Meningokoki – Czym są meningokoki i czy należy się ich bać?
Jednym ze szczepień zalecanych, czyli nieobowiązkowych i płatnych, w polskim kalendarzu szczepień są meningokoki. Czym są? To niewielkie bakterie, które stosunkowo rzadko powodują choroby, jednak gdy trafią do organizmu z osłabionym układem odpornościowym mogą spowodować ciężkie choroby, niejednokrotnie kończące się śmiercią, jak np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsa meningokokowa. Na zakażenie szczególnie więc są narażone m.in. niemowlęta i małe dzieci.
Który serotyp stanowi największe zagrożenie?
Meningokoki, czyli Neisseria meningitidis lub inaczej dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych to niewielkie bakterie Gram-ujemne, które przenoszą się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Co ważne, zakażenia meningokokowe występują jedynie u ludzi. W warunkach fizjologicznych u około 10-20% zdrowych osób wykrywana jest Neisseria w gardle i w nosie, nie powodując przy tym żadnych objawów chorobowych. Ze względu na swoją budowę dzielą się na 13 podgrup: A, B, C, D, X, Y, Z, E29, W135, H, I, K oraz L. Ciężkie zakażenia meningokokowe na świecie najczęściej wywołuje serotyp A, B, C, W135 oraz Y. Z kolei w Polsce głównie wykrywana jest Neisseria meningitidis b, choć w ostatnich latach coraz częściej za inwazyjną chorobę meningokokową odpowiada Neisseria meningitidis grupy C. Zwiększoną częstotliwość zakażeń spowodowanych meningokokami obserwuje się przede wszystkim w okresie zimowo-wiosennym. Dotyczą one najczęściej dzieci do 5 roku życia, zwłaszcza tych przebywających w żłobkach i przedszkolach. U nich najczęściej wykrywa się meningokoki grupy B. Inną najbardziej narażoną na zarażenie grupą jest młodzież oraz młodzi dorośli, przebywający w szkołach lub na uczelniach. W tym przypadku jednak sprawcą objawów zwykle są meningokoki typu C. Bakteria Neisseria meningitidis stanowi też spore zagrożenie dla osób po splenektomii oraz z wrodzonymi niedoborami odporności, u których w dodatku choroba ma wyjątkowo ciężki przebieg.
Meningokoki – objawy zakażenia meningokokowego
Zakażenie meningokokowe jest możliwe gdy dojdzie do kontaktu ze śliną osoby chorej lub bezobjawowego nosiciela. Może to nastąpić albo przez kontakt bezpośredni (pocałunki, jedzenie lub picie z tych samych naczyń, oblizywanie smoczka lub łyżeczki dziecka) albo drogą kropelkową (podczas kichania lub kaszlu). Okres inkubacji, czyli czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów, w tym przypadku wynosi około 3-4 dni. Na początku objawy mają mało specyficzny charakter i przypominają te występujące przy przeziębieniu lub grypie. Chorzy skarżą się na wysoką gorączkę, złe samopoczucie, bóle mięśniowe, bóle głowy i bóle gardła. Rozpoznanie jest trudne, zwłaszcza w przypadku niemowląt. U nich zakażenie meningokokowe objawia się:
- gorączką,
- brakiem apetytu,
- wymiotami,
- biegunką,
- rozpaczliwym płaczem,
- odchylaniem głowy do tyłu,
- drażliwością przechodzącą w senność,
- pulsującym ciemiączkiem,
- silnymi wybroczynami na skórze.
Co ważne, w przypadku zakażenia wywołanego przez meningokoki, objawy szybko się nasilają. U około 50% chorych osób już na samym początku pojawia się charakterystyczny objaw, czyli wysypka meningokokowa. Ma ona charakter małych czerwonych plamek, które nie znikają pod naciskiem, np. w wyniku testu szklanki.
Dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, jak sama nazwa wskazuje, może wywoływać meningokokowe zapalenie opon mózgowych, które objawia się:
- silnym bólem głowy,
- sennością,
- wymiotami,
- sztywnością karku,
- światłowstrętem,
- drgawkami,
- przeczulicą skóry.
