Kalendarzyk małżeński: na czym polega? Jak prowadzić kalendarzyk miesiączkowy?

• Kalendarzyk małżeński to dobra metoda określania dni płodnych.
• W określeniu przybliżonego dnia owulacji pomaga rozbudowany kalendarzyk małżeński. Powinny być w nim uwzględnione temperatura, wygląd i konsystencja śluzu oraz stan szyjki macicy.
• Kalendarzyk nie jest dobrą metodą antykoncepcyjną: wskaźnik Pearla tej metody wynosi 15-45 (dla jednofazowej tabletki antykoncepcyjnej: 0,2-0,5).
• Podstawowy kalendarzyk menstruacyjny powinien być prowadzony przez każdą kobietę – pomaga w diagnozowaniu i leczeniu wielu chorób, nie tylko tych ginekologicznych.

Kalendarzyk małżeński: naturalne planowanie rodziny

Kalendarzyk małżeński od lat wzbudza wiele kontrowersji. Z pewnością jest to metoda, która w bardzo ograniczonym stopniu zapobiega zajściu w ciążę. Jednak dla osób, które np. ze względu na indywidualne przekonania nie chcą stosować antykoncepcyjnych środków hormonalnych czy mechanicznych, stanowi najczęściej jedyną formę zapobiegania ciąży. Należy jednak zauważyć, że u zdrowej kobiety, której cykle charakteryzują się regularnością, to dobry sposób na przybliżone określenie, kiedy wypadają dni płodne. Kalendarzyk małżeński może być zatem z powodzeniem stosowany w okresie starania się o potomka.

Kalendarzyk małżeński – na czym polega?

Kalendarzyk planowania rodziny może być prowadzony na kilka sposobów. Najprostsza metoda kalendarzyka polega na prowadzeniu zapisków dotyczących występowania okresu. Tak naprawdę metoda ta nie wykracza poza zwykłe oznaczanie w kalendarzu dni menstruacji, które każda kobieta powinna wykonywać ze względów zdrowotnych. Takie zapiski nazywane są metodą Ogino-Knausa i pozwalają na przybliżone wskazanie dni płodnych, jednak bardziej sprawdzają się jako wychwycenie ewentualnych nieregularności. Przy założeniu, że kobieta miesiączkuje regularnie, a jej dni płodne występują zgodnie z “podręcznikowym” cyklem, powinny one wypadać na 14 dni przed kolejną menstruacją. Zwolennicy metody Ogino-Knausa zalecają prowadzenie obserwacji cyklu przez kilka, a najlepiej kilkanaście miesięcy przed wprowadzeniem jej jako środka antykoncepcyjnego.

Nie jest to jednak jedyna metoda kalendarzyka. Jedną z popularniejszych jest metoda Rötzera, która jednocześnie jest też bardziej skomplikowana. Polega na wnikliwej obserwacji nie tylko samego okresu, ale także temperatury ciała kobiety, jakości jej śluzu, a nawet stanu szyjki macicy. W ciągu cyklu miesiączkowego pod wpływem działania hormonów następuje szereg widocznych przemian w ciele kobiety. Bez wątpienia wprawne oko będzie w stanie z dość dużym prawdopodobieństwem określić dni płodne i niepłodne. Pod warunkiem jednak, że w ramach cyklu nie zajdą żadne aberracje, związane z chorobą, stresem, przyjmowaniem leków, a także nie dojdzie do błędów metodologicznych.

Jak prowadzić kalendarzyk miesiączkowy?

Prowadzenie kalendarzyka owulacyjnego powinno być zwyczajem każdej miesiączkującej kobiety, niezależnie od tego, czy jest aktywna seksualnie. Obserwacja cyklu menstruacyjnego może pomóc w postawieniu diagnozy w przypadku wielu schorzeń, niekoniecznie dotyczących płodności. Występowanie okresu, obfitość krwawienia, a także towarzyszące mu dolegliwości są ważną wskazówką np. w leczeniu tarczycy i zmian dermatologicznych. Niektóre badania hormonalne i wymazy z pochwy (np. badanie cytologiczne) powinny być wykonywane w konkretnych dniach cyklu, aby były wiarygodne. Zatem jak prowadzić kalendarzyk menstruacyjny? Najprostszym sposobem jest po prostu oznaczanie w kalendarzu pierwszego dnia cyklu – jest to zawsze pierwszy dzień okresu. Jeden cykl menstruacyjny kobiety kończy się z chwilą nastąpienia kolejnego okresu. Prawidłowy cykl menstruacyjny mieści się w przedziale 21-35 dni.

Aby wyznaczyć dni płodne należy wiedzieć, że owulacja występuje mniej więcej w połowie cyklu. U kobiet, które miesiączkują co 28 dni, będzie to zatem 14 dzień cyklu. Nie oznacza to jednak, że jest to jedyny dzień, kiedy kobieta jest płodna! Uwolniona komórka jajowa wędruje około 2 dni w drogach rodnych kobiety, a plemniki mogą przetrwać w szyjce macicy nawet do 5-7 dni. Z tego powodu przyjmuje się, że współżycie nawet na kilka dni przed i 2 dni po owulacji może skutkować zapłodnieniem. Kalendarzyk małżeński zawierający wyczerpujący zestaw informacji powinien posiadać zapiski dotyczące temperatury ciała i jakości śluzu. W czasie owulacji i do dwóch dni po niej temperatura ciała kobiety może podnieść się o 0,5-1 stopień. Śluz owulacyjny jest zdecydowanie bardziej gęsty, niż w pozostałe dni cyklu, jest lepki i ciągnący się, a do tego przejrzysty. U zdrowych kobiet jest niemal bezwonny i bardzo obfity.

