Ciąża obumarła – objawy, przyczyny. Po czym poznać że ciąża obumarła?

Ciąża obumarła

Definicja ciąży obumarłej zakłada, że jest to taka ciąża, w której dochodzi do śmierci płodu przed jego wydaleniem bądź wydobyciem z łona matki. Jeśli ma to miejsce przed 22. tygodniem, mówimy o poronieniu. Obumarły płód nie wykazuje żadnych oznak życia: nie oddycha, a akcja jego serca ulega wstrzymaniu.

Lekarze zwracają uwagę na fakt, że w związku z gwałtownymi zmianami cywilizacyjnymi oraz wciąż szybszym tempem życia, właściwie każda ciąża może dzisiaj uchodzić za zagrożoną. Z tego powodu uczula się kobiety w wieku rozrodczym, aby niezależnie od okoliczności bacznie obserwowały swój organizm i nie “przegapiły” początku ciąży. Jest to bowiem okres wymagający całkowitej zmiany funkcjonowania; tylko w taki sposób da się uniknąć przykrych powikłań.

Przyczyny obumarcia płodu

Najbardziej ogólnie można powiedzieć, że obumarcie płodu następuje zwykle z powodu nieprawidłowego zagnieżdżenia się zarodka albo jego wad rozwojowych. Rozważając kwestię bardziej szczegółowo, wyróżnia się trzy rodzaje przyczyn obumarcia ciąży:

• przyczyny matczyne: wady anatomiczne macicy, zaburzenia ze strony układu endokrynologicznego, cukrzyca, infekcje i zakażenia, zaburzenia krzepliwości krwi, poważne schorzenia nerek i serca, uzależnienia od substancji psychoaktywnych,
• przyczyny płodowe: czynniki genetyczne (nieprawidłowy kod DNA, wadliwość chromosomów), obrzęki płodu, ciąża mnoga, zahamowanie wzrostu płodu,
• przyczyny łożyskowe: wszelkie anomalie w budowie łożyska albo jego przedwczesne odklejenie się; lekarze szacują, że obecnie ok. 60% przypadków ciąży obumarłej związanych jest właśnie z przyczynami łożyskowymi.

Ciąża obumarła może wynikać także z innych przyczyn, takich jak: zaawansowany wiek rodziców, otyłość, wcześniejsze problemy z donoszeniem ciąży. Wymienione czynniki rzadko decydują jednak same w sobie o śmierci płodu.

Zobacz też: Poronienie – dlaczego niektóre ciąże, nie mają szans na szczęśliwe rozwiązanie?

Objawy obumarcia płodu

Po czym poznać, że ciąża obumarła? W początkowym okresie jest to dość trudne, gdyż niejednokrotnie nie występują żadne charakterystyczne objawy. Kobieta może natomiast dostrzec u siebie zanik dolegliwości typowych dla wczesnej ciąży: przestaje odczuwać bolesność piersi, nie dokuczają jej poranne nudności i wymioty. Najbardziej niepokojącymi symptomami okazują się jednak z pewnością plamienia, krwawienia i bolesne skurcze macicy. To właśnie one mogą sugerować, że z płodem dzieje się coś złego.

W drugim i trzecim trymestrze obumarcie płodu daje już bardziej uchwytne objawy. Kobieta obserwuje znaczne zmniejszenie masy ciała i obwodu brzucha, zaś dziecko przestaje dawać znaki życia. Lekarz nie wyczuwa również jego akcji serca w trakcie osłuchiwania bądź badania KTG.

Aby potwierdzić lub wykluczyć obumarcie ciąży, ginekolog powinien jak najszybciej zlecić USG płodu. Jedynie badanie ultrasonograficzne jest w stanie rozwiać wszelkie wątpliwości w tym zakresie. Okazuje się to niezwykle istotne, ponieważ zbyt późno zdiagnozowana śmierć płodu stanowi zagrożenie również dla matki: martwe tkanki wewnątrz macicy sprzyjają rozwojowi sepsy bądź zaburzeniom krzepnięcia krwi. 

Zobacz również: Latanie samolotem w ciąży. Wszystko, co powinnaś wiedzieć, zanim wsiądziesz na pokład

Ciąża obumarła – co dalej?