Szczególnie ciężką postacią zakażenia meningokokami jest inwazyjna choroba meningokokowa (IChM), która ma charakter ogólnoustrojowy. W jej przebiegu obserwowane są:
- sepsa meningokokowa (lub inaczej posocznica meningokokowa),
- zapalenie płuc,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zespół Waterhouse-Friderchisena,
- septyczne zapalenie stawów.
Jeśli chodzi o sepsę meningokokową daje ona bardzo niepomyślne rokowanie. Niezwykle ważne jest tu wczesne rozpoznanie i wprowadzenie antybiotykoterapii, w przeciwnym razie powikłania mogą doprowadzić do śmierci pacjenta. Zwłaszcza w przypadku serotypu C, sepsa meningokokowa objawy jak i przebieg ma wyjątkowo gwałtowny.
W przypadku tak niebezpiecznego zakażenia jakim jest sepsa meningokokowa, leczenie powinno mieć charakter natychmiastowy i odbywać się w warunkach szpitalnych. Zazwyczaj podaje się dwa rodzaje antybiotyków w wysokich dawkach we wlewach dożylnych, dzięki czemu ich działanie jest wyjątkowo szybkie. Niestety, w wielu przypadkach jest to niewystarczające i po przebytym zakażeniu meningokokowym pozostają trwałe powikłania. Należą do nich między innymi niedosłuch, zaburzenia emocjonalne, uszkodzenia mózgu, padaczka, ubytki skóry i tkanki podskórnej, a nawet amputacje części kończyn.
Szczepionka na meningokoki jako skuteczne zabezpieczenie
Ze względu na fakt, iż konsekwencje zakażenia wywołanego przez meningokoki mogą być wyjątkowo poważne, jedną z najbardziej polecanych form profilaktyki jest szczepienie na meningokoki. Oczywiście można przestrzegać podstawowych zasad higieny i unikać nieostrożnych zachowań, jak np. picia z jednego kubka, jednak zwłaszcza w przypadku dzieci jest to mało skuteczne. Z tego względu wielu pediatrów coraz częściej zaleca szczepienie.
Jaka szczepionka na meningokoki?
Meningokoki występują w kilku serotypach, dlatego też w Polsce dostępne są różne rodzaje szczepionek. Dostępne są:
- skoniugowana szczepionka przeciwko meningokokom C (Meningitec lub NeisVac-C)
- skoniugowana szczepionka przeciwko meningokokom grupy A, C, W135, Y (Menveo lub Nimenrix)
- szczepionka przeciwko meningokokom grupy B (Bexsero).
Meningokoki – kiedy szczepić i ile dawek zastosować?
Obejmują one najczęściej występujące w naszym kraju meningokoki. Kiedy szczepić? Szczepionki te mogą być stosowane już u dzieci powyżej drugiego miesiąca życia, a ich główną zaletą w porównaniu ze szczepionkami starszej generacji jest długotrwała odporność.
Ile kosztuje szczepionka na meningokoki? Niestety, droga jest profilaktyka jaką jest szczepionka na meningokoki – cena w zależności od wybranego rodzaju waha się w granicach 400-500 złotych za pojedynczą dawkę. W przypadku dzieci szczepionych po ukończeniu 1 roku życia wystarczy jedna dawka, w przypadku jednak dzieci szczepionych w pierwszych miesiącach życia zaleca się podanie po skończeniu dwóch lat dawki przypominającej.
Meningokoki – czy szczepić i kogo?
Jeśli chodzi o meningokoki – kwestia tego czy szczepić czy nie jest bardzo indywidualną, choć coraz więcej pediatrów aktywnie namawia rodziców do zaszczepienia dzieci. Zwłaszcza jeżeli uczęszczają one do żłobków lub przedszkoli. Oficjalnie, szczepienia przeciw meningokokom zaleca się u następujących grup:
- dzieci w wiek 2 miesiące – 5 lat,
- młodzież pomiędzy 11 a 24 rokiem życia,
- osoby narażone na zachorowanie w wyniku bezpośredniego kontaktu (np. żołnierze, pracownicy żłobków i przedszkoli, osoby podróżujące w regiony epidemiczne),
- pacjenci z zaburzeniami i niedoborami odporności.
