Jak napisać wypracowanie z polskiego? Poznaj sprawdzone metody!

Jak napisać wypracowanie krok po kroku?

Wypracowanie to pierwsza dłuższa forma pisemna, z którą muszą się zmierzyć uczniowie. Poznają ją na etapie czwartej klasy szkoły podstawowej i z każdym rokiem coraz bardziej rozwijają swoje umiejętności w tym zakresie. Nie należy zaniedbywać tego elementu edukacji, ponieważ będzie on niezwykle istotny na dalszych etapach edukacji, nie tylko podczas egzaminu ósmoklasisty, ale także w szkole średniej. Stworzenie dobrego tekstu to podstawa i gwarancja zdanej matury. Warto pamiętać, że pisanie to nie tylko ważny punkt w programie szkolnym, ale także przydatna życiowa umiejętność. Dorośli bowiem również często stają przed wyzwaniem napisania podania, listu czy innego tekstu użytkowego.

Opanowanie zdolności pisania wypracowań to w dużej mierze kwestia praktyki. Im więcej dziecko będzie ćwiczyć, tym za każdym razem lepsze teksty będzie tworzyć. Odpowiedni trening gwarantuje wypracowanie własnego indywidualnego stylu i niezawodnych metod pisarskich, które sprawdzą się przy okazji każdego tego typu zadania. Innym ważnym elementem nauki pisania wypracowań jest czytanie. Dzięki lekturom uczniowie wzbogacają słownictwo, poznają nowe sformułowania i wyrażenia, które następnie mogą z powodzeniem wykorzystać we własnym tekście.

Nie ma jednej konkretnej odpowiedzi na pytanie, jak się pisze wypracowanie z polskiego. Wszystko zależy od tematu oraz formuły wypracowanie. Podstawa do stworzenia dobrego tekstu będzie jednak zawsze taka sama – dobry konspekty, tzn. plan wypracowania. Warto przed rozpoczęciem pracy przygotować sobie listę rzeczy, które powinny się w nim znaleźć. Poniżej znajdziesz przykładowy konspekt – zamieszczone w nim informacje należałoby doprecyzować przed rozpoczęciem pisania.

• w przypadku opowiadania – wstęp (zarys okoliczności, doprecyzowanie czasu i miejsce, krótki opis głównego bohatera); rozwinięcie (dialog, opis przeżyć, opis miejsca, dokładna charakterystyka bohatera + moment kluczowy: np. ważna rozmowa, nieoczekiwany zwrot akcji, nagłe zdarzenie zmieniające bohaterów i bieg wydarzeń); zakończenie (podsumowanie wydarzeń, opis tego, jak wydarzenie wpłynęły na bohaterów);
• w przypadku rozprawki – wstęp (krótkie wprowadzenie w temat, postawienie tezy lub hipotezy, ewentualnie jej uzasadnienie); rozwinięcie (argumenty + przykłady do argumentów, czyli np. losy bohaterów lektur); zakończenie (podsumowanie, potwierdzenie tezy).

Podczas pisania warto korzystać z różnych pomocy naukowych, np. repetytoriów, w których znajdziemy gotowe sformułowania do wypracowań. Dzięki częstemu ich powtarzaniu uczeń nabiera wprawy, zapamiętuje i gdy się odpowiednio utrwalą, bez problemu może do nich wracać. Przykładowe sformułowania: “Uważam, że…”, “Celem mojej pracy jest…”, “Nie ulega wątpliwości, że…”, “Niestety nie podzielam opinii, że…”, “Działo się to w…”, “Tego dnia poznałem…” itp.

Zobacz: Wystawianie ocen 2021. Do kiedy trwa 1 semestr 2021? Część uczniów musi się śpieszyć

Z czego składa się wypracowanie?

Każde dobre wypracowanie powinno się składać z akapitów, czyli wydzielonych tematycznie i kompozycyjnie części rozpoczynających się od nowej linijki, dzięki którym tekst jest bardziej czytelny. W praktyce wygląda to najczęściej tak, że np. w opowiadaniu w osobnych akapitach opisuje się wprowadzenie, rozwinięcie i zakończenie. Rozwinięcie, czyli zasadniczą i najdłuższą część, można także podzielić akapitami na mniejsze fragmenty. W rozprawce dodatkowymi akapitami wydziela się każdy kolejny argument w rozwinięciu tak, aby zachować odpowiednią czytelność.

Podstawowe akapity w wypracowaniu: wstęp, rozwinięcie, zakończenie

Jak zacząć wypracowanie?

Stworzenie dobrego wstępu to zazwyczaj najtrudniejsza rzecz w całym procesie pisania. Często to właśnie od odpowiednio sformułowanego wprowadzenie zależy, czy cały tekst będzie udany. To właśnie w tym akapicie należy umieścić główny temat wypracowania, naszą opinię lub zarys okoliczności, o których mamy zamiar pisać. Dokładny kształt wstępu do wypracowania zależy jednak ściśle od formy wypracowania. W rozprawce powinien zawierać określenie i krótkie wprowadzenie do tematu oraz koniecznie tezę lub hipotezę (tj. odpowiedź na pytanie lub postawiony w zadaniu problem do rozważenia). Z kolei we wstępie do opowiadania musi znaleźć się krótkie przedstawienie bohaterów, a także zarys fabuły, miejsca i czasu akcji.

