“Lalka” – najważniejsze motywy literackie z powieści Prusa. Z tą napiszesz (prawie) każde wypracowanie maturalne!
“Lalka” Bolesława Prusa to prawdopodobnie jedno z najważniejszych dzieł w historii literatury polskiej. A z pewnością jedno z najistotniejszych w kontekście matury. Ze względu na swoją obszerność i liczbę wątków powieść jest w zasadzie skarbnicą motywów, które można wykorzystać w niemal każdym temacie wypracowania maturalnego. Jakie zagadnienia warto sobie przypomnieć? Jakie są konteksty w “Lalce”? “Lalka” – motywy, przykłady i wątki, które trzeba znać!
Najważniejsze motywy w “Lalce”
Motywy literackie w “Lalce” dotyczą wielu rozmaitych zagadnień – od miłości, cierpienia i samotności jednostki, aż po problemy społeczne, kulturowe i zagrożenia związane z nową sytuacją historyczno-gospodarczą. Dobra znajomość nie tylko najważniejszych wątków powieści, ale także szczegółów mogą się okazać już połową sukcesu na maturze.
Ważne motywy w “Lalce” do rozprawki:
- Motyw pracy w “Lalce”: Wokulski ciężko pracuje na swój sukces, najpierw jako młody chłopak zarabia pieniądze i jednocześnie przygotowuje się do egzaminów do Szkoły Głównej. Jego starania popłacają, ponieważ odnosi sukces i zaczyna wymarzone studia. Po powrocie z Syberii z zesłania również nie próżnuje i ciężko pracuje w sklepie Minclów, a później gdy przejmuje majątek po żonie (Małgorzacie Miclowej) i zakochuje się w Izabeli, jedzie do Bułgarii, aby zajmować się dostawami żywności dla wojska. Pracuje tam niemal dzień i noc bez wytchnienia, aby pomnożyć majątek.
- Człowiekiem pracy w “Lalce” jest również Ignacy Rzecki, całe życie poświęca pracy w sklepie, z wielką powagą podchodzi do swoich obowiązków, uczciwie opiekuje się biznesem Wokulskiego, gdy ten wyjeżdża, najpierw na wojnę, a później do Paryża. Mieszka w małym pokoiku przy sklepie, a za ladą spędza całe dnie, a czasem nawet pojawia się w sklepie w niedzielę, aby udekorować witrynę na kolejny tydzień.
- Motyw podróży w “Lalce” – podróże w powieści podróże odzwierciedlają różne aspekty życia społecznego; Wokulski podróżuje do Bułgarii i do Paryża w celach zarobkowych, na Syberię wyrusza po tym, jak został zesłany za udział w powstaniu styczniowym; Ochocki pod koniec książki informuje, że wyjeżdża za granicę, aby móc kontynuować swoje badania naukowe. Przedstawiciele wyższych warstw społecznych, arystokraci tacy jak Tomasz Łęcki i jego córka podróżują w celach towarzyskich, dla rozrywki.
- Motyw cierpienia w “Lalce” – bohaterem, który cierpi najwięcej w powieści jest oczywiście Stanisław Wokulski. Mężczyzna cierpi przede wszystkim z powodu nieszczęśliwej miłości – kocha on Izabelę Łęcką miłością bardzo intensywną, romantyczną, ale niestety kobieta nie odwzajemnia tych uczuć. Najpierw traktuje go z góry, z pogardą, z czasem zmienia nieco nastawienie, a ostatecznie przyjmuje nawet oświadczyny, ale wkrótce na jaw wychodzi, że zdradza narzeczonego z kuzynem Starskim. Po tym ciosie Wokulski próbuje popełnić samobójstwo, a później pozbywa się wszystkich swoich interesów i znika z miasta (wyjechał lub popełnił samobójstwo, tym razem skutecznie).
