Nadwaga u dzieci – palący problem

Na multimedialnej stronie www.ncez.pl doświadczeni dietetycy, lekarze oraz naukowcy z Instytutu Żywności i Żywienia dostarczają profesjonalną wiedzę przydatną w codziennym życiu. Dlaczego warto zaufać Ekspertom NCEŻ? Bo Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej to kontynuacja kompleksowego projektu “Zachowaj równowagę”, który objął swoimi działaniami szeroki profil Polaków: od dzieci i młodzieży, przez osoby dorosłe i konsumentów, po kobiety ciężarne i mamy.

Owoce projektu “Zachowaj równowagę” motywują do dalszych działań na rzecz zdrowia Polaków.
400 tys. polskich dzieci miało szansę wziąć udział w projekcie i ta grupa potwierdziła, że kontynuacja jest potrzebna – o 1% drgnął w dół odsetek nadwagi i otyłości (w samych szkołach podstawowych to 3% spadek). Przy dwuletniej inwestycji 5 złotych w jedno dziecko widzimy, że niewiele potrzeba, aby zapoczątkować pozytywną żywieniową zmianę społeczną, w której aż 65% szkół biorących dobrowolny udział w programie certyfikacji spełnia absolutnie wszystkie kryteria Szkoły/Przedszkola Przyjaznego Żywieniu i Aktywności Fizycznej.

Największym sukcesem jest rozpoczęcie szeroko zakrojonej edukacji żywieniowej, dzięki której nawet 50% edukowanych dzieci zmieniło swoje zachowania żywieniowe: coraz więcej dzieci je śniadania a spożywa mniej słodyczy, słodkich napojów na rzecz picia wody. O 60% wzrosła jednocześnie aktywność fizyczna najmłodszych, którzy wzięli udział w projekcie “Zachowaj równowagę”.

Rosnący odsetek dzieci z nadmierną masą ciała to palący problem, ponieważ nadwaga i otyłość mogą być przyczyną wielu poważnych chorób: cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia, a nawet nowotworów. W jaki sposób można zapobiec temu czarnemu scenariuszowi? Jak walczyć z nadprogramowymi kilogramami u naszych dzieci?

Media ostrzegają: polskie dzieci i młodzież coraz więcej ważą, a otyłość jest wielkim zagrożeniem dla ich zdrowia, rozwoju fizycznego i umysłowego. Czytając takie wiadomości, wielu rodziców powątpiewa: przecież dzieci i młodzież tak dobrze się prezentują w kryjących sylwetkę sportowych modnych ubraniach. Zagraża otyłość? To nie u nas, nie w naszej rodzinie, nie w klasie mojego dziecka i nie w Polsce.

Niestety obiektywne oceny przeczą takim poglądom. Bowiem istniejące normy opracowane przez ekspertów na podstawie badań dzieci zdrowych wskazują nam, ile zdrowe dziecko czy młodzież powinni ważyć względem swojej wysokości ciała, aby mieścić się w granicach normy dla zdrowych i optymalnie rozwijających się osobników. To pomiary wysokości i masy ciała i wyliczony na ich podstawie wskaźnik BMI, definiują w opracowanej klasyfikacji dla młodych osób, występowanie nadwagi lub otyłości.

Oceny na tle takiej normy potwierdzają, że w Polsce liczba przedszkolaków i uczniów z nadmierną masą ciała szybko wzrasta. Jak wykazano w Instytucie Żywności i Żywienia, w ostatnich 35 latach procent młodzieży z nadmierną masą ciała wzrósł co najmniej dwukrotnie. W skali kraju, co stwierdzono w roku 2015, już co piąty przedszkolak, uczeń szkoły podstawowej i gimnazjum wykazał nadmierną masę ciała. Badania HBSC w Instytucie Matki i Dziecka, Projekt OLAF z Centrum Zdrowia Dziecka, wieloletnie badanie Zakładu Antropologii PAN we Wrocławiu oraz wiele innych instytucji potwierdzają: nadmierna masa ciała u polskich dzieci i młodzieży dynamicznie wzrasta.

Posługując się taką samą definicją nadmiernej masy ciała, w badaniu pochodzącym z blisko 200 krajów, wykazano, ze w krajach gospodarczo rozwiniętych nadmierna masa ciała u osób poniżej 20 roku życia, wzrosła w czasie 30 lat o prawie 7%. Są jednak kraje, jak na przykład Grecja, gdzie nasilenie nadwagi i otyłości jest szczególnie duże, bo wynosi ponad 30 % a wśród najmłodszych 11- 12-letnich chłopców dochodzi nawet do 44 %. Na tym tle, nadmierna masa ciała u polskich młodych osób wynosząca 22%, a w grupie 11-12 letnich chłopców 28% plasuje się jeszcze w środku takich danych, bliżej Grecji, Węgier, USA lecz dalej od krajów skandynawskich gdzie nadmierna masa ciała jest mniej częsta, bo wynosi dużo poniżej 20% , tak jak w Danii czy Norwegii.

Środek tabel z odsetkami nadmiernej masy ciała zajmowany przez polskie dzieci i młodzież, to ostatni moment by odwrócić ten rosnący trend ku otyłości. Najważniejsze czynniki wywołujące nadmierną masę ciała u dzieci i młodzieży, to spożywanie w nadmiarze wysokokalorycznej żywności i brak odpowiedniej aktywności fizycznej. Czynniki te mogą ulegać zmianie w kierunku prozdrowotnym i w ten sposób mogą sprzyjać ograniczeniu nasilenia nadmiernej masy ciała, indywidualnie u każdego ucznia jak i w skali kraju. W tym zakresie wiele zależy od wiedzy i woli Rodziców. Pierwszym krokiem w dobrym kierunku może być zastąpienie wysoko kalorycznych przekąsek, spożywanych przez przedszkolaków i uczniów przekąskami zdrowymi, o małej zawartości cukru, tłuszczu lub soli, jak na przykład warzywami, owocami lub produktami mlecznymi.

Jeśli jesteś ciekawy co inni rodzice wiedzą na temat żywienia dzieci oraz jak sami się odżywiają oraz jak komentują to eksperci obejrzyj naszą sondę!

Materiał opracowany przez:
Prof. dr hab. n. biol. Jadwiga Charzewska – ekspert Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej w dziedzinie biologii człowieka i
antropologii żywieniowej. Realizator programów naukowych Komisji Europejskiej, NIH USA. Autorka i współautorka około 150 prac naukowych. Obszar jej badań naukowych obejmuje m.in.: ocenę sposobu żywienia, epidemiologię zaburzeń odżywiania; zależności pomiędzy żywieniem i  aktywnością fizyczną a rozwojem fizycznym i stanem zdrowia dzieci, młodzieży oraz osób w starszym wieku.

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, powołane przez Instytut Żywności i Żywienia, finansowane ze środków publicznych, jest kontynuacją projektu Zachowaj Równowagę współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy (SPPW) z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.