Wpływ rodzaju porodu na skład mikrobioty jelitowej niemowlęcia
Odporność. To od jej kondycji w dużym stopniu zależy harmonijne funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Układ odpornościowy już od pierwszych chwil po narodzinach pełni ważną funkcję – musi chronić przed czynnikami chorobotwórczymi1. To dla niego ogromne wyzwanie, ponieważ z chwilą porodu nie osiąga jeszcze pełnej dojrzałości, a niezwykle intensywny rozwój odporności ma miejsce w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka. Kluczowe znaczenie dla kształtowania się odporności ma mikrobiota jelitowa. Dowiedz się, jakie czynniki mają wpływ na jej skład, kiedy i w jaki sposób się rozwija oraz jakie znaczenie w tym procesie mają bakterie z rodzaju Bifidobacterium.
Mikrobiota jelitowa – czym jest?
Rozwój odporności, który jest fundamentalnym procesem dojrzewania całego organizmu, bardzo intensywnie przebiega w okresie wczesnego dzieciństwa i może trwać nawet do ok. 12. roku życia dziecka. Jelita, chociaż należą do układu pokarmowego, są uważane za istotny element układu odpornościowego2. To w nich znajduje się aż 70-80% wszystkich komórek odpornościowych organizmu3, a mikrobiota jelitowa, czyli ogół mikroorganizmów tworzący w układzie pokarmowym złożony ekosystem, jest niezbędna w procesie rozwoju układu odpornościowego4. Mikrobiota jelitowa pełni wiele funkcji, a należące do niej korzystne bakterie m.in. stymulują układ odpornościowy5. Odpowiednie kształtowanie się składu mikrobioty jelitowej już od narodzin jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a na ten proces wpływa wiele czynników.
Czynniki kształtujące mikrobiotę jelitową
Kiedy noworodek pojawia się na świecie, całkowicie zmienia się jego środowisko – do tej pory organizm płodu rozwijał się w łonie matki, które było miejscem o ograniczonej ekspozycji na mikroorganizmy. Z chwilą porodu noworodek zaczyna mieć kontakt z mikroorganizmami, które są wszechobecne – na skórze mamy, w powietrzu, na przedmiotach, a także są przenoszone przez personel medyczny6.
„Mikrobiota jelitowa, wpływając na dojrzewanie układu odpornościowego, wchłanianie składników odżywczych, metabolizm oraz ochronę przed kolonizacją patogenów, istotnie wpływa na utrzymanie homeostazy organizmu. Kształtowanie się mikrobioty jelitowej noworodka jest niezwykle dynamicznym procesem, wymagającym wzajemnego oddziaływania środowiska zewnętrznego, zmian hormonalnych, mikrobioty jelitowej matki, czynników genetycznych oraz tych związanych z funkcjonowaniem układu immunologicznego. Pierwsze lata życia to okres najbardziej intensywnych zmian w zakresie kształtowania się mikrobioty jelitowej, stąd postuluje się, że okres 1000 pierwszych dni życia dziecka (liczony od momentu poczęcia) to czas programowania jego zdrowia” – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Jan Mazela.
Czynniki, które mają wpływ na kształtowanie mikrobioty jelitowej niemowlęcia, to m.in.:
- długość ciąży,
- rodzaj porodu,
- skład mikrobioty matki,
- dieta matki i dziecka,
- ewentualna hospitalizacja i jej długość,
- stosowane leki, w tym antybiotykoterapia,
- otoczenie szpitalne7.
Rodzaj porodu a mikrobiota jelitowa niemowlęcia
Niemowlę, które rodzi się siłami natury, otrzymuje dodatkowe wsparcie dla swojego układu odpornościowego. Podczas porodu naturalnego ma ono pierwszy bezpośredni kontakt z mikrobiotą matki, dzięki czemu jego mikrobiota jelitowa zostaje wzbogacona o bakterie pochodzące zarówno z przewodu pokarmowego, jak i z dróg rodnych mamy. To właśnie mikrobiota jelitowa matki jest głównym źródłem mikroorganizmów, które kolonizują jelita noworodka8, a jednymi z pierwszych korzystnych bakterii, które uczestniczą w tym procesie, są te z rodzaju Bifidobacterium. Są one uważane za rodzaj bakterii pełniący kluczową rolę w kształtowaniu mikrobioty jelitowej w okresie wczesnego dzieciństwa.
„Badania pokazały, że rodzaj porodu w istotny sposób wpływa zarówno na kolonizację jelit, jak i innych nisz ekologicznych ciała noworodka. W przypadku dzieci urodzonych drogą pochwową odpowiada ona tej występującej w drogach rodnych oraz jelit matki, natomiast mikrobiota jelitowa noworodków urodzonych drogą cięcia cesarskiego jest zbliżona do tej obecnej na skórze matki. W związku z tym kluczowe wydaje się podawanie pre- i probiotyków, które zmodyfikowałyby profil mikrobioty jelit noworodka do tego obserwowanego wśród noworodków urodzonych fizjologicznie. Jednym ze szczepów, którego dodatkowa podaż może poprawić profil mikrobioty jelitowej niemowląt, które przyszły na świat drogą cięcia cesarskiego, jest rodzaj Bifidobacterium, w tym gatunek Bifidobacterium breve, który został przebadany w badaniach klinicznych – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Jan Mazela.