- Motyw nauki i rozwoju w “Lalce” – w epoce pozytywizmu jednym z najważniejszych społecznych celów był rozwój nauki i rozumowego poznania świata. Dlatego tak wielu ludzi chciało studiować i rozwijać się – wśród nich znalazł się również Stanisław Wokulski, który ukończył Szkołę Przygotowawczą i rozpoczął naukę w Szkole Głównej na wydziale matematyczno-przyrodniczym, swoje naukowe pasje kontynuuje również na zesłaniu na Syberii. Pasjonatem nauki jest również Julian Ochocki, który marzy o skonstruowaniu maszyny latającej. Osoba, która całkowicie poświęca się dla nauki to profesor Geist, który traktowany jest już w środowisku jak dziwak, ponieważ od lat pracuje nad swoim największym wynalazkiem – metalem lżejszym od powietrza.
- Motyw idealizmu w “Lalce” – w powieści odnajdujemy trzy pokolenia idealistów: Rzecki jest idealistą politycznym, który wierzy, że ród Napoleonów przywróci w Europie ład; Wokulski to idealista miłości, wierzący w prawdziwą, romantyczną miłość, a Ochocki to idealista nauki. Dwaj pierwsi ponoszą porażkę, ale Ochocki ma szansę zrealizować plany, chociaż musi wyjechać z Polski.
“Lalka” – motywy literackie do rozprawki
Dokładna znajomość “Lalki” może się naprawdę przydać podczas matury z języka polskiego. Gdy przeanalizuje się tematy z różnych arkusz, również z poprzednich lat, trudno nie zauważyć, że “Lalka” pasuje niemal do każdego.
“Lalka” – pozostałe motywy do matury:
- Motyw samotności w “Lalce” – w powieści widzimy wiele przykładów osamotnienia. Samotności doświadcza Wokulski, który czuje się niezrozumiany przez otoczenia (zarówno w młodości, gdy próbował swoich sił na uniwersytecie, jak i później, gdy starał się o rękę Łęckiej). Do szczęścia brakuje mu szczerej, prawdziwej miłości ukochanej kobiety. Samotny jest także Rzecki, który zupełnie nie pasuje do nowych czasów, nie umie odnaleźć się w kapitalistycznej rzeczywistości, w której idealizm został zastąpiony przez pieniądze, naiwnie wierzy w powrót do władzy potomków Napoleona, nigdy się nie ożenił, wydaje się, że żyje tylko pracą i życiem Wokulskiego.
- “Lalka” – motyw miasta – Warszawa w powieści ma dwie twarze: jedna to salony, bale, Łazienki i trakt królewski, czyli życie pełne luksusu i przepychu arystokratycznych rodzin, a druga: Powiśle i Nalewki – dzielnice biedy, gdzie mnożą się choroby, nędza, a najbiedniejsi są pozostawieni sami sobie, bez perspektyw na poprawę.
- Motyw buntu w “Lalce” – klasycznego motywu buntu nie znajdziemy w “Lalce”, ale pewnym jego przejawem z pewnością będzie udział Wokulskiego w powstaniu styczniowym, a także chęć podjęcia studiów w Szkole Głównej wbrew przeciwnościom (brak pieniędzy, brak odpowiedniego przygotowania, drwiny otoczenia).
- Motyw przyjaźni w “Lalce” – przykładem najsilniejszej przyjaźni w powieści jest relacja Wokulskiego z Rzeckim. Stary subiekt dba o interesy Wokulskiego jak o własne, chciałby, aby Stachowi układało się jak najlepiej – pragnie, żeby ożenił się ze Stawską i założył szczęśliwą rodzinę.
Sprawdź: Najważniejsze lektury do matury 2024. Te 9 utworów musisz znać, jeśli marzysz o pozytywnym wyniku
Czytelnicy pytają o najważniejsze motywy “Lalka”
Motyw przyjaźni, cierpienia, patriotyzmu, nauki, pracy, marzeń, podziałów społecznych, miasta, idealizmu itd/
Praca na rzecz najniższych warstw społecznych, dzięki której najubożsi będą mieli szansę poprawić swoją sytuację.
