Paciorkowiec u noworodka: występuje u 40% dzieci, ale tylko nieliczne z nich poddaje się leczeniu. Kiedy należy się go bać?
Noworodkowe zakażenie paciorkowcami najczęściej wywoływane jest przez bakterie Streptococcus agalactiae. Paciorkowiec u noworodka najczęściej należy do paciorków grupy B (GBS), które są komensalnymi bakteriami zasiedlającymi organizm człowieka. Ich rolą jest zapobieganie wniknięciu do organizmu patogenów. Na co dzień nieinwazyjne, w określonych przypadkach mogą stać się zagrożeniem. Dzieje się tak m.in. w przypadku noworodków, u których mogą wywołać posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku, a w wielu przypadkach spowodować śmierć. Paciorkowiec u noworodka jest więc wymieniany wśród ważnych przyczyn zakażeń w okresie okołoporodowym, a wdrożone procedury mają na celu chronienie noworodków przez zakażeniem bakterią paciorkowca.
- Paciorkowiec u noworodka może być przyczyną poważnych komplikacji w okresie okołoporodowych.
- Bakteria paciorkowca u noworodka jest odpowiedzialna za posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku. 20% przypadków zakażeń jest śmiertelnych.
- Do zakażenia noworodka bakterią paciorkowca dochodzi na skutek kontaktu dziecka z bakteriami obecnymi w pochwie.
- Szacuje się, że bakterie GBS występują u 10-30% kobiet. Prawdopodobieństwo ich występowania zwiększa m.in. wysokie BMI ciężarnej.
- Wśród czynników zwiększających prawdopodobieństwo zakażenia bakterią paciorkowca noworodka wymienia się przedwczesny lub trwający powyżej 12 godzin poród, a także pęknięcie błon na kilkanaście gon przed porodem.
- Na zakażenie bardziej narażone są też dzieci o niskiej masie urodzeniowej.
- Objawy zakażenia bakterią paciorkowca mogą pojawić się tuż po porodzie lub nawet w 3-4 tygodni po przyjściu dziecka na świat.
- Stosunkowo rzadko zdarza się zakażenie noworodka przez osoby inne niż matka lub w szpitalu.
Paciorkowiec u noworodka
Paciorkowiec odpowiada za większość zakażeń podczas akcji porodowej. Zakażenie następuje na skutek kontaktu błon śluzowych noworodka z drobnoustrojami obecnymi w drogach rodnych matki. Szacuje się, że zakażenie S. agalactiae występuje średnio u 2-4 na 1000 noworodków. Kluczowe jest to, że śmiertelność w tym przypadku sięga nawet 20% zarażonych dzieci. Właśnie dlatego od 8 kwietnia 2011 roku w Polsce obowiązkowo robi się badania na nosicielstwo S. agalactiae wśród kobiet ciężarnych.
Paciorkowiec a poród
Zakażenie paciorkowcem u noworodka najczęściej następuje w trakcie porodu. Szacuje się, że nosicielkami GBS bez objawów chorobowych jest 10%-30% zdrowych kobiet. Bakteria paciorkowca najczęściej kolonizuje dolny odcinek przewodu pokarmowego oraz odbyt, skąd może zostać przeniesiona do pochwy. Stąd konieczność przeprowadzenia badań w kierunku występowania bakterii paciorkowca. Wymaz z pochwy jest pobierany pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży.
Wiele kobiet zastawia się nad tym co zrobić, jeśli w wynikach badań pojawi się GBS dodatni. Jaki poród wybrać? Pomimo faktu, iż w 70% przypadków dochodzi do zakażenia noworodka w trakcie akcji porodowej, nosicielstwo paciorkowca nie jest żadnym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego. By uniknąć zakażenia noworodka należy wdrożyć profilaktykę opartą na antybiotykoterapii. Przed podjęciem decyzji o porodzie naturalnym lekarz uwzględnia też dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak:
- Podwyższona temperatura ciała matki (powyżej 38 stopni Celsjusza),
- Poród przedwczesny,
- Krytycznie mała masa urodzeniowa dziecka (poniżej 500g),
- Pęknięcie błon na kilkanaście godzin przed rozpoczęciem akcji porodowej,
- Wielogodzinny poród (ponad 12 godzin).
