Cukrzyca u dzieci: Jakie są pierwsze oraz najczęstsze objawy cukrzycy u dzieci?

Cukrzyca dziecięca

Trudno pogodzić się ze świadomością, że małe dziecko zachorowało na nieuleczalną chorobę. Cukrzyca będzie rzutowała na całe jego przyszłe życie i może stać się wyraźnym obciążeniem. Niełatwe jest także pogodzenie się z faktem, że cukrzyca może mieć gwałtowny przebieg. Od chwili postawienia diagnozy życie całej rodziny się diametralnie zmienia. Wiedza o zastrzykach, pompach insulinowych, o odpowiednim poziomie cukru we krwi, o diecie dla cukrzyka – to wszystko będzie Waszą codziennością. Wasz dzień będzie podzielony na interwały czasowe wyznaczane przez podawanie dziecku insuliny. Z początku zapewne wszystko Was będzie przerażało, ale z czasem Wasza rodzina nauczy się prowadzić normalne życie.

Większość dzieci zaczyna chorować na cukrzyce pomiędzy 5. a 8. rokiem życia. Następną grupą wiekową, która najczęściej zapada na tę chorobę są nastolatki pomiędzy 12. a 15. rokiem.W ostatnich latach lekarze zauważają jednak wzrost zachorowań u dzieci, które nie ukończyły jeszcze roczku.

Cukrzyca typu 1 i 2 u dzieci

Żeby wyjaśnić dobrze, w jaki sposób cukrzyca wpływa na organizm dziecka, zróbmy szybką powtórkę z biologii. Produkty, które spożywamy dzielą się na trzy podstawowe grupy: białka, tłuszcze i węglowodany. Te ostatnie są określane również mianem cukrów. Nie oznacza to, że są czymś słodkim. Węglowodanem (a więc cukrem) jest na przykład ryż lub makaron.

Jedną z głównych funkcji węglowodanów jest odżywianie i dostarczanie energii ludzkiemu organizmowi. Po zjedzonym posiłku węglowodany są przetwarzane na glukozę. Glukoza trafia do krwi i wraz z nią jest transportowana do wszystkich komórek naszego ciała, które potrzebują energii z niej pochodzącej. Transport ten jest możliwy dzięki insulinie, dla której jest on głównym zadaniem. Insulina produkowana jest przez trzustkę, niewielki organ umiejscowiony w górnej, środkowej części jamy brzusznej.

Na powierzchni każdej komórki znajdują się tzw. receptory insulinowe. Dzięki działaniu insuliny receptory te “otwierają się” na nią, a ona wnika do komórki wraz z pożywieniem, czyli glukozą pochodzącą z pokarmów.

Cukrzyca polega na problemie z insuliną, a raczej z jej ilością. W zależności od tego, ile jej jest, rozróżnia się dwa rodzaje cukrzycy: typu 1 i typu 2.

Cukrzyca typu 1 u dziecka

Cukrzyca typu 1 polega na zbyt małej ilości insuliny we krwi dziecka. Jest to spowodowane tym, że trzustka produkuje jej za mało lub przestaje ją produkować zupełnie. Powoduje to, że życiodajna glukoza nie dociera do komórek. Nie mają one wystarczającej energii, by prawidłowo funkcjonować. Organizm zaczyna szukać źródeł energii w innych miejscach. Rozpoczyna się trawienie białek. Białka są podstawowym budulcem organizmu, można więc mówić o tym, że organizm zaczyna się sam wyniszczać od środka. Zaczyna on również pozyskiwać energię z tłuszczów, a to może z kolei doprowadzić do stanu zwanego kwasicą ketonową. Jest on bardzo niebezpieczny dla organizmu i wymaga hospitalizacji.

Zbyt mała ilość insuliny we krwi sprawia, że glukoza krąży we krwi chorej osoby i nie organizm jej nie wykorzystuje.

Cukrzyca typu 2 u dziecka

Drugi rodzaj cukrzycy polega na czymś zgoła innym. Insulina jest produkowana przez trzustkę we właściwych ilościach, jednak komórki przestają na nią reagować. Nie otwierają się na dostawę glukozy, która krąży we krwi człowieka w wysokim stężeniu. Zjawisko to nazywa się insulinoopornością.

