Autyzm u dzieci

Dziecko rozwija się w umownie wydzielonych aspektach:

• rozwój psychiczny (tu dużą rolę odgrywa stosunek do mamy),
• rozwój emocjonalny,
• rozwój poznawczy,
• rozwój moralny.

Kwestie te jedynie wspominam, bo to nie one są meritum dzisiejszego wpisu. Dziś poruszymy temat autyzmu u dzieci.

Objawy autyzmu

Zaczniemy od triady objawów, które w oparciu na wytyczne pediatrów mogą nas ukierunkować w tym zakresie:

• ograniczona zdolność nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi i uczestniczenia w interakcjach społecznych,
• zaburzona zdolność komunikowania się,
• schematyczne zachowania, ograniczone repertuarem aktywności oraz zainteresowań i brakiem wyobraźni.

W autyzmie wczesnodziecięcym, czyli rozpoznanym do 3 roku życia dziecka, z różnym nasileniem, występują wszystkie trzy objawy. Autyzm rozpoznany po 3 roku żucia dziecka – zwany autyzmem atypowym – może przybierać różne formy i kombinacje wyżej wymienionych objawów.

Przyczyny autyzmu dziecięcego

Tu pojawiają się domysły poparte lub nie, badaniami klinicznymi. Część badaczy szuka genów, których interakcja może być przyczyną autyzmu. Jak wiemy bliźnięta monozygotyczne dysponują identycznym garniturem genów, jednak zgodność zachorowania to około 60-95%.
Inna część badaczy proponuje zająć się teorią autyzmu jako choroby neurorozwojowej. Od razu trzeba nadmienić, że mózg dziecka autystycznego fizycznie różni się w niewielkim stopniu od mózgu dziecka nieautystycznego (wielkość i masa są nieco powyżej średniej). Naukowcy dowiedli zmian w pewnych rejonach mózgu odpowiedzialnych za ogólnie ujęte emocje, a także odczytywanie uczuć oraz emocji innych osób. Pamiętajmy jednak, że zarówno genetyka jak i anatomia mózgu to dziedziny, w których dopiero raczkujemy.

Zachowania autystyczne u niemowlaka

Diagnoza stawiana jest najczęściej przed 3 rokiem życia dziecka. Coraz częściej udaje się zdiagnozować autyzm bardzo wcześnie.
Wczesne objawy sugerujące występowanie chorób z zakresu spektrum autyzmu, czyli co powinno nas zmusić do zastanowienia (już u niemowlaka):

• trudności w uchwyceniu i utrzymaniu kontaktu wzrokowego z dzieckiem,
• brak reakcji na własne imię,
• niepodawaniu przedmiotów, które dziecko trzyma w dłoni, ale także i brak wskazywania na przedmioty, które chce dosięgnąć.

Niepokojące symptomy

W miarę rozwoju dziecka na front wysuwają się symptomy takie jak brak reakcji na zainteresowanie jego osobą, wołaniem po imieniu. Dziecko sprawia wrażenie, jakby żyło we własnym świecie. W przedszkolu autystyczne dziecko będzie wyraźnie odstawało od reszty grupy. Nie będzie zainteresowane wspólnymi zabawami, emocjami dzieci czy ich reakcjami w konkretnych sytuacjach. Szczególnym symptomem jest fakt, że dzieci autystyczne zwykle nie uczestniczą w „grach na niby”. Chłopiec nie zagra króla, a dziewczynka księżniczki. Wykracza to poza ich pojmowanie realnego świata.

Kolejną grupą objawów są zaburzenia mowy. Rozwija się ona później w stosunku do przyjętych norm lub nie rozwija się w ogóle. Często pojawia się echolalia – powtarzanie słów innych osób, słowotwórstwo. Upraszczając: mowa nie służy dziecku autystycznemu do komunikowania się z innymi.

Trzecią grupą objawów wymaganych do stwierdzenia pełnoobjawowego autyzmu są stereotypowe, powtarzalne zachowania. Często wykonywane obsesyjnie i niezrozumiałe dla reszty ludzi. Dziecko skupia się na dziwnych i niefunkcjonalnych cechach przedmiotu – wącha go, gładzi.
Nie toleruje zmian położenia rzeczy, które już poznał. Reaguje na to atakami agresji, płaczu.

Kiedy diagnoza?

Proces diagnostyczny jest dość złożony. Obejmuje konsultacje lekarzy i specjalistów wielu dziedzin. Wielodyscyplinarny zespół prowadzi wysokospecjalistyczne badania i obserwuje dziecko przez około trzy miesiące.

Leczenie

Dokładna analiza procesu leczenia i rehabilitacji dzieci z autyzmem nie jest prosta. Przede wszystkim to zindywidualizowany proces. Każde dziecko wymaga innych metod, nacisku na szczególne elementy terapii. Leczenie autyzmu polega na stopniowym włączaniu rówieśników oraz stałej obecności rodziny.