Miłość romantyczna (np. na podstawie IV cz. Dziadów), kontekst epoki – pozytywizm i jego postulaty, konteksty społeczne i historyczne – przemiany drugiej połowy XIX wieku: rewolucja przemysłowa, narodziny kapitalizmu, powstanie styczniowe etc.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Jaka lektura była na maturze 2024? Uczniowie mieli niełatwe zadanie. Nowa formuła egzaminu może zaskoczyć
Co życzyć dziecku na Komunię? Co powiedzieć przy wręczaniu prezentu? Najlepsze propozycje
Menu na komunię. Jak przygotować przyjęcie komunijne w domu?
Pierwsza Komunia Święta – najpiękniejsze wiersze, cytaty i życzenia. Jaki tekst wybrać na uroczystość?
Przekroczenie limitu słów na egzaminie ósmoklasisty. Czym grozi? Uczniowie boją się utraty punktów z angielskiego
- Rodzice.pl
- Starsze dziecko
- Edukacja i psychologia
- Język polski
- “Lalka” – najważniejsze motywy literackie z powieści Prusa. Z tą napiszesz (prawie) każde wypracowanie maturalne!
CKE matura 2024. Centralna Komisja Egzaminacyjna to nie Sąd Ostateczny. W jaki sposób można odwołać się od wyniku?
Wyniki uzyskane na maturach zdecydują o przebiegu rekrutacji na studia. Im bliżej egzaminów, tym wyższy poziom stresu wśród maturzystów. Warto jednak pamiętać, że po otrzymaniu rezultatów jeszcze nic nie jest...
Czytaj dalej →Lista lektur – matura 2021 [poziom podstawowy, rozszerzony i lektury z gwiazdką]
Lista lektur – matura 2021. Poznaj listę obowiązkowych lektur na maturę w 2021 roku. Dowiedz się jakie pozycje książkowe są wymagane na egzaminie maturalnym na poziomie podstawowym i rozszerzonym, a...
Czytaj dalej →Ile trwa matura z angielskiego 2023? Ilość czasu zależy od poziomu
Już we wtorek 8 maja o godzinie 9.00 uczniowie przystąpią do egzaminu z języka obcego na poziomie rozszerzonym i dwujęzycznym. W tym samym czasie równolegle odbywać się będą jednak tak...
Czytaj dalej →Będzie matura ustna w 2023? Uczniowie obawiają się egzaminów po zmianach
Nadchodzący rok szkolny będzie dosyć wymagający zarówno dla uczniów, jak i dla nauczycieli. W maju 2023 po raz pierwszy do matury przystąpią absolwenci ośmioklasowych podstawówek. Oznacza to, że częściowo zmienia...
Czytaj dalej →Matura 2020: Wyciek matury z matematyki. “Gdzie tu sprawiedliwość?”
W internecie po raz kolejny pojawiły się przecieki dotyczące matur. Po próbach oszustwa na egzaminie z języka polskiego przyszedł czas na matematykę. Maturzyści żalą się, że tegoroczny egzamin dojrzałości nie...
Czytaj dalej →Poziom dwujęzyczny: o co chodzi z maturą dwujęzyczną?
Co roku kolejni maturzyści zastanawiają się, które przedmioty zdawać na maturze. Poza egzaminami obowiązkowymi oraz wybranymi przedmiotami dodatkowymi każdy uczeń ma możliwość napisania także matury dwujęzycznej. Poziom dwujęzyczny: o co...
Czytaj dalej →Ile trwa matura z matematyki 2023? Uczniowie mają sporo czasu na pisanie
Matura z matematyki to jeden z tych egzaminów, który co roku budzi najwięcej obaw wśród maturzystów. Tegoroczni maturzyści przystępują do niej w poniedziałek 8 maja o godzinie 9.00. Na sali...
Czytaj dalej →Matura poprawkowa 2023. To już ostatnia szansa na zdanie egzaminów! Jakie zadania czekały na uczniów?
22 sierpnia o godzinie 9.00 rozpoczęły się egzaminy poprawkowe dla tegorocznych maturzystów. Część uczniów przystąpiła najpierw do egzaminów pisemnych, ale to nie jedyne maturalne zmagania. Aby mieć szansę na poprawkę,...
