Paracetamol dla dzieci – Bezpieczne dawkowanie leku

Paracetamol dla dzieci – popularny lek na dziecięce dolegliwości

Paracetamol to lek przeciwgorączkowy i zmniejszający odczuwanie bólu. W przeciwieństwie do aspiryny, która może być toksyczna, dodatkowo podrażnia delikatną śluzówkę żołądka i jelit oraz rozrzedza krew, jest to lek bezpieczny. Oczywiście wszystko jest jednak kwestią dawki i stosując paracetamol dla niemowląt czy dzieci należy dokładnie zapoznać się z zaleceniami lekarskimi. Najlepiej w trakcie kontrolnej wizyty lekarskiej zapytać lekarza lub położną o wszystkie szczegóły związane ze stosowaniem tego środka.

Paracetamol jest często pierwszym wyborem rodziców w walce z gorączką  u dzieci lub przy dolegliwościach bólowych związanych z przeziębieniem, np. przy bólach głowy, ale też stłuczeniach. Lek występuje w różnych, wygodnych do podania formach, takich syropy, czopki, a w przypadku starszych dzieci tabletki. Paracetamol ma zatem szerokie i uniwersalne zastosowanie, dlatego bez wątpienia warto mieć go pod ręką.

Zobacz też: Gorączka u dziecka: jak zbić gorączkę u dziecka?

Paracetamol – działanie leku

W pierwszej połowie XX wieku głównym lekiem przeciwbólowym była aspiryna. Jednak wykazywała silne działanie toksyczne i nie zawsze mogła być stosowana – na przykład przy chorobach układu krwionośnego, wrzodach żołądka, a z czasem odkryto, że także u małych dzieci (obecnie jest zakaz jej podawania dzieciom poniżej 12 roku życia). Poszukiwano zatem środka, który byłby obarczony mniejszymi skutkami ubocznymi. I tak wynaleziono ibuprofen i paracetamol. Działanie paracetamolu  sprowadza się głównie do przeciwbólowego i przeciwgorączkowego. W roku 1983 WHO (World Health Organization – Światowa Organizacja Zdrowia) uznała paracetamol za bezpieczny lek przeciwbólowy dla dzieci, kobiet w ciąży i innych osób o zwiększonych potrzebach dotyczących łagodności leków.

Paracetamol wykazuje działanie przeciwgorączkowe, które utrzymuje się do 6-8 godzin. Hamuje bowiem syntezę prostaglandyn w centralnym układzie nerwowym. Są to hormony, które wpływają na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu, jednocześnie podwyższając ciepłotę ciała. Wielokrotne badania wykazały, że paracetamol to idealny lek przeciwgorączkowy dla niemowląt, kobiet w ciąży (od II trymestru), osób z chorobą wrzodową i zaburzoną krzepliwością krwi.

Paracetamol wykazuje nie tylko działanie przeciwgorączkowe, ale to również lek przeciwbólowy dla dzieci. Zmniejsza wrażliwość receptorów bólowych, przez co zwiększa się tzw. próg bólu – odczuwany przez nas dyskomfort jest wtedy znacznie mniejszy. Pojedyncza dawka paracetamolu pozwala na zmniejszenie odczuwania bólu do 6 godzin.  Dlatego paracetamol jest stosowany na ząbkowanie – może działać łagodząco, poprawiając samopoczucie dziecka i obniżając podniesioną temperaturę.

Sprawdź: Ile trwa gorączka przy grypie u dzieci?

Czy paracetamol dla dzieci jest przeciwzapalny?

Stosując paracetamol na przeziębienie należy pamiętać, że nie wykazuje on działania przeciwzapalnego. M.in. z tego powodu jest uznawany za lek bezpieczny, ponieważ skutki uboczne niesteroidowych leków przeciwzapalnych związane są najczęściej z tą ich właściwością. Chociaż paracetamol na gorączkę pomoże, nie usunie przyczyny jej powstawania (stan zapalny gardła etc.). To bardzo ważna informacja, która może wpływać na decyzję o zażywaniu leku.

