Pęcherzyk ciążowy (żółtkowy): budowa, skład, nieprawidłowości

Pęcherzyk ciążowy – to właśnie jego poszukuje ginekolog w badaniu USG celem potwierdzenia ciąży w jej pierwszych tygodniach. Zaleca się, aby badanie USG przeprowadzane było jednak nie wcześniej niż w 5-6 tygodniu ciąży i najlepiej, aby wykonane było dopochwowo. USG przez powłoki brzuszne może bowiem nie wykazać obecności pęcherzyka żółtkowego na tak wczesnym etapie.

Najważniejsze w poniższym artykule:
  • Obecność pęcherzyka ciążowego można stwierdzić w 5-6 tygodniu ciąży podczas badania USG.
  • Wewnątrz pęcherzyka ciążowego znajduje się pęcherzyk żółciowy.
  • Zadaniem pęcherzyka żółciowego jest odżywianie zarodka do czasu wykształcenia się łożyska.
  • Ile rośnie pęcherzyk ciążowy na dobę? Mniej więcej o 1 mm.
  • Gdy po zapłodnieniu płód nie zaczyna się rozwijać wewnątrz pęcherzyka, mówimy o pustym pęcherzyku ciążowym.
  • Pusty pęcherzyk zdarza się bardzo rzadko, jednak szacuje się, że jest przyczyną 50% poronień.

Pęcherzyk ciążowy: pierwszy widoczny objaw ciąży

W pierwszym miesiącu ciąży stwierdzenie jej istnienia przy pomocy USG jest niemal niemożliwe – na tym etapie bardziej skuteczne okazuje się sprawdzenie poziomu hormonu HCG (gonadotropiny kosmówkowej). Nawet jeśli po 5. tygodniu podczas badania USG lekarz stwierdzi obecność umiejscowionego wewnątrz macicy zagnieżdżonego pęcherzyka ciążowego, często zaleca się przyszłym rodzicom odczekanie chwilę z dalszym przekazywaniem dobrej wiadomości. Oczywiście nie ma to na celu ostudzenia entuzjazmu czy wzbudzenia niepokoju, a jedynie upewnienie się, że ciąża rozwija się prawidłowo.

Co to jest pęcherzyk ciążowy? Jak wygląda?

Pęcherzyk ciążowy jest to przestrzeń wypełniona płynem, w której znajduje się jama owodni, płód oraz pozazarodkowa jama ciała. Od 6. tygodnia w pęcherzyku ciążowym widoczny staje się pęcherzyk żółtkowy. Jego zadaniem jest odżywienie zarodka do czasu, aż wykształci się łożysko. Pęcherzyk żółtkowy ma zatem zbliżoną funkcję do żółtka wewnątrz jajka. Co ciekawe, ciałko żółte (inna nazwa dla pęcherzyka ciążowego) powstaje wraz z uwolnieniem komórki jajowej jeszcze przed zapłodnieniem – tworzą go resztki pęcherzyka Graffa, w którym do tej pory uwięzione było jajeczko. Oprócz dostarczania substancji odżywczych dla zarodka (jeśli dojdzie do zapłodnienia), ciałko żółte ma również za zadanie produkować progesteron. Dzięki niemu błona śluzowa macicy staje się rozpulchniona, bardzo obficie ukrwiona i znacząco  się pogrubia, co niebawem będzie kluczowe do wytworzenia się łożyska.

Pęcherzyk ciążowy jest dobrze widoczny w obrazie ultrasonograficznym mniej więcej od 5. tygodnia ciąży. To na tym etapie można już określić, czy jest dobrze zagnieżdżony oraz – co wzbudza wiele emocji w przyszłych rodzicach – czy można już rozpoznać bicie serca zarodka. Jak wygląda pęcherzyk ciążowy w badaniu USG? To ciemniejsza, owalna przestrzeń znajdująca się tuż przy jamie macicy. Pęcherzyk ciążowy z pęcherzykiem żółtkowym prezentują się podobnie z tym, że ciałko żółte stanowi wyraźniejszą plamkę wewnątrz pęcherzyka ciążowego.

Pęcherzyk a dany tydzień ciąży

Kiedy widać pęcherzyk ciążowy? Pęcherzyk ciążowy można zaobserwować podczas badania ultrasonograficznego (USG). Badanie to jest dobrym narzędziem diagnostycznym, które poza potwierdzeniem ciąży i jej lokalizacji, pozwala określić także orientacyjny czas zajścia w ciążę i potwierdzić akcję serca płodu. USG wykonuje się najczęściej pomiędzy 5 a 6 tygodniem ciąży – można już wtedy zaobserwować pęcherzyk ciążowy. W czasie badania USG lekarz powinien udokumentować lokalizację i ocenić, czy pęcherzyk żółciowy i zarodek są już obserwowalne. Dodatkowo, czy pęcherzyk jest umiejscowiony prawidłowo i czy nic w jego budowie nie wymaga dokładniejszych badań.