Podobnie jak w przypadku cukrzycy typu 1, komórki organizmu są niedożywione i szukają źródeł energii w białkach i tłuszczach. Jednocześnie stale wysyłają one sygnał do trzustki, że nie dotarła do nich insulina. Trzustka bombardowana jest fałszywymi zgłoszeniami o zapotrzebowaniu i produkuje nieustannie insulinę. Z czasem jej wydajność słabnie, trzustka staje się zwyczajnie zbyt wyeksploatowana, by normalnie funkcjonować. Produkcja insuliny ustaje.

Cukrzyca u dzieci – przyczyny

Nie są do końca zbadane i wyjaśnione mechanizmy odpowiedzialne za cukrzycę. Z całą pewnością jest ona dziedziczna.

Udowodnione naukowo zostało również, że na cukrzycę typu 2 wpływa wada układu odpornościowego. Przeciwciała produkowane przez ludzki organizm zaczynają niszczyć komórki trzustki. Atakowane są białka komórek beta, czyli dokładnie te, które produkują insulinę. Układ odpornościowy może zacząć pracować w niewłaściwy sposób pod wpływem pewnych impulsów wywoływanych przez choroby wirusowe i bakteryjne.

Badania potwierdzają również, że cukrzyca z nieznanych przyczyn dotyka dzieci matek, które w chwili zajścia w ciążę miały ponad czterdzieści lat.

Naukowcy są także zgodni co do tego, że zapadnięciu na cukrzycę sprzyja otyłość i siedzący tryb życia. Aktywność fizyczna powoduje, że w organizmie zachodzą procesy hormonalne, które wpływają na wrażliwość komórek na działanie insuliny – znacząco ją zwiększają.

Cukrzyca u dzieci: objawy

Cukrzyca przez długi czas może przebiegać bezobjawowo lub objawy te są na tyle łagodne oraz niecharakterystyczne, że są ignorowane.

Cukrzycy często towarzyszy zmęczenie, senność, ospałość, brak koncentracji. Dziecko bywa rozdrażnione bez powodu, szybko się męczy. Stale towarzyszy mu wzmożone pragnienie. Dodatkowo przy cukrzycy typu 1 dziecko może zacząć gwałtownie chudnąć, ale jednocześnie ma wilczy apetyt na wszystko, co znajdzie się w zasięgu jego rąk. Maluch cierpiący na cukrzycę typu 1 wolniej rośnie, często jest wyraźnie mniejszy od rówieśników.

Z kolei cukrzyca typu 2 powiązana jest z nadwagą. Dziecko jest większe od rówieśników, nierzadko otyłe.

Cukrzyca u dzieci: leczenie

Leczenie jest uzależnione od rodzaju cukrzycy. Jeżeli jest to cukrzyca typu 2, a więc związana z niewrażliwością komórek organizmu na insulinę, wprowadzane jest leczenie farmakologiczne. Podawane leki mają za zadanie zwiększyć wrażliwość komórek na insulinę. Dzięki nim przepuszczają ją przez swoją błonę śluzową i glukoza ma szansę dotrzeć do nich i zostać zamieniona w energię.

Cukrzyca typu 1 wymaga natomiast podawania insuliny. Sposobów na to jest kilka. Pierwszym, najczęściej spotykanym rozwiązaniem są zastrzyki z insuliną. Można również insulinę podawać przy użyciu tzw. penów. Ich nazwa pochodzi od tego, że przypominają wyglądem długopis. W penie umieszcza się fiolkę z insuliną i za pomocą bardzo cienkiej i krótkiej igiełki się ją podaje (zazwyczaj w udo lub w ramię). Peny są bardzo wygodne, zajmują niewiele miejsca i można za ich pomocą wykonać zastrzyk o każdej porze i w każdych warunkach.

W przypadku malutkich dzieci często stosuje się pompę insulinową. Jest to niewielkie i lekkie urządzenie, które połączone jest na stałe z ciałem. W fałd skóry na brzuchu wkłuta jest igiełka. Wymienia się ją maksymalnie co 5 dni. Jest to dobre rozwiązanie przy malutkich dzieciach, ponieważ nie trzeba malucha kłuć kilka razy dziennie. Pompa ma również wysoką dokładność w odmierzaniu ilości podawanej insuliny.

W leczeniu cukrzycy, niezależnie od tego czy jest to cukrzyca typu 1 czy 2, kluczowe jest także stosowanie odpowiedniej diety.