Z racji tego, że każdy serotyp meningokoków należy rozpatrywać osobno, chcąc wytworzyć odporność na wszystkie typy wywołujące zakażenia w Polsce, należy zaszczepić się więcej niż jednym preparatem.
W porównaniu do skutków zakażenia jakie powodują meningokoki, szczepionka powikłania daje raczej niewielkie. Najczęściej zgłaszane przez pacjentów są odczyny miejscowe i łagodne reakcje ogólne, takie jak senność, gorączka, brak łaknienia czy rozdrażnienie, które pojawiają się zazwyczaj w ciągu kilku dni po szczepieniu i przechodzą samoistnie. Dotyczy to głównie szczepionek przeciw Neisseria meningitidis grupy C. Z kolei szczepionka na meningokoki typu B powoduje zazwyczaj tylko ból w miejscu wkłucia, a jeśli jest podawana z innymi szczepionkami, u niemowląt może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia gorączki. Z tego powodu zazwyczaj podawana jest ona na osobnej wizycie szczepiennej.
Ze względu na fakt, że szczepionka przeciw meningokokom nie jest obowiązkowa, a jest jedynie jednym ze szczepień zalecanych, jej koszt pokrywa pacjent. Ile kosztuje szczepionka na meningokoki? W zależności od wybranego rodzaju cena wynosi około 400-500 złotych.
Profilaktyka meningokokowa obejmuje również chemioprofilaktykę poekspozycyjną. Polega ona na podaniu jednorazowej dawki antybiotyku, jednak ma zastosowanie jedynie w ściśle określonych przypadkach – u osób, które miały ścisły lub bardzo bliski kontakt z chorym, u którego w przeciągu tygodnia wystąpiła inwazyjna choroba meningokokowa. Największą skuteczność jednak stwierdza się, gdy antybiotyk zostanie podany przed upływem doby od kontaktu. Jakie antybiotyki się stosuje? Zalecenia mówią albo o jednorazowym zastrzyku z ceftriaksonu, albo o podawaniu doustnie jednorazowo ciprofloksacyny lub przez dwa dni ryfampicyny. Dodatkowo w przypadku osób, które znajdują się w ognisku epidemicznym meningokoków możliwe jest bezpłatne szczepienie, finansowane przez władze sanitarno-epidemiologiczne.
Pneumokoki a meningokoki – różnice
Pneumokoki i meningokoki bardzo często są ze sobą mylone. Dlaczego? Nie do końca wiadomo, możliwe że jest to spowodowane tym że podobnie jak pneumokoki, meningokoki również wywołują zakażenia przede wszystkim u małych dzieci. Mają one też wiele wspólnego pod względem swojego charakteru. Pneumokoki, a właściwie Streptococcus pneumoniae to niewielkie dwoinki, które wywołują przede wszystkim zapalenie płuc, uszu oraz zatok, a w skrajnych przypadkach zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Występuje ponad 90 ich serotypów, z których większość nie powoduje zakażeń i bez żadnych objawów zasiedla nos oraz gardło. Takie nosicielstwo jest obserwowane u ponad 60% dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli. Nosicielstwo meningokoków jak i Podobnie jak zakażenie meningokokami, tak i zakażenie pneumokokami możliwe jest drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Największą różnicą pomiędzy bakteriami jakimi są pneumokoki a meningokoki jest fakt, że jeśli chodzi o schorzenia spowodowane przez meningokoki – objawy zakażenia mają dużo cięższy i szybszy przebieg i stanowią większe zagrożenie dla życia. Zarówno choroby spowodowane przez pneumokoki jak i meningokoki leczy się antybiotykami w dużych dawkach. W kwestii szczepień bakterie te również wykazują spore podobieństwo. Ze względu na występowanie wielu serotypów, jedno i drugie szczepienie nie daje trwałej odporności na zachorowanie, a jedynie zapewnia czasową odporność na najczęściej pojawiające się w naszym kraju szczepy, w okresie kiedy ryzyko zachorowania jest największe. Największą różnicą w kwestii szczepień jest fakt, że do niedawna zarówno szczepienie przeciw pneumokokom jak i meningokokom było jedynie szczepieniem zalecanym. Natomiast od 1 stycznia 2017 roku szczepienie przeciw pneumokokom weszło do kalendarza szczepień obowiązkowych, stało się więc szczepieniem bezpłatnym. Pozostaje więc mieć nadzieje, że być może za parę lat szczepienie na meningokoki również będzie szczepieniem obowiązkowym i w pełni refundowanym.
Zobacz też:
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Matura matematyka 2024 odpowiedzi. Sprawdź, czy poprawnie rozwiązałeś zadania!
Co jeśli nie przyjdę na maturę rozszerzoną? Konsekwencje niepodejścia do matury dodatkowej mogą być poważne
Ile trzeba mieć punktów na maturze z matematyki, żeby zdać? Te zadania musisz rozwiązać poprawnie!
Unieważnienie matury — kiedy CKE może to zrobić?
Bunt w literaturze. Do jakich lektur można było się odwołać? Temat maturalny wywołał burzę
- Rodzice.pl
- Niemowlę
- Zdrowie niemowlaka
- Choroby niemowląt
- Meningokoki – Czym są meningokoki i czy należy się ich bać?
Szczepionka 6w1 [WADY I ZALETY szczepionek skojarzonych]
Szczepionka 6w1 jest to – jak nazwa wskazuje – szczepionka, składająca się z 6 składników, które mają na celu uodpornić dziecko na sześć chorób zakaźnych. Choroby te to: tężec, krztusiec,...
Czytaj dalej →Okład z sody po szczepieniu: Skuteczny sposób na ból i opuchliznę
Ile trwa obrzęk po szczepieniu? Kiedy udać się do lekarza, a kiedy wystarczy przygotować okład z sody? Sprawdź jak złagodzić ból po szczepieniu u niemowlaka. Odczyn poszczepienny czy NOP ? Wielu...
Czytaj dalej →Pneumokoki: Szczepić czy nie szczepić?
Czy szczepić dziecko przeciw pneumokokom? Pneumokoki? Co to dokładnie jest? Jakie objawy i powikłania wywołują? Jak można się nimi zarazić? I czy da się przed tym ochronić? Pneumokoki to chorobotwórcze...
Czytaj dalej →Szczepić czy nie szczepić dziecko?
Czy szczepienia są bezpieczne? Czy nie zaszkodzą mojemu dziecku? Czy w ogóle są skuteczne? Rodzice coraz częściej zadają takie pytania – i dobrze, bo lepiej wiedzieć, co podaje się swojemu...
Czytaj dalej →Niemowlę po szczepieniu
Wymioty, brak apetytu, rozdrażnienie. To tylko niektóre objawy, które mogą wystąpić u dziecka po szczepieniu. Sprawdź jak powinna wyglądać kwarantanna brzdąca i jak zapobiegać innym objawom. Dowiedz się jak odróżnić...
Czytaj dalej →Kalendarz szczepień – sprawdź, kiedy i przeciwko czemu musisz zaszczepić swojego maluszka
Szczepienia w ostatnich czasach wzbudzają ogromne emocje wśród rodziców. Mają swoich zwolenników i przeciwników. Ci drudzy twierdzą, że szczepionki wywołują poważne skutki uboczne. Specjaliści przekonują jednak, że dużo bardziej niebezpieczne...
Czytaj dalej →Już od września będą masowe szczepienia w szkołach w całej Polsce? Minister zapowiada nowy program. Jest jednak pewien problem
W trakcie jednej z ostatnich konferencji prasowej ministra zdrowia Izabela Leszczyna zapowiedziała, że resort ma w planach wprowadzenie szczepień przeciwko HPV w szkołach w całej Polsce. Sprawa była już wstępnie...
Czytaj dalej →Szczepienia obowiązkowe – na co musisz zaszczepić swoje dziecko?
W Polsce szczepienie dziecka jest obowiązkowe. Ma ono zapewnić maksymalną ochronę dziecka przed zachorowaniem na niebezpieczne choroby zakaźne, a także chronić społeczeństwo przed rozwojem epidemii chorób zakaźnych. Społeczeństwo obecnie jest...
Czytaj dalej →Szczepionka 6w1 – co musisz o niej wiedzieć?
Szczepienia dzieci to często kontrowersyjny temat dla rodziców. Kiedy po jednej stronie stoją zagorzali przeciwnicy szczepień, a po drugiej bezkompromisowi ich zwolennicy, rodzice stojąc po środku konfliktu, nie wiedzą co...
Czytaj dalej →Niemowlę po szczepieniu – co powinno zaniepokoić?
Niemowlę po szczepieniu jest nieco osłabione, ponieważ jego organizm rozpoczął walkę drobnoustrojami, które zostały wprowadzone w szczepionce. Większość objawów nie powinna wywoływać Waszego niepokoju, jednak są też takie, przy których...
Czytaj dalej →Szczepionka MMR: odra, świnka, różyczka w jednym szczepieniu
Szczepionka MMR to szczepienie wykonywane u dzieci w wieku 13-14 miesięcy oraz w wieku 10 lat. Szczepionka MMR jest obowiązkowa w Polsce. I choć odra, świnka, różyczka może pojawić się...
Czytaj dalej →- Czy zielona kupa po borówkach jest normalna? - Forum 2023
- Ile dac na wesele - Forum 2023
- Augustyn czy Milan - Forum 2023
- Co to znaczy, gdy piersi przestają boleć w ciąży? - Forum 2023
- Wasze "tajne" sposoby na wywołanie porodu !!! - Forum 2023
- Co może piszczeć na bramkach w sklepie? - Forum 2023
- Czy spływ kajakowy w ciąży jest bezpieczny? - Forum 2023
- Czy z anginą można wyjść na dwór? - Forum 2023
- Jak przykładać rywanol na siusiaka - Forum 2023
- Jak rozpoznać czy sączą się wody płodowe? - Forum 2023
- Koncert rockowy w ciazy???? - Forum 2023
- Kto U was w związku gotuje obiadki? - Forum 2023
- Moje Dziecko jest opoznione?! :( - Forum 2023
- Negatywny test pomimo ciąży?Czy to możliwe? - Forum 2023
- Pobolewanie i kłucie w brzuchu w 15 tygodniu ciąży - Forum 2023
- Telefon na kartę dla dziecka - gdzie najtaniej ? - Forum 2023
- Trzęsące się dziecko zaraz po przebudzeniu... - Forum 2023
- Tunezja - Forum 2023
- Urząd pracy - zmiana terminu wizyty - Forum 2023
- czy jarzębina jest trująca? - Forum 2023
- Teściowa zdradziła mi trik na czystą i pachnącą pralkę. Wlewa do bębna jedną rzecz
- Czym umyć brudne ściany? Wykorzystaj prosty trik za 5 zł. W mig zapomnisz o malowaniu
- Dociśnij obcinacz do paznokci w tym miejscu. Niewiele osób wie, o jego ukrytej funkcji
- Specjalny dodatek za wychowanie dzieci? ZUS wypłaca nawet 1500 zł. Skorzystają także babcie
- Położyła makaron na stół i zalała zimnym sosem. Tak wyprawiła synowi przyjęcie urodzinowe
- Jak kisić ogórki, żeby były twarde? Wystarczy wrzucić do słoika jeden składnik
- ZUS wprowadził ważne zmiany dla emerytów i rencistów. Przez niefrasobliwość mogą stracić świadczenie
- Początek roku szkolnego 2023/2024 przesunięty! Uczniowie nie rozpoczną nauki 1 września, wakacyjny odpoczynek potrwa dłużej
- To magiczne imię dla dziewczynki robiło furorę 70 lat temu. Hit z lat 50. znów zyskuje na popularności. Oznacza "prawdę i szlachetność"
- Zła wiadomość dla uczniów. Rok szkolny 2023/24 może być niewesoły
- Zagadki dla dzieci w różnym wieku. Łatwe, krótkie, ciekawe i zabawne.
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Ani z ogórka, ani z kapusty. Surówka z tego składnika to hit tegorocznego lata!
- Dodatkowe pieniądze za okres choroby. Od 1 lipca w ZUS obowiązują nowe zasady
- Jak otworzyć słoik bez użycia siły? Z tym prostym trikiem żadna zakrętka nie będzie problemem