Wielkość pęcherzyka ciążowego a tydzień ciąży

Pęcherzyk ciążowy pojawia się w jamie macicy w czwartym tygodniu ciąży, bowiem dopiero od momentu zagnieżdżenia się komórki jajowej w ściance macicy mówimy o niej w ten sposób. Warto przypomnieć, że w ginekologii przyjęło się liczyć tygodnie ciąży od pierwszego dnia ostatniej miesiączki – oznacza to, że mianem “trzeciego tygodnia” ciąży określa się tydzień, w którym doszło do owulacji i zapłodnienia.

Od 30 dnia ciąży (4-5 tygodnia) pęcherzyk rośnie o jeden milimetr na dobę. W piątym tygodniu ciąży pęcherzyk ciążowy ma rozmiar do 5 mm. Możliwy jest też do zaobserwowania pęcherzyk żółciowy wewnątrz niego. Wraz z kolejnymi dniami pęcherzyk ciążowy będzie się powiększał – do 6-8 mm, aż w siódmym tygodniu ciąży powinien osiągnąć rozmiar ok. 12 mm. W tym momencie następuje rozwój zalążków wszystkich najważniejszych organów wewnętrznych dziecka. W ósmym tygodniu pęcherzyk ciążowy ma już około 20 mm, rozwija się mózg, formują się kończyny płodu. Dziewiątego tygodnia zarodek przybiera już wyraźnie ludzki wygląd, a pęcherzyk osiąga rozmiar 25 mm.

USG a pęcherzyk ciążowy

Wiele przyszłych mam zastanawia się, kiedy widać ciążę na USG – bez wątpienia moment zobaczenia zarodka jest jednym ze wspanialszych przeżyć na początku ciąży. Badanie USG może pokazać nam nasze przyszłe dziecko już w piątym tygodniu trwania ciąży. Wtedy też lekarz potwierdza czy w pęcherzyku pojawił się zarodek. Może też dokonać oceny prawidłowości ciąży i stwierdzić liczbę zarodków, czyli określić, czy ciąża jest pojedyncza czy mnoga. Oczywiście na tym etapie nie jest możliwe stwierdzenie, czy rozwijający się zarodek jest płci męskiej czy żeńskiej – na to przyjdzie poczekać przyszłym rodzicom jeszcze kilka tygodni.

Co oznacza pusty pęcherzyk ciążowy?

Jak często zdarza się pusty pęcherzyk ciążowy? Rzadko. Niemniej statystycznie jest przyczyną 50% poronień, które zdarzają się w pierwszym trymestrze ciąży. Mamy z nim do czynienia, gdy pomimo zapłodnienia i zagnieżdżenia się komórki jajowej w macicy, płód nie zaczyna się rozwijać wewnątrz pęcherzyka. Tego typu przypadek określa się medycznym terminem “ciąży bezzarodkowej”. Do ciąży bezzarodkowej dochodzi na skutek słabej jakości nasienia, ale także w wyniku wad komórki jajowej. Może być konsekwencją anomalii chromosomalnych, a także zaburzeń odporności u kobiet. Mimo braku zarodka w pęcherzyku jego rozwój jest przez jakiś czas podtrzymywany wydzielaniem hormonów ciążowych.

Pusty pęcherzyk ciążowy: objawy

Ciąży bezzarodkowej towarzyszą takie same objawy ciąży, jak w przypadku normalnego rozwoju płodu: pojawiają się poranne nudności, zatrzymanie miesiączki, wymioty i ogólne poczucie zmęczenia. W organizmie kobiety podnosi się poziom hCG (gonadotropiny kosmówkowej), dlatego testy ciążowe również dają wynik pozytywny. Szybko jednak do tych objawów dołączają także objawy wskazujące na poronienie: skurcze brzucha, obfita miesiączka, krwawienie z dróg rodnych. W tym okresie pusty pęcherzyk ciążowy obumiera.

