Głużenie niemowlaka jest jednym z kroków przygotowujących dzieci do nauki mowy. Pojawia się w okolicy 2-3 miesiąca i przez niektórych rodziców bywa mylone z gaworzeniem. Głużenie dziecka to jednak zupełnie inny etap! Kiedy niemowlę zaczyna głużyć, jak wygląda głużenie oraz jak odróżnić głużenie od gaworzenia? Dowiedz się także, czy brak głużenia u niemowląt to powód do niepokoju
Głużenie, czyli niepozorne początki
Do wypowiedzenia swojego pierwszego słowa dzieci przygotowują się już od pierwszego dnia życia, a niektórzy są zdania, że nawet od życia płodowego. Nie jest prawdą, że noworodki nic nie potrafią w zakresie mowy: chociaż nie umieją się skutecznie komunikować w żadnym języku, potrafią rozpoznawać ludzką mowę (szczególnie uwielbiają głos mamy), preferują mowę ponad inne dźwięki i lubią się jej przysłuchiwać.
Sprawdź: Kiedy dziecko zaczyna się śmiać?
Z czasem (najczęściej z ukończeniem 2-3 miesiąca) zaczynają wydawać z siebie pierwsze dźwięki przypominające gruchanie, a po upływie kilku miesięcy (około półrocza życia) wchodzą w fazę gaworzenia. Charakterystyczne „gruchanie” to właśnie głużenie dziecka, a gaworzenie to już całkiem rozwinięta zdolność komunikacyjna, która pozwala na przekazanie pierwszych świadomych komunikatów! Warto pamiętać, że podane zakresy miesięczne są orientacyjne – tutaj ważny jest całościowy rozwój dziecka. Głużenie niemowlaka, podobnie jak i inne umiejętności motoryczne malucha, związane jest z indywidualnymi predyspozycjami, temperamentem małego człowieka, a także codzienną pielęgnacją. To etap, który występuje u wszystkich dzieci (również tych niesłyszących).
Jak wygląda głużenie? Co to jest?
Młodzi rodzice, szczególnie jeśli nie mają jeszcze doświadczenia rodzicielskiego, często zastanawiają się, jak wygląda głużenie dziecka. Nie jest to trudne do rozpoznania. Popularną nazwą głużenia, która być może nawet lepiej działa na wyobraźnię, jest „gruchanie” – niemowlęta głużące wydają bowiem dźwięki przypominające gołębie gruchanie. Dzieje się tak dlatego, że maluchy w wieku 2-3 miesięcy najwięcej czasu spędzają na pleckach. W tej pozycji ich język naturalnie opada w głąb jamy ustnej i najprościej jest im wypowiedzieć tzw. głoski gardłowe, czyli tylnojęzykowe. Zaliczamy do nich „K”, „G”, „H”. Tym, co słyszą rodzice głużących dzieci jest „agu”, „gh”,”kh”, niekiedy także gardłowe „r”.
Sprawdź: Jak przebiega rozwój dziecka w 6 miesiącu życia?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jak głośno bądź jak długo w jednej „przemowie” powinno dziecko głużyć. Tutaj istotne są indywidualne preferencje niemowlaka: niektóre lubią głośno i długo gruchać, inne po cichutku ćwiczą swój aparat mowy.
Kiedy dziecko głuży?
Dzieci zaczynają głużyć końcem drugiego miesiąca życia, ale zdarza się, że i z końcem trzeciego. Odstępstwo kilku tygodni jest tutaj zupełnie normalne. Należy pamiętać, że głużenie nie jest świadomym działaniem dziecka i nie może być traktowane jako dowód na to, że dziecko słyszy. Głużą wszystkie dzieci, niezależnie od stanu słuchu. To, co również łączy wszystkie dzieci w kwestii głużenia to fakt, że najpiękniej dzieci „gruchają” gdy są najedzone i szczęśliwe. Dlatego często można napawać się wzruszającym gruchaniem maluchów po posiłku i drzemce.
Natomiast nie należy mylić pojęć: głużenie i gaworzenie! To, kiedy niemowlę zaczyna gaworzyć jest osobną kwestią i jest związane już ze zmysłem słuchu oraz tym, jak dużo i często ma kontaktów z ludzką mową.
Głużenie i gaworzenie – jak odróżnić?