Zobacz również: Gorączka przy ząbkowaniu – jak sobie z nią radzić?

Paracetamol dla dzieci i dla dorosłych – dawkowanie leku

Jak każdy lek, także paracetamol może wywoływać skutki uboczne. W niewielkich, zgodnych z zaleceniami dawkach ryzyko ich wystąpienia jest minimalne. Przedawkowanie Apapu czy innego leku zawierającego paracetamol jest tym łatwiejsze, jeśli bez bliższego zapoznania się z ulotką zażywamy kilka środków z tą substancją czynną. Najczęściej dochodzi do tego w trakcie przeziębienia, kiedy zachęceni reklamami preparatów “na grypę” stosujemy kilka równocześnie, nie panując nad przyjmowaną dawką paracetamolu.

Jak obliczyć dawkę paracetamolu dla dziecka i dla dorosłego?

Dzienna dawka paracetamolu u osób dorosłych nie powinna przekraczać 4 gramów w trakcie leczenia doraźnego i 2,6 grama w trakcie leczenia długotrwałego. Dawkowanie paracetamolu u dzieci zależne jest od masy ciała i sposobu podania leku:

• paracetamol doustnie – dawka jednorazowa powinna wynosić ok. 10-15 mg/kg masy ciała dziecka. Następne dawki mogą być podawane nie wcześniej, niż po 4-6 godzinach. Całościowa dawka dobowa u dzieci w wieku 3-12 lat nie może przekraczać 60mg/kg masy ciała.
• paracetamol w czopkach (doodbytniczo) – dawka jednorazowa powinna wynosić ok. 25 mg/kg masy ciała dziecka. Może być powielana co 6 – 8 godzin, jednak całościowa dawka dobowa nie może przekraczać 60 mg/kg masy ciała.

Należy pamiętać, że paracetamol to nazwa leku, jednak występuje on pod wieloma nazwami markowymi, a tabletka (stężenie w syropie, czopku etc.) może się różnić, w zależności od producenta. Należy zawsze dokładnie sprawdzić, ile paracetamolu znajduje się w pojedynczej dawce konkretnego preparatu. Najsilniejsze są przeważnie leki opisane jako “paracetamol forte” – zwyczajowo jedna dawka zawiera 2 standardowe (dostosowane dla dorosłych lub – jeśli preparat jest dla dzieci – dla najmłodszych w pewnym przedziale wiekowym).

Paracetamol – skutki uboczne

Do skutków ubocznych paracetamolu zalicza się:

• wymioty
• biegunkę
• nudności
• silne bóle brzucha
• nadmierną potliwość
• pojawienie się żółtaczki.

Co ciekawe, istnieje mniejsze prawdopodobieństwo przedawkowania paracetamolu u dzieci, niż u dorosłych. Wynika to z faktu, że dzieci posiadają większą wątrobę i nerki w stosunku do całościowej masy ciała, niż dorośli. Nie oznacza to jednak, że nie należy bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarskich.

W trakcie długotrwałego stosowania dużych dawek paracetamolu może dojść do uszkodzenia wątroby. Może być ono również skutkiem przyjęcia zbyt dużej jednorazowej dawki leku. Podejrzewając przedawkowanie paracetamolu u dziecka (ale też u dorosłego!) należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Po przedawkowaniu leku chory najczęściej traci przytomność.

Zobacz też Okład z sody po szczepieniu: Skuteczny sposób na ból i opuchliznę

Paracetamol czopki – jak stosować i kiedy?

Paracetamol w czopkach to wygodny sposób na podanie leku u dzieci. To, jak długo wchłania się czopek, jest znacznie krótsze niż wchłanianie się tabletki. Substancja czynna przenika bezpośrednio z jelit do krwioobiegu. Dobowa dawka paracetamolu podawanego w czopkach nie różni się od dobowej dawki leku w tabletkach i musi być dostosowana do masy ciała dziecka. Wszystkie preparaty takie jak czopki przeciwgorączkowe dla dzieci posiadają dokładną tabelę wyszczególniającą dopuszczalną ilość preparatu na dobę.

