody płodowe i brak rozwarcia, kobiecie podawana jest oksytocyna mająca wywołać skurcze macicy, a co za tym idzie doprowadzić do powrotu akcji porodowej i skrócenia oraz rozwarcia szyjki. Jeżeli po podaniu oksytocyny skurcze nie powrócą w ciągu 24 godzin, może być konieczne wykonanie cesarskiego cięcia.

Główka nie schodzi od kanału rodnego

Ostatnia faza porodu rozpoczyna się wtedy, kiedy dziecko wstawia się w kanał rodny, a kobieta zaczyna odczuwać skurcze parte. To sygnał, że już niedługo dziecko pojawi się na świecie. Niestety czasami właśnie wówczas akcja porodowa przestaje postępować. Kiedy głowa nie schodzi do kanału rodnego, lekarz może zadecydować o konieczności wykonania cesarskiego cięcia. Jeżeli KTG wykazuje, że stan dziecka jest stabilny, rodząca powinna spróbować zmienić pozycję na bardziej wertykalną. Pomocny może też okazać się ruch, chociażby w postaci popularnego skakania na piłce. Często już sama zmiana pozycji umożliwi dziecku poprawne wstawienie się w kanał rodny, dzięki czemu poród siłami natury może być kontynuowany. Ważne, aby podczas przedłużającego się porodu, dziecko było stale monitorowane przez KTG. W przypadku zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości w zapisie, personel medyczny powinien niezwłocznie podjąć kroki, w celu szybkiego wykonania cesarskiego cięcia.

Jakie czynniki mają pozytywny wpływ na postęp porodu?

Jako że nie możemy kontrolować pracy mięśni gładkich, kobieta nie może zrobić nic, co przyspieszyłoby skurcze macicy, a tym samym rozkręciło akcję porodową. Co zatem może mieć pozytywny wpływ na postęp porodu? Przede wszystkim doświadczenie. Najczęściej poród u pierworódek trwa dłużej niż u kobiet, które rodzą drugie i kolejne dziecko. Chodzi tutaj przede wszystkim o rozwieranie szyjki – u „pierwiastek” szyjka rozwiera się od wewnętrznego ujścia szyjki, a następnie powoli postępuje w stronę zewnętrznego ujścia, które otwiera się dopiero pod wpływem naporu główki dziecka, kiedy szyjka uzyska całkowite rozwarcie. U kobiet, które będą rodzić po raz kolejny, zewnętrzne ujście szyjki często jest już drożne w ostatnich tygodniach ciąży, wtedy podczas badania lekarz może wyczuć np. rozwarcie 3 cm bez skurczy, natomiast podczas porodu szyjka rozwiera się jednocześnie na całej długości.

Zobacz też:

• Ile trwa poród?
• Czy poród boli?

Udany poród – co zrobić, żeby zwiększyć szansę na szybki i łatwy poród?

To oczywiste, że długość oraz przebieg porodu to coś, czego nie da się w 100% przewidzieć i zaplanować. To organizm kobiety i wiele czynników decyduje o tym, jak potoczy się akcja porodowa. Mamy jednak możliwość, by jeszcze w trakcie ciąży przygotować swoje ciało na to, aby akcja porodowa mogła potoczyć się szybko. Co zatem zrobić, żeby zwiększyć swoje szanse na poród naturalny?

• Przygotowanie ciała – jeżeli nie ma przeciwwskazań od ginekologa, powinnyśmy dbać o to, żeby zarówno przed ciążą, jak i w czasie jej trwania zapewniać sobie odpowiednią dawkę ruchu. Najlepsze do tego będą zajęcia z jogi dla ciężarnych, pływanie oraz spacery.
• Ćwiczenie mięśni dna macicy – tak jak trenujemy mięśnie nóg czy brzucha, tak samo powinniśmy trenować mięśnie Kegla, które są bardzo ważne podczas porodu, a także które mają duży wpływ na powrót do formy po porodzie.
• Masowanie krocza – niektóre położne radzą, aby regularnie masować krocze, co w trakcie porodu może uchronić przed jego pęknięciem, w trakcie wydostawania się główki dziecka.
• Ćwiczenia oddechowe – przed porodem warto wykonywać ćwiczenia oddechowe, które pomogą nam poprawnie oddychać w czasie porodu. Warto wybrać się na zajęcia w szkole rodzenia, gdzie doświadczone położne profesjonalnie poinstruują nas jak ćwiczyć.
• Pozytywne nastawienie – może wydawać się to trywialne i nieistotne, ale silny stres może naprawdę negatywnie wpłynąć na postęp porodu, łącznie z całkowitym zatrzymaniem akcji porodowej. Medytacja, wspomniane ćwiczenia oddechowe oraz inne techniki relaksacyjne przydadzą się w czasie przedłużającego się porodu, a także pomogą opanować stres, kiedy akacja porodowa zacznie się na dobre.