Wsparcie dla dziecka urodzonego drogą cięcia cesarskiego
Osiągnięcia współczesnej nauki pozwoliły na opracowanie metod wspierania mikrobioty jelitowej niemowląt, które przyszły na świat drogą cięcia cesarskiego. Jedną z nich jest odpowiednie żywienie dziecka po urodzeniu. Eksperci rekomendują karmienie noworodka mlekiem matki, jednak badania pokazują, że poród drogą cięcia cesarskiego może powodować opóźnienia lub trudności w karmieniu piersią9. W takich sytuacjach pomocne może okazać się wsparcie położnej lub doradcy laktacyjnego. Czasem jednak mimo wsparcia specjalistów utrzymanie laktacji z uzasadnionych przyczyn nie jest możliwe. W takich sytuacjach wspólnie z pediatrą należy wybrać dopasowane do potrzeb niemowlęcia mleko następne. W przypadku, gry poród nastąpił drogą cięcia cesarskiego, a mama nie może karmić piersią, warto rozważyć podawanie dostępnych już na polskim rynku mlek następnych opracowanych z myślą o niemowlętach urodzonych drogą cięcia cesarskiego – z dodatkiem bakterii z rodzaju Bifidobacterium, czyli m.in. tych, które noworodek otrzymuje od mamy podczas porodu naturalnego.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
1 Simon AK, Hollander GA & McMichael A (2015) Proc Biol Sci 282:20143085.
2 West CE et al. (2015) J Allergy Clin Immunol 135:3-13.
3 Helander HF & Fändriks L (2014) Scand J Gastroenterol 49:681-9.
4 Houghteling PD & Walker WA (2015) J Pediatr Gastroenterol Nutr 60:294-307.
5 Belkaid Y, Hand TW. Role of the microbiota in immunity and inflammation. Cell. 2014; 157: 121-141
6 Patel RM, Denning PW. Therapeutic use of prebiotics,probiotics, and postbiotics to prevent necrotizing enterocolitis:what is the current evidence? Clin Perinatol. 2013; 40:11–25.
7 Penders J, Thijs C, Vink C i wsp. Factors influencing the composition of the intestinal microbiota in early infancy. Pediatrics 2006;118:511-12.
8 Collado MC et al. 2012. Microbial ecology and host-microbiota interactions during early life stages. Gyt Microbes; 3: 352-365.
9 Prior et al. Breastfeeding after cesarean delivery: a systematic review and meta-analysis of world literature. A, J Clin Nutr 2012; 95:1113-35.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Co życzyć dziecku na Komunię? Co powiedzieć przy wręczaniu prezentu? Najlepsze propozycje
Menu na komunię. Jak przygotować przyjęcie komunijne w domu?
Pierwsza Komunia Święta – najpiękniejsze wiersze, cytaty i życzenia. Jaki tekst wybrać na uroczystość?
Przekroczenie limitu słów na egzaminie ósmoklasisty. Czym grozi? Uczniowie boją się utraty punktów z angielskiego
Jak obliczyć średnią na koniec roku i na semestr? Niektórzy popełniają prosty błąd
- Rodzice.pl
- Niemowlę
- Karmienie niemowląt
- Wpływ rodzaju porodu na skład mikrobioty jelitowej niemowlęcia
Czy kogel mogel jest zdrowy?
Dla jednych przysmak, który kojarzy się z dzieciństwem. Dla innych coś obrzydliwego, czego nie sposób zjeść. Jedni uważają, że pod żadnym pozorem nie można podawać go dziecku przed piątym rokiem...
Czytaj dalej →Czy budzić noworodka na karmienie?
Karmienie noworodków to jeden z najważniejszych elementów w ich wczesnym rozwoju. Noworodek jest wyjątkowo wymagający i wymaga regularnych karmień, nawet w nocy. To, czy budzić noworodka na karmienie zależy od...
Czytaj dalej →Kiedy robić przerwę w karmieniu niemowlaka?
Karmienie niemowlaka to bardzo ważna sprawa, ponieważ pokarm w dużej mierze decyduje o tym, czy maluch prawidłowo się rozwija i zdrowo rośnie. Wiele początkujących mam ma wątpliwości, w jakich odstępach...
Czytaj dalej →Prolaktyna: Normy prolaktyny – kiedy jej poziom jest za wysoki?
Prolaktyna to hormon, który odpowiada za wiele ważnych procesów. Zbyt niski poziom prolaktyny może być przyczyną wielu chorób, a z kolei zbyt wysokie jej stężenie również może nieść za sobą...