Paracetamol czopki – dawkowanie

Uwaga! Większość czopków na gorączkę zawiera paracetamol. Czopki dla dzieci mogą mieć gramaturę 25, 50 lub 100 mg. Przed podaniem dziecku leku należy dokładnie to sprawdzić. Niemowlęta poniżej 3 miesiąca życia mogą przyjmować paracetamol tylko za wskazaniem lekarskim. U starszych dzieci nie zachodzi taka konieczność, jeśli jednak objawy nie ustąpią do 3 dni, należy zgłosić się do lekarza.

Zobacz też: Gorączka, szybki oddech, uderzenie w głowę: kiedy bezwzględnie udać się z dzieckiem do szpitala?

Paracetamol forte dla dzieci w syropie

Dawkowanie paracetamolu powinno być dostosowane do wagi i wieku dziecka. Paracetamol w postaci syropu nie jest tutaj wyjątkiem. Standardowo, 5 ml syropu zawiera ok. 120 mg paracetamolu. Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, paracetamol w syropie dawkuje się tak, aby nie przekroczyć 60 mg na kilogram masy ciała. Tę liczbę można podzielić przez 4 lub 6 dawek dobowych, co daje 15 mg na kilogram masy ciała co 6 godzin albo 10 mg na kilogram masy ciała co 4 godzin. Paracetamol forte dla dzieci w postaci syropu podaje się za pomocą strzykawki z podziałką. U niemowląt młodszych niż 6 miesięcy, warto rozważyć zastosowanie czopków.

Sprawdź: Po jakim czasie spada gorączka po lekach przeciwgorączkowych?

Paracetamol czy ibuprofen?

Zastanawiając się, co wybrać: paracetamol czy ibuprofen, zawsze należy zastanowić się nad specyfiką objawów. Jeśli chodzi o tabletki na gorączkę dla dzieci, pierwszym wyborem powinien być paracetamol, który jest uznawany za najbezpieczniejszy. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to lek przeciwzapalny. Dla dzieci, u których stwierdzono stan zapalny: mocno zaczerwienione gardło czy ucho, warto sięgnąć po ibuprofen.

Wyjątkiem od tej reguły jest pojawienie się objawów takich jak wymioty czy biegunka – w takich przypadkach ibuprofen mógłby nadmiernie podrażnić śluzówkę, a w skrajnych przypadkach, doprowadzić do uszkodzenia nerek i wątroby. Dodatkowo w przypadku podejrzenia ospy lub innych chorób wirusowych, paracetamol jest bezpieczniejszym środkiem.

Ibuprofen dla dzieci polecany jest zatem głównie w przypadkach pojawienia się nagłego stanu zapalnego połączonego z wysoką gorączką. Dawka ibuprofenu dla dziecka w perspektywie dobowej nie może przekraczać 30 mg na kilogram masy ciała.

Warto wiedzieć, że na półkach aptecznych znajdują się tzw. środki kombinowane, czyli preparaty łączące w sobie ibuprofen i paracetamol. Lekarze pediatrzy odradzają jednak stosowanie zamiennie lub łącznie obu tych leków – należy konsekwentnie stosować jeden z nich, w stosownej dobowej dawce. Ponieważ wyrób każdego producenta może zawierać inne stężenie leku, nie uczmy się podawać ich “na pamięć” (1 tabletka lub 1 łyżeczka). Przed każdorazowym użyciem lepiej jest ponownie sprawdzić, jaką dawkę leku podajemy dziecku. Sprawdzajmy także dla pewności samą nazwę leku. Przykładowo ibuprofen funkcjonuje na rynku także pod nazwą Nurofen czy Ibufen forte. W obu przypadkach mamy do czynienia z tym samym lekiem tylko w innym stężeniu. Szczególną uwagę w przeliczaniu dawek należy poświęcić preparatom typu “forte”, które zawierają stężoną dawkę (przeważnie podaje ich się mniej).