Dysfonia może dotknąć nawet niemowlaka! Jak rozpoznać zaburzenia głosu na tak wczesnym etapie?

Co to jest dysfonia?

W trakcie stresujących sytuacji czy w obliczu przeżywanego szoku nasz głos może się nieco zmienić. Dlatego w książkach często czytamy, że ktoś zaniemówił, nie mógł wydusić z siebie słowa, głos mu się załamał, albo ktoś zaczął się jąkać pod wpływem zdenerwowania. Na nasz głos wpływają też oczywiście rozmaite choroby – choćby przeziębienie, które atakuje gardło.

Dysfonia związana jest właśnie z zaburzeniami głosu, które mogą być lekkie lub poważniejsze. Może dopaść osoby w różnym wieku, wykonujące różne zawody i żyjące w rozmaity sposób, chociaż jest wiele czynników predestynujących do jej pojawienia się. Dysfoniami nazywamy zmiany głosu, dotyczące jego brzmienia, częstotliwości i długości dźwięków. Podłoże problemu może być organiczne lub czynnościowe.

Dysfonia – rodzaje

Dysfonia, czyli zaburzenie głosu, dzieli się na różne rodzaje. Wspomniano wcześniej, że podłoże problemu może mieć charakter organiczny lub czynnościowy. Dysfonia organiczna powstaje wówczas, gdy krtań choruje. Może to być jakaś wada wrodzona, stan pourazowy, albo po prostu stan zapalny. Zmiany powstają przede wszystkim na skutek chorób obejmujących fałdy głosowe.

Z kolei dysfonia o charakterze czynnościowym związana jest przede wszystkim z pracą mięśni krtani. Różnego rodzaju zaburzenia hormonalne, elektrolitowe, albo na przykład zażywane lekarstwa mogą wpływać na zaburzenia pracy mięśni – a w konsekwencji doprowadzić do problemów z głosem. Jeśli chodzi o dysfonię czynnościową, ona również dzieli się na podgrupy.

Rodzaje dysfonii czynnościowej:

• dysfonię hyperfunkcjonalną (spastyczną) – jej przyczyną jest zwiększone napięcie mięśni krtani. Dysfonia hyperfunkcjonalna pojawia się u osób, które zbyt często używają głosu, czyli na przykład u aktorów czy nauczycieli. Można ją zaobserwować również u wielu nadpobudliwych dzieci.
• dysfonię hypofunkcjonalną – jej przyczyną jest zmniejszone napięcie mięśni krtani, które prowadzi do nieprawidłowego wydobywania się z niej dźwięków. Tego rodzaju dysfonia najczęściej pojawia się u osób, które są osłabione, wycieńczone. Takich, których organizmy walczą na przykład z chorobą nowotworową, albo niedoborem witamin, niedokrwistością, ale również hypofunkcjonalna dysfonia obserwowana jest u osób
  starszych.

Podłożem problemów z głosem może być psychika człowieka. Czasami nie ma żadnych powodów, by ktoś nie mówił poprawnie, a jednak występują u niego zaburzenia mowy. Jeśli dysfonia ma podłoże psychiczne, jest to odmiana hyperfunkcjonalna – zatem mówimy o jej odmianie spastycznej. Podłoże zaburzeń może być psychogenne, czynnościowe, neurologiczne – albo wszystkich tych czynników łącznie.

Objawem tego rodzaju dysfonii jest pojawiająca się chrypka. Głos jest jak gdyby ściśnięty, z trudem wydobywa się z gardła, jakby było ono zwężone. Efektem jest głos szorstki, a czasem nawet taka osoba może się jąkać – zwłaszcza jeśli dopiero rozpoczyna mówienie.

Dysfonia spastyczna powoduje często spadek samooceny i w efekcie wycofanie się człowieka z życia towarzyskiego. To z kolei powoduje wzrost stresu w sytuacjach wymagających interakcji z innymi, a więc i pogorszenie się objawów. Powstaje błędne koło.