Przejście między etapem głużenia i gaworzenia jest bardzo płynne i z perspektywy czasu rodzicom pewnie trudno jest wskazać moment, gdy dźwięki wydawane przez ich maleństwo się zmieniły. Podstawowa różnica między głużeniem a gaworzeniem jest taka, że gaworzenie jest bardziej złożone: do głosek tylnojęzykowych dochodzą przedniojęzykowe i wargowe („l”, „m”, „n”, „p”), dziecko zaczyna łączyć też sylaby, które uwielbia w kółko powtarzać. Podczas gdy głużenie jest odruchem bezwarunkowym (dziecko nie ma na niego wpływu), tak gaworzenie jest świadome. W tym czasie dzieci zaczynają celowo naśladować (z początku bardzo nieudolnie) mowę rodziców.
Bardzo ważne jest, żeby w tym okresie jak najwięcej mówić do dzieci, czytać im i opowiadać. Bardzo dobrym sposobem na wspólną naukę jest „rozmawianie” z maluchami: patrzenie im w oczy i zadawanie pytań lub naśladowanie wydawanych przez nie dźwięków oraz pozostawianie im czasu na „odpowiedź”. Dzieci bardzo szybko podchwytują te próby komunikacji, a z czasem same zaczynają inicjować swoje pierwsze „konwersacje” bardzo ciesząc się ze wszystkich interakcji, które udaje im się w ten sposób nawiązać.
To, kiedy pojawia się gaworzenie, znowu jest kwestią indywidualną, ale najczęściej głużenie przechodzi w gaworzenie około 5-6. miesiąca życia. Jeśli dziecko w tym wieku nadal nie poszerzyło wachlarza wypowiadanych głosek lub nie reaguje na dźwięk głosu rodziców i próby nawiązania kontaktu werbalnego, należy zasięgnąć porady specjalisty. Może to świadczyć o kłopotach ze słuchem maleństwa.
Rodzice pytają o głużenie i gaworzenie
Czy wszystkie dzieci głużą?
Tak, wszystkie dzieci głużą, niezależnie od stanu słuchu. Jest to odruch bezwarunkowy, który pojawia się pomiędzy 2 a 3 miesiącem życia, najczęściej w okresie, w którym maluch jest w stanie przez dłuższą chwilę utrzymać już główkę w wyprostowanej pozycji w leżeniu na brzuszku.
Jak odróżnić gaworzenie od głużenia?
Głużenie przypomina gołębie gruchanie i składa się z takich głosek jak „g”, „k”, „h”, „r”. Tymczasem gaworzenie ma znacznie bogatszy „asortyment” dźwięków: jeśli dziecko już włącza do swoich „wypowiedzi” takie głoski jak „l”, „b”, „p”, „m”, dodatkowo łączy je w sylaby, to mamy do czynienia z gaworzeniem. Warto pamiętać, że gaworzenie jest również związane z nawiązywaniem kontaktu z opiekunami. Podczas gdy głużenie jest odruchem bezwarunkowym, tak gaworzenie jest już celową próbą nawiązywania kontaktu ze światem oraz celowym ćwiczeniem aparatu mowy i zasłyszanych dźwięków. Pierwsze słowo coraz bliżej!
Brak głużenia u niemowląt – czy to powód do obaw?
Głużenie jest odruchem bezwarunkowym wszystkich niemowląt – oznacza to, że nie ma na niego wpływu kultura, ilość spędzanego czasu z dzieckiem czy jego „osłuchanie” z mową. Najczęściej pojawia się w okolicach 2-3 miesiąca życia czyli wtedy, kiedy krtań zaczyna się prostować (w tym czasie większość dzieci już podnosi główkę przynajmniej na kilka minut). Jeśli dziecko zbliża się do trzeciego miesiąca życia, a nadal nie wydaje dźwięków „kh”, „g”, „gu” lub „r” warto zasięgnąć opinii pediatry. Być może jest to związane ze zbyt małą ilością ćwiczeń na brzuszku, pozwalających na rozwinięcie się umiejętności motorycznych niezbędnych do wydawania dźwięków. Natomiast z pewnością powodem nie jest upośledzenie słuchu – dzieci niesłyszące również przechodzą przez etap głużenia.
27 komentarzy