Czytaj dalej →Matury 2023 – kiedy rozpoczną się egzaminy? Uczniów czeka intensywny maraton
Egzaminy maturalne 2023 zbliżają się wielkimi krokami. Już wkrótce rozpocznie się właściwie końcowe odliczanie, ponieważ wraz z nadejściem kwietnia zostanie już tylko miesiąc do pierwszej matury. Jest to również czas...
Czytaj dalej →Średnie wyniki matur 2023. Miało być trudniej, a jest lepiej niż w zeszłym roku! Ilu maturzystów nie zdało?
7 lipca CKE opublikowała oficjalne ogólnopolskie wyniki matur 2023. Już o 8:30 każdy zdający mógł sprawdzić, czy udało mu się uzyskać ze wszystkich egzaminów wymaganą liczbę punktów, aby otrzymać świadectwo...
Czytaj dalej →100 dni do matury 2023 – kiedy wypada? Egzamin w nowej formule zbliża się wielkimi krokami. Co czeka uczniów?
Egzamin dojrzałości 2023 zbliża się wielkimi krokami. Większość tegorocznych absolwentów szkół średnich już rozpoczęła ostatnie odliczanie, trwają również intensywne przygotowania i powtórki materiału. Początek roku to również okres popularnych studniówek,...
Czytaj dalej →Jak odwołać się od matury? Niezadowalający wynik można zweryfikować! Złóż wniosek o wgląd do matury
Niesatysfakcjonujący wynik matury to zawsze ogromne rozczarowanie, ale także mnóstwo stresu. Nawet kilka punktów procentowych może zadecydować o tym, czy uda się dostać na wymarzony kierunek studiów, czy trzeba będzie...
Czytaj dalej →Do kiedy maturzyści chodzą do szkoły? Uczniom zagrożonym niedopuszczeniem do egzaminu nie zostało wiele czasu na poprawę
Zgodnie z przepisami prawa oświatowego ostatnie klasy szkół ponadpodstawowych kończą rok szkolny wcześniej niż reszta uczniów. Oficjalne zakończenie nauki następuje tuż przed egzaminami, dzięki czemu maturzyści szybciej rozpoczynają wakacje i...
Czytaj dalej →Ile trwa matura z biologii 2023? Uczniowie muszą rozwiązać sporo zadań. Wystarczy im czasu?
Biologia jest jednym z najczęściej wybieranych przedmiotów na maturze. Wynik z tego egzaminu ma olbrzymie znaczenie dla uczniów, którzy planują studia na kierunkach związanych z medycyną czy naukami przyrodniczymi. W...
Czytaj dalej →Matura 2023: “Absurdalne wymagania, zbyt wysokie poprzeczki”. Czy uczniów czeka katastrofa?
Przedstawiony przez ministerstwo edukacji oraz CKE projekt nowej matury wywołał poruszenie. Nowa formuła egzaminów będzie znacznie trudniejsza. Wyjątkowo dużym zmianom ulegnie egzamin z języka polskiego. Wielu polonistów zwraca jednak uwagę,...
Czytaj dalej →Jak uspokoić płaczące dziecko?
Trafiłem dziś na film zatytułowany “A pediatrician shows you how to calm a crying baby”, czyli “Pediatra pokaże Ci jak uspokoić płaczące dziecko”. W jego opisie czytam, że pediatra, którego za...
Czytaj dalej →Urlop ojcowski: Czemu tak krótko?
Urlop ojcowski 2017: Zmiany, zmiany, zmiany Dziś rano odczytałem wiadomość na Facbooku od jednego z czytelników bloga, który poinformował mnie o zmianach w urlopach ojcowskich, które zaszły 2 stycznia 2016...
Czytaj dalej →Śledzik Niemowlaka
Śledzik Niemowlaka Nie pamiętasz o której godzinie zasnęło Twoje dziecko? Czy przed ostatnim karmieniem w butelce było 60 czy 40 ml pokarmu? Czy pieluszkę zmieniałaś godzinę czy trzy godziny temu?...
Czytaj dalej →