Najważniejszym badaniem w przypadku diagnostyki męskiej niepłodności jest badanie nasienia. Do niedawna jeszcze powszechne było przekonanie, że problemy z płodnością dotyczą przede wszystkim kobiet. Jednak z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jednoznacznie wynika, iż w prawie połowie przypadków par mających problemy z zajściem w ciążę to właśnie czynnik męski jest za nie odpowiedzialny.
Badanie nasienia
Problemy z płodnością u mężczyzn często spowodowane są anomaliami nasienia, dlatego tak ważne jest, by wykonać badanie jakości nasienia. Pozwala ono określić nie tylko ilość, ale również jakość i aktywność plemników, a dodatkowo parametry ogólne samego ejakulatu. Jest to co prawda dla wielu mężczyzn badanie krępujące, ale za to łatwo dostępne i niedrogie, a przede wszystkim pozwalające szybko określić przyczynę niepłodności. Jego cena waha się zwykle w granicach 100-200 złotych. Co więcej, w wielu przypadkach dzięki niemu możemy uniknąć długiej i kosztownej diagnostyki problemu u partnerki.
Badanie nasienia: jak się przygotować?
Według wytycznych jeżeli po roku regularnych starań parze nie udało się zajść w ciążę, koniecznie należy wykonać badanie nasienia. Ile dni abstynencji należy zachować? Optymalny okres wstrzemięźliwości pozwalający uzyskać najbardziej wiarygodne wyniki to 3-5 dni. Krótszy okres może skutkować fałszywym obniżeniem ilości plemników, natomiast dłuższy negatywnie wpłynie na żywotność plemników. W tym okresie zakazane jest również spożywanie jakiegokolwiek alkoholu, który wykazuje negatywny wpływ na spermatogenezę, czyli proces powstawania plemników. Dodatkowo jeżeli byłeś chory i zażywałeś antybiotyki, badanie spermy może być wykonane najwcześniej po dwóch tygodniach od zakończenia kuracji.
Dowiedz się: Co to jest kapacytacja?
Jak pobrać nasienie?
Badanie płodności u mężczyzn, co warto podkreślić, nie ma żadnego negatywnego wpływu na zdrowie. To co zazwyczaj stwarza mężczyznom najwięcej problemów i zniechęca ich do wizyty w laboratorium lub klinice niepłodności to fakt, iż badanie jakości nasienia wymaga masturbacji, przez co dla wielu jest po prostu krępujące. Jednak jeżeli zadbasz o odpowiednie warunki, nasienie możesz oddać w domu. Dodatkowo, inwestując w specjalną prezerwatywę może to nastąpić w trakcie stosunku z partnerką.
Ważne jest, aby było ono oddane do jałowego pojemnika, który należy w ciągu maksymalnie 30 minut dostarczyć do laboratorium, zachowując temperaturę około 37 stopni Celsjusza w trakcie transportu. Dlaczego to takie ważne? Plemniki są bardzo wrażliwe na zmiany temperatury, dlatego koniecznie owiń pojemnik z materiałem w ciepły materiał lub trzymaj go po prostu blisko ciała. Jeżeli nie masz możliwości w tak krótkim czasie dotrzeć do laboratorium, materiał należy oddać na miejscu. Następnie wszystkie parametry nasienia oceniane są przez wykwalifikowanego diagnostę laboratoryjnego zgodnie z najnowszymi wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
Jak wygląda badanie nasienia?
W ramach badania nasienia oceniane są jego ogólne parametry, takie jak:
- lepkość i objętość ejakulatu
- pH
- wygląd i barwa nasienia
- czas upłynnienia
- liczba plemników w 1ml nasienia
- ogólna liczba plemników w ejakulacie
Dodatkowo pod mikroskopem diagnosta laboratoryjny ocenia:
- odsetek żywych plemników o ruchu progresywnym
- obecność i stopień aglutynacji
- budowę plemników
- stosunek plemników o prawidłowej budowie do tych z uszkodzeniami w strukturze (np. uszkodzenia witki, wstawki lub główki)
- obecność leukocytów, które mogą świadczyć o stanie zapalnym
Niektóre kliniki niepłodności oferują dodatkowo komputerowe badanie nasienia (CASA), które umożliwia niezwykle dokładną ocenę ruchliwości plemników w ejakulacie na podstawie czterech parametrów:
- całkowita droga plemnika w jednostce czasu (µm/s) czyli VCL,
- droga przebyta przez plemnik po linii prostej (µm/s) czyli VSL,
- matematycznie wygładzona droga przebyta przez plemnik w jednostce czasu czyli VAP,
- amplituda bocznych wychyleń główki czyli ALH.
Takie udoskonalone komputerowe badanie nasienia charakteryzuje się większą obiektywnością oraz precyzją uzyskanych wyników, w stosunku do klasycznego badania nasienia, jednak jego cena jest zdecydowanie wyższa.
Interpretacje wyników
Najnowsze normy ustalone przez WHO prezentują się następująco:
- Objętość nasienia ≥ 1,5 ml
- pH ≥ 7,2
- Całkowita liczba plemników w ejakulacie ≥ 39 mln
- Koncentracja plemników (liczba plemników/1 ml nasienia) ≥ 15 mln
- Odsetek plemników o ruchu postępowym ≥ 32% – uznawany za najważniejszy parametr w całym badaniu
- Ogólny odsetek ruchliwych plemników (ruch postępowy i niepostępowy) ≥ 40%
- Żywotność plemników czyli odsetek plemników żywych ≥ 58%
- Morfologia plemników (% plemników o prawidłowej budowie) ≥ 4%
Wynik zawsze powinien być dodatkowo uzupełniony o komentarz diagnosty wykonującego badanie. Często również, w sytuacji gdy w ejakulacie obecne są liczne leukocyty świadczące o stanie zapalnym, zalecany jest dodatkowo posiew nasienia. Pozwoli on wykluczyć lub potwierdzić ewentualną infekcję bakteryjną w obrębie narządów płciowych.
Pamiętaj, że jeśli chodzi o badanie nasienia wartości odbiegające od norm nie zawsze świadczą o bezpłodności. W większości przypadków wystarczy krótka terapia, by je poprawić!
Sprawdź:
[Zdjęcie główne: elements.envato.com]
