Badanie serca u noworodków [echo serca, ekg, tomografia, rezonans u noworodka]. Co warto wiedzieć?

Dlaczego tak ważne jest badanie serca u noworodków?

Nieprawidłowości w budowie serca to jedne z najczęstszych wad wrodzonych diagnozowanych w okresie prenatalnym i noworodkowym. Wiele z nich ma podłoże genetyczne, jednak wśród czynników zwiększających ryzyko są także przebyte przez matkę w okresie ciąży infekcje wirusowe, alkohol, narkotyki, a nawet niektóre z zażywanych leków. Z roku na rok zmniejsza się śmiertelność noworodków i niemowląt z wrodzoną wadą serca, co zawdzięczamy m.in. rozwojowi diagnostyki prenatalnej i obowiązkowym badaniom serca noworodków. Wczesne rozpoznanie wady serca, najlepiej jeszcze w ciąży lub bezpośrednio po porodzie, umożliwia zaplanowanie leczenia z odpowiednim wyprzedzeniem i podjęcie działań leczniczych natychmiast po narodzinach. Niestety, nie wszystkie wady serca u noworodków rozpoznawane są odpowiednio wcześnie.

Pierwsze badanie serca u noworodka wykonywane jest jeszcze na sali porodowej i polega na ocenie akcji serca dziecka (bezpośrednio po porodzie normą jest 100-150 uderzeń serca na minutę). Dodatkowo rutynowym zabiegiem przesiewowym stało się zakładanie noworodkom pulsykometrów. Są to urządzenia, które w sposób bezinwazyjny dokonują pomiaru stopnia utlenowania krwi, czyli tak zwanej saturacji. Umożliwia to wykrycie nawet niewielkich objawów mogących świadczyć o wadach serca, jak np. różnice pomiarów pomiędzy kończynami czy też zbyt niski ogólny poziom utlenowania.

Rutynowo nie wykonuje się u noworodków takich badań jak echo serca. Są one przeprowadzane dopiero w sytuacji kiedy pediatra lub lekarz neonatolog zauważą niepokojące objawy. Należą do nich:

• Sinawy odcień skóry, w tym przede wszystkim warg,
• Zasinienie spojówek i języka,
• Zimne, marmurkowate (z widoczną siatką naczyń włosowatych) ręce i nogi,
• Przyspieszona, nierównomierna akcja serca i oddech,
• Tachykardia,
• Przyspieszony oddech,
• Trudności w karmieniu.

Często w trakcie badania osłuchowego serca słyszalne są szmery, będące jednym ze wskazań by wykonać echo serca u noworodka. Należy jednak zachować w tym przypadku zimną krew pamiętając że u około 60% dzieci jest to zjawisko fizjologiczne i z czasem przemija.

Rodzaje badań serca u dziecka

Jeżeli lekarz pediatra lub neonatolog dokonujący oględzin i badania dziecka w trakcie pierwszej doby życia zauważą niepokojące objawy, mogące świadczyć o niezdiagnozowanej do tej pory wadzie serca, wykonywane są szczegółowe badania. Wśród nich największe znaczenie mają:

• Echo serca u noworodka,
• EKG spoczynkowe u noworodka,
• RTG klatki piersiowej u noworodka,
• Tomografia serca u noworodka,
• Rezonans serca u noworodka.

Każde z tych badań serca pozwala uzyskać nieco inne informacje na temat stanu zdrowia dziecka, dlatego w niektórych przypadkach do postawienia diagnozy koniecznie jest wykonanie każdego z nich jednego po drugim.

Zobacz: 3 tygodniowe dziecko ciągle płacze – czy to “purple crying”? Sprawdź, jak interpretować zachowanie maluszka

Echo serca u noworodków – bardzo ważne badanie

Jednym z najczęściej wykonywanych badań specjalistycznych z zakresu diagnostyki wad serca u noworodków jest echo serca. Na czym polega? To popularny rodzaj badania ultrasonograficznego, umożliwiający zobrazowanie całego serca, w tym budowę zastawek. Dzięki niemu sprawdza się, czy nie występują takie nieprawidłowości jak:

• przecieki między jamami serca,
• zwężenia lub niedomykalność zastawek,
• ubytki w przegrodach międzyprzedsionkowej lub międzykomorowej.
• stenoza aortalna,
• przetrwały przewód tętniczy,
• tetralogia Fallota,
• anomalia Ebsteina,
• przełożenie wielkich naczyń,
• koarktacja aorty.