Rozpatrując kwestię paciorkowiec a poród naturalny należy wiedzieć, że dożylne podanie antybiotyku w trakcie trwania akcji porodowej skutecznie minimalizuje skutki ewentualnego zakażenia. W efekcie tak naprawdę jedynie u niewielkiej liczby dzieci pojawiają się objawy chorobowe wywołane przez Streptococcus agalactiae.
Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o rozwiązanie ciąży za pomocą cesarskiego cięcia. Jeżeli decyzja o nim jest podjęta po pęknięciu błon płodowych, ciężarna także otrzymuje antybiotyk. W sytuacji jednak kiedy jest to zabieg planowany lub nie doszło do przebicia pęcherza płodowego – chemioprofilaktyka nie jest wymagana. Nie dochodzi wtedy bowiem do kontaktu rodzącego się dziecka z bakteriami obecnymi w pochwie.
Zobacz też: Paciorkowiec w ciąży
GBS u noworodka – objawy
W przypadku matek nosicielek stosowana jest profilaktyka okołoporodowa w postaci antybiotyku, dzięki czemu większość dzieci rodzi się zdrowa. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy u dzieci matek z dodatnim GBS w ciąży, objawy po porodzie wskazują na chorobę paciorkowcową. W pierwszym tygodniu po porodzie u noworodka mogą pojawić się:
- Gorączka,
- Problemy z jedzeniem,
- Spadki ciśnienia,
- Letarg,
- Zapalenie płuc,
- Niedodma,
- Gwałtowna sepsa paciorkowcowa.
Zakażenia o późnym początku występują u niewielkiego odsetka dzieci (0,5-1,8 przypadków). Paciorkowiec u noworodków daje wówczas objawy 3-4 tygodni po porodzie. Połowa z nich jest skutkiem zarażenia się w trakcie porodu od matki, zaś pozostałe przypadki to wynik zakażenia przez inne osoby lub też zakażenia szpitalnego.
Późne objawy zakażenia Streptococcus agalactiae to:
- Trudności z wybudzeniem dziecka ze snu,
- Drażliwość,
- Problemy z jedzeniem,
- Trudności z oddychaniem,
- Zapalenie kości udowej i ramiennej,
- Gorączka,
- Sepsa.
Objawy te bezwzględnie wymagają wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Bakteria paciorkowca u noworodka – leczenie
W przypadku paciorkowca GBS, leczenie u noworodka podejmowane jest wyłącznie kiedy pojawiają się objawy zakażenia paciorkowcowego. Dlatego też u dzieci matek GBS dodatnich stosuje się wnikliwą obserwacje przez dwie pierwsze doby, a jeżeli nie została wdrożona chemioprofilaktyka okołoporodowa, wykonywane są co 12 godzin dodatkowe badania laboratoryjne (CRP oraz morfologia krwi). W przypadku uzyskania wyników prawidłowych i braku objawów, dziecko może wraz z matką zostać wypisane do domu. Jeżeli jednak wystąpi choroba paciorkowcowa, wdraża się antybiotykoterapię empiryczną z wykorzystaniem ampicyliny po to, by jak najszybciej zahamować rozwój zakażenia bakteriami paciorkowca u noworodka.
Źródła:
https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/51225
https://www.ptmp.com.pl/png/png7z1_2014/PNG71-04-Sibilska.pdf
https://www.pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5142012299.pdf
https://biotechnologia.pl/biotechnologia/czlowiek-kolonia-dla-bakterii,14121
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Co zrobić żeby trampolina nie elektryzowała?
Majówka w szkole 2024. Uczniów szkół średnich czeka wyjątkowo długi weekend. Ile będzie wolnego?
Jedynka na koniec roku 2023/2024. Czy z jedną jedynką można przejść do następnej klasy?