Ile można nosić martwy płód? Okres ten nie powinien przekraczać dwóch tygodni. Jeżeli w tym czasie nie dojdzie do samoistnego wydalenia płodu, wywołuje się je farmakologicznie (podając dopochwowo lub podjęzykowo syntetyczny analog prostaglandyny). Po skorzystaniu ze środków poronnych lekarz musi skontrolować stan jamy macicy, przeprowadza więc zabieg abrazji (popularnie zwany łyżeczkowaniem). Ma to na celu oczyszczenie macicy z pozostałości tkanki płodowej. Zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu ogólnym; zawartość opróżnionego organu można odesłać na badanie histopatologiczne obumarłej ciąży.

Cała procedura wygląda odmiennie w wypadku, gdy płód obumiera w zaawansowanej ciąży. Wówczas mówi się już nie o samoistnym poronieniu, lecz o przedwczesnym porodzie. W celu wywołania go stosuje się oksytocynę w kroplówce. W zdecydowanej większości wypadków preferowany jest tu poród naturalny, jako bezpieczniejszy dla zdrowia matki. Na cesarskie cięcie lekarze decydują się głównie wtedy, gdy dziecko jest duże albo ułożone w sposób utrudniający rozwiązanie siłami natury.

Sprawdź: Skurcze macicy w ciąży: czy mogą szkodzić dziecku?

Ciąża obumarła a kolejna ciąża

Większość ginekologów stoi na stanowisku, że pierwsze poronienie nie stanowi przesłanki do wykonywania skomplikowanych badań diagnostycznych – te zlecane są dopiero wtedy, kiedy kobieta ma już za sobą trzy nieudane ciąże. W zakres tych badań wchodzą testy genetyczne, immunologiczne, badania hormonalne oraz poszukiwanie wad anatomicznych w obrębie narządu rodnego. 

Kobietom po poronieniu odradza się zachodzenie w kolejną ciążę co najmniej przez 3-6 miesięcy. Tyle mniej więcej czasu trwa regeneracja organizmu. Okres po wczesnym poronieniu samoistnym bywa początkowo nieregularny, a nawet bezowulacyjny.

Zobacz też: Ból podbrzusza w ciąży – kiedy jest powodem do niepokoju?

Rodzice pytają o ciążę obumarłą

Jak długo martwy płód może pozostać w macicy?

Czas ten nie powinien przekraczać dwóch tygodni – w innym wypadku obecność martwego płodu może być groźna dla zdrowia i życia matki, doprowadzając np. do wywiązania się sepsy.

Jak poznać, że ciąża obumarła?

Wiele zależy od stopnia jej zaawansowania. W pierwszym trymestrze najbardziej niepokojącym sygnałem są plamienia/krwawienia oraz ból podbrzusza. W drugim i trzecim trymestrze dochodzi do spadku masy ciała kobiety, zmniejszenia objętości brzucha i niemożności zarejestrowania bicia serca płodu w trakcie badań. Ostateczną odpowiedź w kwestii obumarcia ciąży daje USG płodu.

Zobacz również: Przeziębienie w ciąży – czym grozi i jak je leczyć?

Dlaczego ciąża obumiera?

Przyczyny nie są jednoznaczne. Czasami “winę” ponosi organizm matki, trapiony schorzeniami uniemożliwiającymi prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka. Sam płód może z kolei posiadać np. wady genetyczne, które doprowadzają do jego śmierci. Niejednokrotnie występuje też niewydolność łożyska albo jego nieprawidłowa budowa.

Ile zwolnienia po obumarłej ciąży?

Urlop macierzyński po poronieniu wynosi 8 tygodni (56 dni). Ma do niego prawo matka, której dziecko otrzymało kartę martwego urodzenia i zostało zarejestrowane w USC. Ciąża obumarła powinna być zatem odnotowana w oficjalnych dokumentach. 

Ciąża obumarła – ile w szpitalu?

Jeśli kobieta zdecyduje się na farmakologiczną indukcję poronienia lub na łyżeczkowanie, pobyt w szpitalu trwa przeważnie kilka dni.