Skuteczność kalendarzyka małżeńskiego

Do oceny skuteczności antykoncepcyjnej wykorzystuje się tzw. wskaźnik Pearla. Określa się go podając liczbę w przedziale 0-100. Liczba ta oznacza, jak wiele kobiet na 100, stosujących jedynie daną metodę antykoncepcji, zaszło przy niej w ciążę. Przykładowo, wskaźnik Pearla dla prezerwatywy wynosi 3-7. Oznacza to, że 3-7 kobiet na 100 zaszło w ciążę przy stosowaniu jedynie prezerwatywy jako środka antykoncepcyjnego. Dla porównania, wskaźnik Pearla dla jednofazowej tabletki antykoncepcyjnej wynosi 0,2-0,5. Na tym tle dość mało wiarygodnie prezentuje się kalendarzyk małżeński. Skuteczność tej metody w zapobieganiu ciąży to 15-45.

Zatem odpowiedź na pytanie, czy kalendarz dni płodnych jest skuteczny nie może być jednoznaczna. Z pewnością wnikliwa obserwacja własnego ciała pomoże kobiecie określić czas, w którym z dużym prawdopodobieństwem może zajść w ciążę, jednak o wiele trudniej już jest ustalić, jakie dni są na pewno bezpłodne. Dlatego kalendarzyk małżeński bardziej sprawdza się jako naturalna metoda wspomagająca zajście w ciążę, niż jej zapobiegania.

Kalendarzyk małżeński – wzór

Najprostszy wzór kalendarzyka menstruacyjnego znajdziesz poniżej. Wystarczy, że będziesz w nim zaznaczać dni występowaniu okresu i np. konkretną literą stosunek seksualny.

Jeśli chcesz prowadzić bardziej skomplikowany kalendarzyk małżeński, pobierz jedną z bezpłatnych aplikacji na smartfon. Pozwalają one na wygodny sposób zapisywania temperatury, obserwacji dotyczących śluzu, ogólnego samopoczucia. Przypominają o konieczności dokonania pomiaru temperatury, a nawet zakupu środków higienicznych przed okresem.

Kalendarzyk małżeński w pytaniach i odpowiedziach

Jak zrobić kalendarzyk miesiączkowy?

Do zrobienia najprostszego kalendarzyka miesiączkowego wystarczy zwykły kalendarzyk kieszonkowy. Najlepiej sprawdzają się kalendarze prezentujące wszystkie dni roku na jednej stronie (w ten sposób łatwo można porównać długość cyklu w poszczególnych miesiącach).

Czy kalendarzyk małżeński jest skuteczny?

Wskaźnik Pearla dla tej metody antykoncepcji wynosi 15-45. Oznacza to, że aż 15-45 kobiet na 100 stosujących tę metodę antykoncepcji zaszło w ciążę. Można zatem uznać, że skuteczność tej metody jest równie dobra w zapobieganiu ciąży, jak i… w zachodzeniu w ciążę. Różnica w danych spowodowana jest pochodzeniem z różnych źródeł i wpływa na nią stopień znajomości metody. Kalendarzyk małżeński stosowany przez kobietę, która długo obserwuje swoje ciało i dodatkowo ma bardzo regularne cykle jest znacznie bardziej skuteczny, niż w przypadku kobiety rozpoczynającej swoje obserwacje i nieregularnie miesiączkującej.

Gdzie kupić kalendarzyk małżeński?

W internecie dostępnych jest wiele wzorów kalendarzyka małżeńskiego za darmo. Dodatkowo można zdecydować się na pobranie darmowej lub jednorazowo płatnej aplikacji na smartfona (koszt: około kilku-kilkunastu złotych, w zależności od dodatkowych funkcji). Warto jednak zaznaczyć, że jeśli kalendarzyk małżeński ma być jedyną stosowaną metodą antykoncepcji, zaleca się wnikliwe poznanie metody, najlepiej na zaawansowanym kursie prowadzonym przez osoby specjalizujące się w tym temacie. Można też zakupić podręcznik ze szczegółowymi instrukcjami, jak stosować metodę kalendarzyka.

Jak mierzyć temperaturę wpisywaną do kalendarzyka?

Temperatura powinna być zawsze mierzona z rana, co najmniej po 3 godzinach snu. Ważne jest ustalenie jednej konkretnej godziny pomiaru, np. 7 rano i stosowanie tego samego przyrządu każdego dnia. Wszelkie powody, które mogą wpływać na jakość pomiaru lub temperaturę ciała powinny być odnotowywane (choroba, zażywanie leków przy bólu głowy, spożywanie alkoholu etc.).

Zdjęcie główne: Depositphotos.com

Źródła:
World Health Organisation. Family Planning: A global handbook for providers. 2007.

Accuracy of Calendar-Based Methods for Assigning Menstrual Cycle Phase in Women, Laurie Wideman, PhD, Melissa M. Montgomery, PhD, ATC, Beverly J. Levine, PhD, Bruce D. Beynnon, PhD and Sandra J. Shultz, PhD, ATC, za: NCBI.