Kiedy zrobić echo serca u noworodka? Zazwyczaj wykonuje się je w sytuacji kiedy u noworodka wadę zdiagnozowano jeszcze w ciąży lub też uzyskano nieprawidłowy wynik badania pulsykometrem. To właśnie ze względu na swoją bezinwazyjność i duże możliwości diagnostyczne, w przypadku podejrzenia wady serca to właśnie to badanie jest wykonywane jako pierwsze. Jak przebiega badanie? Echo serca wykonywane jest przy pomocy ultrasonografu. Poprzez przyłożenie głowicy do klatki piersiowej możliwe jest uzyskanie wielowymiarowego obrazu w różnych płaszczyznach. Ile trwa? W zależności od stopnia skomplikowania wady echo serca dziecka może trwać od kilu do kilkudziesięciu minut. W większości przypadków badanie wykonywane jest jeszcze w szpitalu i nie wiąże się z dodatkowymi kosztami, jeżeli natomiast chcielibyśmy je wykonać prywatnie, cena waha się w granicach 200-250 złotych.

Sprawdź: Ropa w pępku noworodka – nie wolno lekceważyć tego objawu. Na co jeszcze zwrócić uwagę?

EKG spoczynkowe u noworodka

Podobnie jak w przypadku echa serca, EKG u noworodka również jest badaniem bezpiecznym, bezbolesnym i całkowicie bezinwazyjnym. Wykonuje się je po zaobserwowaniu objawów wskazujących na wady serca lub otrzymaniu niepokojących wyników innych badań. Na czym polega badanie? Do ciała malucha przykleja się specjalne elektrody, które po podłączeniu do elektrokardiografu wysyłają sygnał przetwarzany na wykres, określając miarowość i częstość skurczów, a także czas trwania aktywacji komór. Oprócz różnego rodzaju wad wrodzonych EKG u noworodka umożliwia także zdiagnozowanie stanów zapalnych w obrębie serca oraz niedotlenienie mięśnia sercowego.

Tomografia serca u noworodka

Jeżeli chodzi o badania obrazowe takie jak tomografia, w przypadku noworodków i niemowląt wykonywane są one wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, przede wszystkim ze względu na szkodliwość promieniowania rentgenowskiego. Na czym polega badanie? Poprzez wprowadzenie malucha do specjalnej tuby i naświetlenie promieniowaniem, możliwe jest szczegółowe zobrazowanie całego serca i wielkich naczyń, a tym samym wykrycie nawet najmniejszych wad. Aby obraz był jeszcze bardziej wyraźny często stosuje się tzw. kontrast. To ile trwa badanie zależy w dużej mierze od zachowania dziecka – zazwyczaj jest to około kilkanaście minut. Ze względu na fakt, iż w trakcie badania powinno ono pozostawać bez ruchu, najlepszym rozwiązaniem, znacznie skracającym czas badania, jest podanie dziecku znieczulenia ogólnego.

Rezonans serca u noworodka

Nieco mniej dokładnym, jednak zdecydowanie bezpieczniejszym badaniem jest rezonans magnetyczny. Na czym polega? Jak sama nazwa wskazuje, w jego przypadku wykorzystywane są fale magnetyczne (zaburzane falami radiowymi), które po dotarciu do serca i odbiciu przetwarzane są na obraz. Badanie przeprowadza się poprzez wprowadzenie malucha do specjalnej tuby. Podobnie jak w przypadku tomografii, wyraźność można poprawić podając dziecku kontrast. Ile trwa rezonans? Jest to stosunkowo długie badanie, trwające od kilkudziesięciu minut nawet do godziny czasu, dlatego aby nie podawać narkozy najlepiej wykonywać je w trakcie snu noworodka. Ile kosztuje? W większości przypadków wykonywane jest na podstawie skierowania od kardiologa w ramach NFZ, jeżeli jednak chcielibyśmy wykonać je prywatnie, musimy liczyć się z wydatkiem rzędu 400-500 złotych.

Zobacz: Co to jest lanugo? Pojawia się tylko na chwilę, ale pełni bardzo ważną funkcję

Badanie serca u noworodków w pytaniach i odpowiedziach