Czytaj dalej →Ile powinno jeść 3 tygodniowe dziecko?
Mamusiu, to ja, Twoje trzytygodniowe dziecko. Wiem, że z niecierpliwością czekasz na te dni, kiedy będziesz mogła zrozumieć wszystko, co chcę Ci powiedzieć. Ale zanim one nadejdą, pozwól, że opowiem...
Czytaj dalej →Przechowywanie mleka matki – jak i ile można przechowywać pokarm?
Przechowywanie mleka matki bywa konieczne, gdy musisz na dłużej rozstać się z niemowlęciem. Jak prawidłowo przechowywać pokarm w lodówce lub zamrażalce? Jak długo można przechowywać pokarm w zależności od warunków?...
Czytaj dalej →Butelka dla noworodka: która butelka jest najlepsza dla noworodka?
Właściwie wybrana butelka dla noworodka może wpłynąć na sukces w karmieniu, a także zniwelować wiele dolegliwości wczesnodziecięcych, takich jak kolka czy ulewanie. O co chodzi zatem z tymi butelkami i...
Czytaj dalej →Czy piwo Karmi wpływa na laktację?
Piwo Karmi i bardziej obfita laktacja Pierwszą rzeczą jaką usłyszałem od mojej mamy gdy ta dowiedziała się o tym blogu było: Koniecznie napisz o odgazowanym Karmi, które wpływa na laktację....
Czytaj dalej →Żywienie niemowląt: jeśli nie mleko mamy, to co?
Mleko matki to wzór niedoścignionego i unikatowego pokarmu. Dostarcza dziecku kluczowe dla rozwoju oraz wzrostu składniki odżywcze w idealnych proporcjach i ilościach. Właśnie dlatego od dawna stanowi obiekt badań naukowców...
Czytaj dalej →Ile mleka dla noworodka?
Jaką ilość pokarmu potrzebuje niemowlak? Jeśli czytałeś/aś mój pierwszy wpis na blogu o białej kupce to wiesz, że mieliśmy na początku delikatne problemy z karmieniem Zuzi. Od głodówki po obżarstwo...
Czytaj dalej →Czy dać dziecku pączka w tłusty czwartek? Dietetyk odpowiada [WYWIAD]
Tłusty czwartek kusi słodkościami nie tylko osoby dorosłe. Pączki, faworki, oponki. Wmawiamy sobie, że właśnie w tłusty czwartek nasz organizm w jakiś magiczny sposób ich nie przyswaja. Prawda jest niestety...
Czytaj dalej →Jadłospis niemowlaka
Żywienie dziecka Urozmaicanie diety w przypadku niemowląt ma nawet większe znaczenie niż u osób dorosłych. Nie wystarczy podawać dziecku zdrowe jedzenie. Należy umiejętnie układać jego jadłospis. Sprawdź przykładowe menu dla...
Czytaj dalej →Jak wysterylizować laktator i butelki dla niemowląt?
Sterylizacja butelek i laktatora od A do Z Układ immunologiczny i pokarmowy małego dziecka dopiero dojrzewa, więc sterylizacja laktatora, wyparzanie butelek i smoczka są dla rodziców chlebem powszednim. Częsty dylemat...
Czytaj dalej →Kiedy dziecku się nie odbija
Konieczność odbicia się dziecku po posiłku jest mocno zakorzeniona w świadomości rodziców. Czekanie na to jest prawidłową praktyką, która powinna wejść w nawyk rodzicom oraz osobom zajmującym się maluszkiem. Odbijanie...
Czytaj dalej →Kisiel mleczny – jak przygotować pyszny, pożywny deser?
Kisiel mleczny to doskonały, łatwy w przygotowaniu deser, który uwielbiają nie tylko najmłodsi. Najczęściej jest to pierwszy słodki smakołyk, z którym stykają się niemowlęta. Nic dziwnego, odpowiednio przygotowany jest niezwykle...
Czytaj dalej →Pchacz czy chodzik?
Pchacz czy chodzik, czyli czy i czym wspomagać naukę chodzenia u dzieci? Pomysł na ten wpis pojawił się po przeczytaniu komentarzy, które dziś pojawiły się na naszym Instagramie. Chodziło o...
Czytaj dalej →Kobiece ciało po ciąży oczami taty
Po ostatnich dwóch luźniejszych tematach czas przejść do czegoś bardziej poważnego. Pozostaniemy jednak w temacie wagi. Tym razem jednak nie będzie o wadze niemowlaka. Ciąża i poród to ogromna zmiana...
Czytaj dalej →Rola świadków na weselu
Z racji tego, że już za dwa tygodnie będę świadkową na weselu siostry, postanowiłam przyjrzeć się tej roli i jej obowiązkom troszeczkę bliżej, a tym, co się nauczyłam, chętnie podzielę...
Czytaj dalej →