Wstęp wypracowania – przykładowe wyrażenia:

• rozprawka – “Odpowiedź na pytanie zawarte w temacie nie wydaje się prosta…”, “Nawiązując do tematu…”, “Według mnie…”, “Moim zdaniem…”
• opowiadania – “Było to wówczas, gdy…”, “Pewnego dnia/wieczoru/ranka…”, “Nigdy nie zapomnę dnia, w którym…”.

Jak napisać rozwinięcie w wypracowaniu?

Rozwinięcie to najważniejsza część w całym wypracowaniu, ponieważ powinno zawierać kluczowe dla całego tekstu myśli. W przypadku rozprawki w tej części powinny znaleźć się szczegółowo opisane argumenty, udowadniające postawioną we wstępie tezę lub hipotezę. Każdy argument powinien rozpoczynać się od nowego akapitu i być podparty przykładem, najlepiej z którejś z omawianych lektur. Jeśli natomiast piszemy opowiadanie, w rozwinięciu muszą znaleźć się najważniejsze wydarzenia dla całej historii, w porządku chronologicznym, aż do punktu kulminacyjnego, czyli najważniejszego/przełomowego zdarzenia. Należy zawrzeć w nim także krótki dialog, elementy charakterystyki bohatera oraz szereg opisów, np. opis postaci, miejsca, przeżyć etc.

Zobacz: Dni wolne od szkoły 2021/2022: Jak wygląda kalendarz tego roku szkolnego? Kiedy wypadają ferie i inne przerwy od zajęć?

Jak zakończyć wypracowanie?

Zakończenie wypracowania to również niezwykle ważny element w całej strukturze tekstu. W tym miejscu powinno znaleźć się podsumowanie pracy, tematu lub przedstawionych wydarzeń. Warto także zawrzeń w nim pewne wnioski płynące z tekstu. W rozprawce w zakończeniu koniecznie należy potwierdzić postawioną wcześniej tezę lub udzielić konkretnej odpowiedzi na postawione w temacie pytanie, jeśli zdecydowaliśmy się na hipotezę. Dodatkowo można również ponownie podkreśli swoją opinię. Natomiast w zakończeniu opowiadania należałoby przedstawić krótko, co się dzieje z bohaterami historii po wszystkich wydarzenia, jak one na nich wpłynęły i czy zmienili się pod ich wpływem na lepsze, czy na gorsze.

Zobacz: Czytanie ze zrozumieniem – Jak czytać ze zrozumieniem?

Jak napisać wypracowanie z lektury?

Z pewnością dla nikogo nie będzie zaskoczeniem, że aby napisać dobre wypracowanie z lektury należy najpierw porządnie zapoznać się z jej treścią. Dzięki temu bezbłędnie odniesiemy się do polecenia bez względu na to, czy zadaniem jest napisanie charakterystyki któregoś z bohaterów, czy nawiązanie do fabuły w rozprawce lub opowiadaniu.

Jeśli zadany temat dotyczy wyłącznie konkretnej lektury, tzn. uczeń musi opisać jakieś wydarzenia, któregoś z bohaterów lub odnieść się do sytuacji, warto zacząć we wstępie od ogólnych wiadomości o lekturze, a następnie w rozwinięciu przejść do konkretów i skupić się już tylko na jednym zagadnieniu. W przypadku rozprawki bądź opowiadania sprawa jest trochę bardziej skomplikowana, ponieważ tutaj wiedza z lektury będzie wyłącznie jednym z elementów całości. W opowiadaniu najczęściej odnosimy się do konkretnego fragmentu lub wydarzenia, a w rozprawce lektura służy jako przykład potwierdzający argument, a więc najczęściej odnosi się do wybranego bohatera.

Zobacz: Lektury do egzaminu ósmoklasisty. Które lektury są obowiązkowe 2021/2022?

Wypracowanie a rozprawka

Rozprawka to jeden z typów wypracowań, który uczniowie poznają w szkole podstawowej. Jest to wypowiedź argumentacyjna. Zadaniem ucznia przy tworzeniu rozprawki jest postawienie tezy lub hipotezy, czyli odpowiedź na pytanie zawarte w temacie lub odniesienie się do postawionej w zadaniu myśli. W dalszej części, tj. w rozwinięciu, uczeń powinien rozważyć problem i udowodnić swoją tezę odpowiednimi argumentami, które w dodatku poprze przykładami (najczęściej z treści lektur obowiązkowych). Argumenty muszą odnosić się bezpośrednio do poruszanego w temacie wątku. Na koniec w podsumowaniu należy potwierdzić tezę i podkreśli swoje zdanie albo konkretnie ustosunkować się do zagadnienia w temacie – jeśli zamiast tezy wysunięto hipotezę.

Sprawdź: Krótkie trudne dyktando. Sprawdź swoje umiejętności z ortografii.

Rodzice i uczniowie pytają, jak napisać wypracowanie

Jeśli potrzebujesz pomocy w generowaniu wypracowań, warto odwiedzić stronę generator wypracowań zszywka.pl. Znajdziesz tam wsparcie w pisaniu wypracowania oraz pomoc w zrozumieniu wymagających zadań domowych.