Aby stwierdzić z pełną pewnością przypadek pustego pęcherzyka ciążowego należy przeprowadzić badanie USG i kilkukrotne badanie poziomu HCG we krwi. Samo badanie USG jest obarczone pewnym marginesem błędu: na wczesnym etapie ciąży obraz może nie być wystarczająco wyraźny, albo pęcherzyk ciążowy może być tak umiejscowiony, że zarodek nie jest dostatecznie widoczny. Dlatego w przypadku wątpliwości, ginekolog zleca wykonanie testu na obecność gonadotropiny kosmówkowej z krwi: na tym etapie ciąży poziom tego hormonu powinien wzrastać o 66% co 48 godzin, jeśli ciąża jest fizjologiczna (zarodek prawidłowo się rozwija). Jeśli stężenie hormonu HCG jest zbyt małe, spada lub utrzymuje się na tym samym poziomie, lekarz zleca dalsze badania.

Rodzice pytają o pęcherzyk ciążowy:

Czy pusty pęcherzyk ciążowy rośnie?

Pusty pęcherzyk ciążowy, pomimo braku zarodka, przez jakiś czas rośnie normalnie, gdyż do wzrostu pobudzają go wydzielane przez organizm hormony ciążowe. Później następuje samoistne poronienie.

Gdzie się znajduje pęcherzyk ciążowy?

Jeśli ciąża przebiega w sposób prawidłowy, pęcherzyk ciążowy znajduje się w jamie macicy. W przypadku ciąży ektopowej, czyli pozamacicznej,  w 99% przypadków dochodzi do zagnieżdżenia się pęcherzyka ciążowego w jajowodzie.

Co oznacza duży pęcherzyk ciążowy?

W większości przypadków zbyt duży rozmiar pęcherzyka ciążowego nie powinien nas bardzo martwić. W czasie badania USG często trudno jest określić jego realny rozmiar – pęcherzyk ciążowy może mieć nieregularny kształt utrudniający dokładną obserwację. W czasie pierwszego badania USG, lekarz wyklucza: wolny wzrost pęcherzyka ciążowego, nieregularny, przerośnięty pęcherzyk żółtkowy, nieprawidłową czynność serca zarodka, podejrzenie krwiaka pozakosmówkowego.

Co oznacza spłaszczony pęcherzyk ciążowy?

Kształt pęcherzyka ciążowego nie zawsze jest regularny. Nasz lekarz z pewnością poinformuje nas o swojej diagnozie, jeżeli podczas badania stwierdzi jakąkolwiek nietypową cechę zaobserwowanego pęcherzyka. Pamiętajmy, że najważniejsze jest to, czy występują poza tym inne zaburzenia w rozwoju płodu.

Dlaczego pęcherzyk ciążowy nie rośnie?

Brak wzrostu lub nieregularny wzrost pęcherzyka ciążowego, jak i zaburzenie jego wielkości w stosunku do rozmiarów pęcherzyka żółtkowego mogą świadczyć o nieprawidłowym przebiegu ciąży. Konieczne są w takim przypadku dalsze wnikliwe badania.

Kiedy pęcherzyk ciążowy pęka?

Pęcherzyk ciążowy nie pęka. To pytanie wynika z częstego mylenia pęcherzyka ciążowego z pęcherzykiem Graffa, który rzeczywiście, gdy jest w pełni dojrzały, pęka uwalniając komórkę jajową. Od tego momentu, przez około dobę, jest ona gotowa do zapłodnienia. Sam pęcherzyk Graffa przekształca się w pęcherzyk ciążowy, jeśli dojdzie w tym czasie do zapłodnienia.

Źródła:
  • Gestational Sac and Its Meaning in Pregnancy, Presence of the gestational sac on tranvaginal ultrasound, Krissi Danielsson, Verywell Family, dostęp 25.03.2020.
  • Gestational Sac, Raffaele Napolitano, Aris T Papageorghiou, "Twining's Textbook of Fetal Abnormalities (Third Edition)" 2015, za: ScienceDirect.com, dostęp 25.03.2020.

Dodaj komentarz

Muzyka na wesele

15 pytań do DJa weselnego

DJ na weselu to coraz bardziej popularna forma oprawy muzycznej na tego rodzaju przyjęciach. Coraz częściej można spotkać oferty w których DJ prowadzi imprezę na przykład z akordeonistą, gitarzystą lub...

Czytaj dalej →
Planowanie ślubu oraz wesela

Intercyza

Intercyza jest umową przedmałżeńską regulującą stosunki majątkowe przyszłych małżonków. Dotyczy części majątku, którą małżonkowie wypracują po ślubie. Nie odnosi się natomiast do dochodów oraz rzeczy, które osoby te miały przed...

Czytaj dalej →
Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo