Grypa w ciąży: gdy wirus atakuje przyszłą mamę

Przyczyny grypy: wirus

Podstawową kwestią, o jakiej należy pamiętać, to to, że grypa to nie to samo, co przeziębienie. Chociaż niekiedy w codziennych rozmowach te dwie nazwy stosowane są zamienne, jest to duży błąd. Zarówno grypa, jak i przeziębienie, powodowane są przez wirusy. Z tym, że przeziębienie ma generalnie łagodny przebieg, a grypa rozpoczyna się nagle, przebiega gwałtownie i ma duże skłonności do powikłań. Dlatego grypa w czasie ciąży powoduje niepokój przyszłych rodziców.

Istnieje wiele wirusów grypy, które określane są w charakterystyczny sposób, np. H1N1. Te oznaczenia dotyczą białek, z których składa się dany wirus. Każdy pojedynczy wirus grypy posiada białko o nazwie neuraminidaza (N) i białko hemaglutyninę (H). Mogą one jednak przybierać różne postaci i to właśnie “kodowane” jest w nazwie wirusa w postaci cyfr. Dlaczego jest to istotne? Niektóre wirusy grypy wywołuję chorobę o łagodniejszym, inne – o cięższym przebiegu. Dodatkowo z roku na rok wirusy te mutują, tworząc kolejne odmiany grypy. To dlatego szczepienia przeciwko tej chorobie zalecane są rokrocznie, nawet przyszłym mamom, ponieważ w zasadzie każdy wirus grypy w ciąży uznawany jest za niebezpieczny.

Sprawdź: Jak walczyć z katarem w ciąży?

Kaszel, katar i inne objawy grypy w ciąży

Generalnie wczesne objawy grypy w ciąży nie różnią się znacząco od objawów u kobiety nieciężarnej czy mężczyzny. Zalicza się do nich nagłe pogorszenie samopoczucia, osłabienie, katar, kaszel, ból mięśni. Grypa rozwija się znacznie szybciej, niż zwykłe przeziębienie i w większości przypadków towarzyszy jej wysoka gorączka.

Warto wiedzieć, że oprócz ryzyka ciężkich komplikacji (zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc itp.), jakie grypa ze sobą niesie, jej z pozoru “zwykłe” dolegliwości także mogą powodować niebezpieczeństwo dla płodu i matki na każdym etapie ciąży. Uporczywy kaszel w ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze, może powodować niekontrolowane skurcze i bóle brzucha ciężarnej. Katar w ciąży, chociaż zdecydowanie mniej groźny, jest po prostu uporczywy. Jeśli dodatkowo włączy się infekcja bakteryjna, katar może stać się ropny i zająć zatoki. Grypa często atakuje też dolne drogi oddechowe, doprowadzając do rozwinięcia się infekcji o podłożu bakteryjnym, przez co zwiększa się ryzyko potrzeby zastosowania antybiotyków.

Jak leczyć grypę w ciąży?

Leczenie grypy w czasie ciąży nie odbiega znacząco od standardowego postępowania. Zalecane jest, by:

• Bezwzględnie zostać w łóżku i wypoczywać. Chociaż najpewniej i tak przyszła mama nie ma na to sił, ani ochoty, jednak wykonywanie jakichkolwiek obowiązków domowych czy wychodzenie do pracy jest wysoce niewskazane. Relaks w łóżku to jeden z najważniejszych elementów kuracji.
• Umówić domową wizytę lekarską. Leczenie grypy w ciąży to obowiązek internisty lub lekarza rodzinnego, nie ginekologa. Tego ostatniego należy jedynie poinformować o zażywanych w czasie choroby lekach. Wizyty domowe są standardem wszystkich przychodni przyjmujących w ramach NFZ, a także prywatnych. Przyszła mama powinna unikać ruchu, ale także kontaktu z potencjalnie chorymi osobami, których w poczekalni przychodni nie brakuje. Dlatego domowa wizyta lekarska jest jak najbardziej wskazana. Jeśli z jakichś przyczyn ciężarna zdecyduje się na wizytę w przychodni, warto pamiętać, że przysługuje jej prawo do wizyty bez kolejki.
• Spożywać dużo płynów. Najbardziej wskazane są soki warzywne, zupy, słabe herbaty i napary z ziół, takich jak mięta, rumianek czy melisa. Oczywiście zawsze dobrym wyborem jest też woda. Płyny nie powinny być zbyt zimne, ani nazbyt gorące. W przypadku wysokiej gorączki należy uważać, aby nie doprowadzić do odwodnienia. W ciąży zapotrzebowanie na spożycie płynów rośnie, ze względu na większą objętość krwi i wymianę płynu owodniowego. Jeśli doda się do tego podwyższoną temperaturę ciała, łatwo przewidzieć, że odwodnienie następuje bardzo szybko.
• Jeść lekkostrawne posiłki. Prawdopodobnie chora na grypę przyszła mama nie ma apetytu. Jednak nie zmienia to faktu, że jej organizm ma podwyższone zapotrzebowanie na kalorie. Z tego powodu warto jeść często, ale nieduże posiłki. Wystarczy odrobina kaszy gryczanej, surówki warzywnej, ziemniak z masłem czy mięso z rosołu.
• Robić zimne okłady. Fantastycznie przynoszą ulgę przy podwyższonej temperaturze, a także obniżają gorączkę nawet o pół stopnia. Do okładów wystarczy ręcznik namoczony zimną wodą lub woreczki z lodem zawinięte w ścierkę. W aptekach i drogeriach dostępne są także worki z hydrożelem, które są wygodne do zamrożenia i nie pozostawiają mokrych śladów.

Sprawdź: Miód na przeziębienie w ciąży

Leczenie grypy w czasie ciąży – tego nie wolno robić!

Jedynym lekiem obniżającym gorączkę i zmniejszającym dolegliwości bólowe, który jest dopuszczalny w czasie ciąży, jest paracetamol. Absolutnie nie wolno podawać ciężarnej ibuprofenu, który wchodzi w skład większości preparatów “na grypę” sprzedawanych bez recepty. Nie powinno się także sięgać po jakiekolwiek leki pozostałe “sprzed ciąży”, a już z pewnością na własną rękę brać antybiotyków. Należy pamiętać, że grypa jest chorobą wirusową, zatem jest odporna na antybiotykoterapię. Tymczasem większość antybiotyków jest niebezpieczna dla dziecka i dlatego powinny być stosowane pod stałą kontrolą lekarza.

Zbijanie gorączki podczas grypy w ciąży

Gorączka w ciąży może być zbijana na kilka sposobów. Przede wszystkim warto pamiętać, że za gorączkę uważa się temperaturę powyżej 38 stopni – poniżej tego wskazania mamy do czynienia ze stanem podgorączkowym, który jest objawem “walki” organizmu z wirusami. Jeśli temperatura przekroczy 38 stopni, można sięgnąć po paracetamol w minimalnej dawce, stosowanej co 4 godziny (jeśli temperatura się utrzymuje). Dodatkowo dobre efekty przynoszą wspomniane wcześniej zimne okłady. W przypadku dreszczy absolutnie nie należy stosować gorących kąpieli, które tylko podnoszą temperaturę ciała. Ciężarna powinna być ubrana ciepło, ale leżeć w pokoju przewietrzonym, nie nadmiernie nagrzanym. Wysoka temperatura sprzyja namnażaniu wirusów i bakterii.

Gorączka w ciąży – wpływ na dziecko

Wysoka temperatura u matki, utrzymująca się przez dłuższy czas, może negatywnie wpływać na płód. Jeśli jednak dbamy o to, aby temperatura w czasie grypy oscylowała wokół 38 stopni i sporadycznie przekraczała ten próg – gorączka nie stanowi zagrożenia dla dziecka.

Dowiedz się: Ile trwa gorączka przy grypie u dzieci?

Leczenie kaszlu i kataru przy grypie w ciąży

W przypadku przyszłych mam, z powodzeniem można stosować domowe sposoby na kaszel i katar. Są nimi nebulizacja z dodatkiem soli lub inhalacje z olejkami eterycznymi (należy zapytać lekarza lub farmaceutę, czy dany olejek jest wskazany dla ciężarnych). Dodatkowo picie domowego syropu z cebuli, naparu imbirowego czy ciepłego mleka z miodem. Jeśli katar ma mocny żółty kolor lub zielony, a kaszel przeradza się w ostry, z odpluwaniem wydzieliny, konieczna jest konsultacja lekarska (jeśli jeszcze do tej pory tego nie zrobiono tym bardziej!).

Bezpieczne leki na grypę w ciąży

Należy pamiętać, że nie istnieją “leki na grypę”. Grypa jest infekcją wirusową i jako taka, nie poddaje się działaniu antybiotyków. W skrajnych przypadkach lekarze decydują się na podawanie leków antywirusowych, ale nie są one skuteczne na wszystkie szczepy grypy. Chorująca na grypę przyszła ciężarna może stosować środki wspomagające, takie jak paracetamol czy maść majerankowa. Jakiekolwiek inne leki powinny być konsultowane z lekarzem.

Powikłania grypy w ciąży

Warto wiedzieć, że najbardziej niebezpieczne jest zachorowanie na grypę przed ukończeniem I trymestru ciąży. Ostra grypa może doprowadzić nawet do poronienia. W II i III trymestrze ryzyko to zmniejsza się, jednak ze względu na zwiększoną ilość krwi w organizmie przyszłej mamy, istnieje niebezpieczeństwo wtargnięcia wirusa do mięśnia sercowego i spowodowanie jego stanu zapalnego. Dodatkowo, w czasie ciąży macica uciska płuca ciężarnej, co sprzyja rozwojowi stanu zapalnego tego organu. W większości przypadków, skutki grypy nie są tak ciężkie – nie należy jednak bagatelizować objawów choroby i stosować się do zaleceń lekarskich.

Profilaktyka grypy w czasie ciąży – jak zapobiegać grypie?

Najskuteczniejszą formą profilaktyki grypy jest dokonanie szczepienia. Jest to możliwe w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Aktualne wskazania lekarskie kobiet starających się o dziecko obejmują szczepienie na grypę jeszcze przed zajściem w ciążę. Dodatkowo przyszłe mamy powinny w sezonie grypowym unikać dużych skupisk ludzi, miejsc publicznych, przychodni lekarskich, kontaktów z osobami chorymi. Zapobieganie zachorowaniu na grypę jest możliwe, jednak należy pamiętać, że okres inkubacji choroby wynosi nawet kilkanaście dni – dlatego nie zawsze łatwo ocenić, kto jest nosicielem.

Grypa w ciąży: czy szkodzi dziecku?

Grypa w pierwszym trymestrze ciąży jest najbardziej niebezpieczna i może doprowadzić do poronienia. Pierwsze 16 tygodni ciąży to okres największej wrażliwości płodu na różne choroby – dlatego w tym okresie przyszłe mamy powinny szczególnie mocno zwracać uwagę na swój tryb życia. Chociaż grypa we wczesnej ciąży jest dość niebezpieczna, tak i grypa w 9 miesiącu ciąży może mieć negatywne konsekwencje, do jakich najczęściej należy przedwczesny poród.

Grypa a przeziębienie

Objawy przeziębienia w ciąży, a objawy grypy mogą się przyszłej mamie z początku wydawać trudne do rozróżnienia. Jednak istnieją wyraźne wytyczne, jak odróżnić przeziębienie od grypy. Przede wszystkim, jest to nagłe pogorszenie samopoczucia – w przypadku grypy rozwój choroby może mieć miejsce nawet w ciągu dwóch godzin. W zasadzie od samego początku dolegliwościom takim jak katar, kaszel i ból gardła, towarzyszy wysoka gorączka i silny ból w mięśniach. Przeziębienie rozwija się łagodniej i bardziej stopniowo – choroba trwa około 7-10 dni, z czego najtrudniejsze są 4 i 5 dzień. Należy jednak pamiętać, że w przypadku jakiegokolwiek silnego pogorszenia się stanu zdrowia w ciąży oraz utrzymywania się gorączki przez okres dłuższy niż 24 godziny, konieczna jest konsultacja lekarska. Zarówno grypa w ciąży jak i przeziębienie, jeśli nie są prawidłowo leczone pod okiem lekarza, mogą przysporzyć przyszłej mamie poważniejszych problemów zdrowotnych.