Dysfonia u niemowlaka

Dysfonia może być zaobserwowana nawet u niemowlaka. Należy obserwować wszelkie niepokojące objawy, żeby uniknąć afonii – czyli całkowitej utraty głosu przez dziecko. U najmłodszych zwykle dysfonia ma charakter przeciążenia narządu głosu, kiedy maluszek zbyt mocno i zbyt często krzyczy. Najczęściej rodzice nie są w stanie poprawnie ocenić, czy coś jest dużym problemem. Dlatego warto zgłaszać wszelkie wątpliwości badającym dziecko lekarzom, albo też zgłosić się bezpośrednio do lekarza foniatry. Dokona on oceny narządu głosu, wyłapując wszelkie nieprawidłowości i opracuje metody leczenia.

Dysfonia u dziecka

Niektórzy specjaliści uważają, że problemy z głosem mogą pojawiać się aż u 50% wszystkich dzieci w wieku szkolnym, przy czym przyjmują one oczywiście różne formy. U niektórych dzieci ma to podłoże psychogenne, związane ze stresem. Inne mogą odczuwać zaburzenia głosu z powodu jego przeciążenia, a zatem zbyt częste, długie krzyki. To także może być związane z nerwowością, pewną żywiołowością dziecka.

Na jakość głosu malucha – jak zresztą u każdego człowieka – wpływa rezonans głosowy, sposób oddychania, a nawet ułożenie głowy. Dlatego tak ważne jest uczenie dziecka odpowiedniego mówienia i przyglądanie się jego rozwojowi. Dzięki temu łatwiej dostrzec ewentualne trudności czy złe nawyki.

Pewne dysfonie dysplastyczne mogą być wrodzone, powstać na skutek urazów, albo też chorób. Dysfonii sprzyja też oczywiście okres dojrzewania, kiedy to w naturalny sposób chłopcy przechodzą mutację – zmianę barwy głosu. Na dysfonię cierpią również dzieci z niedosłuchem – ciężko im mówić poprawnie, ponieważ z powodu ubytków słuchu nie słyszą one wielu decydujących dla poprawnego mówienia elementów w swoim otoczeniu. Nie wyłapują ich, a zatem i nie powtarzają. Mają też problemy z poprawnym słyszeniem siebie – co także przyczynia się do trudności z poprawnym mówieniem.

Dysfonia – leczenie

Przy dysfonii u dziecka musi nastąpić swoista rehabilitacja głosu – powstaje on bowiem w strunach głosowych, które można ćwiczyć, jak przecież i inne elementy naszego ciała. Dzieci uczą się prawidłowej emisji głosu, a także eliminowania złych nawyków, jakie już zdążyły się u nich rozwinąć.

Oczywiście, konkretne postępowanie uzależnione jest od przyczyny dysfonii – jeśli jest ona związana z jakąś chorobą, trzeba podjąć się leczenia tej choroby, Zaobserwowano na przykład, że czasem powstawanie chrypki u dzieci jest spowodowane refluksem krtaniowo-gardłowym. Wówczas pomaga terapia antyrefluksowa.

Dysfonię – w zależności od jej rodzaju oraz natężenia – leczy się różnymi metodami, w tym:

• poprzez trening głosu
• poprzez podawanie odpowiednich leków
• posługując się metodami chirurgicznymi
• stosując psychoterapię oraz wprowadzając różne techniki wspomagające.

U dzieci z problemami wynikającymi z niedosłuchu prowadzona jest specjalna terapia słuchowa. Jest to zawsze specjalna, indywidualna stymulacja słuchu, która ma na celu jego poprawę. Często konieczne jest także zastosowanie specjalistycznych sprzętów polepszających słuch.

Podobne techniki stosuje się u dzieci i dorosłych. Najważniejsza jest zawsze poprawna diagnoza, dzięki czemu zostaje rozpoznany rodzaj dysfonii i w ten sposób można również odpowiednio jej przeciwdziałać. W tej chwili mamy bardzo dużą wiedzę na temat problemów z mówieniem i świetne metody leczenia, a stale prowadzone są kolejne badania na ten temat.

[Zdjęcie główne: elements.envato.com]