Najlepsze aplikacje edukacyjne dla dzieci w wieku 6-8 lat. TOP 6 polecanych programów do nauki, rozwoju i kreatywnej zabawy
Te gry mają sens. 6 wartościowych aplikacji dla dzieci, które przetestowałyśmy z córką
- Rodzice.pl
- Niemowlę
- Noworodek
- Zdrowie noworodka
- Choroby noworodków
- Paciorkowiec u noworodka: występuje u 40% dzieci, ale tylko nieliczne z nich poddaje się leczeniu. Kiedy należy się go bać?
Rumień zakaźny u dzieci. Jak go rozpoznać? Objawy mogą wprowadzać rodziców w błąd
Rumień zakaźny to jedna z tych chorób, które często atakują we wczesnym dzieciństwie, chociaż dorośli również mogą zarazić się tym wirusem. Chociaż jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest czerwona wysypka,...
Czytaj dalej →Katar u noworodka – przyczyny, jak leczyć?
Katar u noworodka, zwłaszcza jeśli to jest pierwsze dziecko, budzi trwogę u rodziców. Tak małe dziecko oddycha głównie przez nosek więc wydzielina w nosie utrudnia mu nabieranie powietrza. Maluch jest...
Czytaj dalej →Żółtaczka u noworodka [Normy, Objawy, Powikłania]
Żółtaczka u noworodków to normalny stan, który nie powinien budzić przerażenia świeżo upieczonych rodziców. Dotyka ona niemal 60% noworodków i praktycznie 100% wcześniaków. Czym jest żółtaczka i czemu zazwyczaj nie...
Czytaj dalej →Białaczka u dzieci: Jakich objawów nie można bagatelizować?
Białaczka to jeden z najczęściej występujących u dzieci nowotworów. Mimo że sama myśl o niej napawa nas przerażeniem, warto poznać wroga, dowiedzieć się o nim jak więcej, aby móc w...
Czytaj dalej →Retinopatia wcześniacza (ROP): przyczyny, diagnostyka i leczenie wady
Retinopatia wcześniaków jest wadą wrodzoną będącą skutkiem niedostatecznego wykształcenia się naczyń siatkówki u dzieci urodzonych przed terminem. W wyniku choroby dochodzi do patologicznego rozrostu tkanki łącznej, a tym samym do...
Czytaj dalej →Wytrzewienie jelit – przyczyny, badania, leczenie
Wytrzewienie jelit zalicza się do grupy wad wrodzonych. Jeszcze do niedawna podobna diagnoza stanowiła poważne zagrożenie dla życia dziecka; obecnie, wraz z postępującym rozwojem medycyny, rokowania bywają już znacznie korzystniejsze....
Czytaj dalej →Bilirubina u noworodka: Jakie konsekwencje dla dziecka może mieć żółtaczka?
Bilirubina u noworodka jest produktem rozpadu erytrocytów przetwarzanym przez wątrobę, a następnie wydalanym z organizmu wraz ze stolcem. U przeważającej większości nowo narodzonych dzieci bilirubina powstaje szybciej niż organizm jest...
Czytaj dalej →Pchacz czy chodzik?
Pchacz czy chodzik, czyli czy i czym wspomagać naukę chodzenia u dzieci? Pomysł na ten wpis pojawił się po przeczytaniu komentarzy, które dziś pojawiły się na naszym Instagramie. Chodziło o...
Czytaj dalej →Menu weselne
Jakie menu wybrać na swoje wesele? Muszą to być potrawy, które trafią w gusta wszystkich gości. Bo przecież świeże i smaczne dania to już pół sukcesu udanego wesela (no może...
Czytaj dalej →Suknia ślubna
Suknia ślubna: wymarzona, wyśniona, albo wręcz przeciwnie – wielki znak zapytania. Podpowiadamy, jaki fason sukni ślubnej będzie najlepszy i na co zwrócić uwagę podczas przymiarek. Decyzja dotycząca wyboru sukni ślubnej jest jedną...
Czytaj dalej →