Kiedy i kto napisał hymn Polski: tekst i nuty?
Hymn Polski powstał w północnych Włoszech w mieście Reggio nell’Emilia – to wiadomo na pewno. Jednak okoliczności powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech po dziś dzień budzą spory wśród historyków. Podobnie jak to, kto napisał nuty hymnu Polski. Pierwotnie uważano, że melodię opartą na motywach ludowego mazura skomponował książę Michał Kleofas Ogiński, jednak ostatecznie wykluczono taką możliwość. Dziś przyjmuje się, że nuty „Mazurka Dąbrowskiego” oparte są na melodii ludowej, której autor jest nieznany. Pewne jest natomiast, że słowa hymnu Polski napisał Józef Wybicki.
Podobnie, jak trudno wskazać autora nut, nie wiadomo, kiedy po raz pierwszy wykonano publicznie zwrotki hymnu Polski. Niektórzy podają datę 16 lipca 1797 roku, inni 20 lipca, czyli dzień w którym generał Dąbrowski zasadził pamiątkowe drzewko wolności na Piazza Piccolo. Przypuszcza się, że pierwszym wykonawcą mógł być autor Mazurka Dąbrowskiego wraz z grupą legionistów. Niewiele po wskazywanych przez historyków datach, 29 sierpnia 1797 roku, gen. Dąbrowski napisał do Wybickiego: „Żołnierze do Twojej pieśni coraz więcej gustu nabierają”. I faktycznie! W kolejnym roku Pieśń Legionów Polskich we Włoszech była znana już we wszystkich zaborach!
Hymn Polski: tekst
W lutym 1799 gazetka „Dekada Legionowa” jako pierwsza wydrukowała zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Tekst wkrótce został przetłumaczony na 17 języków, m.in. na niemiecki, francuski, angielski, rosyjski oraz węgierski. Sama pieśń była śpiewana na ulicach całej Europy i szybko doczekała się interpretacji w innych utworach muzycznych. Jako pierwszy wykorzystał go Karol Kurpiński w 1821 roku w fudze fortepianowej. Nuty hymnu Polski zabrzmiały też w uwerturze Polonia skomponowanej po upadku powstania listopadowego przez Ryszarda Wagnera. Utwór grano m.in. pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej, kiedy to zabronione było śpiewanie hymnu Polski.
Hymn Polski: aktualne słowa |
Hymn Polski tekst oryginalny |
| Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy. Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy.Marsz, marsz, Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski. Za twoim przewodem Złączym się z narodem.Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami. Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy.Marsz, marsz, Dąbrowski… Jak Czarniecki do Poznania Marsz, marsz, Dąbrowski… Już tam ojciec do swej Basi Marsz, marsz, Dąbrowski… |
Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy. Co nam obca moc wydarła, szablą odbijemy.Marsz, marsz, Dąbrowski do Polski z ziemi włoski za Twoim przewodem złączem się z narodem.Jak Czarnecki do Poznania wracał się przez morze dla ojczyzny ratowania po szwedzkim rozbiorze.Marsz, marsz, Dąbrowski… Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę Marsz, marsz, Dąbrowski… Niemiec, Moskal nie osiędzie, Marsz, marsz, Dąbrowski… Już tam ojciec do swej Basi Marsz, marsz, Dąbrowski… Na to wszystkich jedne głosy:
|
Ile zwrotek ma hymn Polski?
Oficjalny tekst hymnu Polski składa się z 4 zwrotek i refrenu. Oryginalny tekst był nieco dłuższy: składał się z 6 zwrotek, z których każda nawiązywała do historii Polski.
- Pierwsza zwrotka „Mazurka Dąbrowskiego” odnosi się do ostatniego rozbioru Polski dokonanego przez Rosję, Prusy i Austrię;
- Druga zwrotka nawiązuje do polskiego dowódcy w czasie potopu szwedzkiego w XVII wieku;
- W trzeciej zwrotce hymnu mowa o tym, iż żołnierze liczą na powrót do kraju dzięki pomocy Bonapartego;
- Czwarta zwrotka oryginalnego tekstu hymnu Polski (której brak we współczesnej wersji) wyraża przekonanie autora, że odzyskanie niepodległości będzie możliwe, gdy zapanuje ogólnonarodowa zgoda;
- Piąta zwrotka rękopisu jest zapowiedzią zbliżania się Polskich wojsk;
- Szósta zwrotka nawiązuje do Tadeusza Kościuszki, dowódcy zwycięskiej bitwy pod Racławicami w czasie powstania w 1794 roku.
Mazurek Dąbrowskiego: pozostałe informacje
Mimo, że Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku, przez kilka kolejnych lat nie mogła się poszczycić posiadaniem hymnu państwowego. Pretendentów do „tytułu” było wielu. Wśród nich wymieniano m.in. „Rotę”, którą ostatecznie odrzucono ze względu na to, iż odnosiła się tylko do rubieży zachodnich. Dopiero po 9 latach, 26 lutego 1927 roku Mazurek Dąbrowskiego został oficjalnie polskim hymnem narodowym.
Obecnie zapis o tym, że Mazurek Dąbrowskiego jest oficjalnym hymnem Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się w Rozdziale I, art. 28. pkt. 3. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Obowiązujące nuty oraz słowa hymnu Polski podaje natomiast Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 roku o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych.
Podczas odtwarzania „Mazurka Dąbrowskiego” trzeba pamiętać o zachowaniu powagi, zaś w czasie wykonywania go podczas publicznych wystąpień należy przyjąć pozycję stojącą. Mężczyźni powinni w tym czasie zdjąć nakrycia głowy, zaś mundurowi oddają honory przez salutowanie. Zabronienie jest też odtwarzanie hymnu Polski ze zmienioną melodią lub tekstem, a także w sposób prześmiewczy. Naruszenie tych przepisów stanowi wykroczenie zagrożone karą aresztu lub grzywny.
