Róża – choroba skóry
Róża jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez paciorkowce grupy A. Można ją opisać jako ostry stan zapalny skóry wraz z naczyniami chłonnymi, a czasem także zapalenie tkanki podskórnej. Towarzyszą temu liczne uciążliwe objawy, m.in. wysoka gorączka. Choroba róża zaczyna się nagle i rozwija bardzo szybko. Niestety, zwłaszcza nieleczona, może prowadzić do poważnych zaburzeń pracy organizmu.
Róża – czy jest zaraźliwa?
Teoretycznie róża jest zaraźliwa. Jeśli chodzi o sposoby zarażania, dochodzi do niego przez uszkodzoną skórę. Bakterie przedostają się do organizmu, wykorzystując drobne rany, skaleczenia, a nawet otarcia naskórka. Drogę paciorkowcom torują także owrzodzenia i miejsca ukąszeń przez owady. Mimo że jest to schorzenie zakaźne, przypadki zarażenia różą od drugiej osoby zdarzają się wyjątkowo rzadko. Do zachorowania są bowiem konieczne tak zwane czynniki predysponujące.
Choroba róża a czynniki ryzyka
Rozwojowi infekcji paciorkowcowej sprzyjają między innymi:
- wiek (róża atakuje zwykle noworodki, dzieci w wieku 5-10 lat oraz osoby starsze),
- wrodzone niedobory immunologiczne i nabyte obniżenie odporności,
- wewnątrzustrojowe ogniska zapalne,
- zaburzenia krążenia żylnego i chłonnego (chociażby niedostateczne ukrwienie podudzi),
- cukrzyca,
- zakażenia grzybicze,
- owrzodzenia skórne,
- alkoholizm,
- przebyte przeszczepy,
- upośledzony drenaż limfatyczny (w tym po wszczepieniu bajpasów, mastektomii albo operacjach miednicy).
W przypadku róży nóg najczęstszymi czynnikami predysponującymi są grzybica międzypalcowa, owrzodzenia i niewydolność żylna.
Róża – objawy, które dają w kość
Choroba skórna róża atakuje nagle i od razu daje uciążliwe objawy. Pojawiają się między innymi:
- obrzęk, ostry stan zapalny, wyraźne odgraniczenie ciemnoczerwonych, wręcz purpurowych ognisk zapalnych od reszty skóry (chora skóra jest nienaturalnie napięta, lśniąca i ocieplona),
- objawy róży występują zwykle na kończynach (zwłaszcza na nodze; czasem choroba zajmuje wyłącznie dłonie lub stopy), zdarzają się też zmiany na twarzy (w tym w okolicach błon śluzowych nosa i jamy ustnej),
- wysoka temperatura ciała (40-41 stopni),
- dreszcze,
- powiększone, obrzęknięte węzły chłonne,
- swędzenie, pieczenie, ból,
- wrażenie puchnięcia,
- złe samopoczucie,
- osłabienie organizmu.
Róża – choroba skóry o wielu twarzach
Róża może przyjmować wiele postaci. Do podstawowych rodzajów tego schorzenia zaliczamy:
- różę pełzającą (wędrującą) – rozprzestrzenia się ona przez naczynia limfatyczne. Przebieg choroby jest bolesny, towarzyszy mu pieczenie, osłabienie i inne wyżej wymienione symptomy,
- różę pęcherzową – oprócz powyższych objawów tworzą się pęcherze wypełnione treścią surowiczą,
- różę zgorzelinową – prowadzącą do martwicy tkanek lub zgorzeli,
- różę krwotoczną – jej przebiegowi towarzyszą objawy krwotoczne, w tym krwawienia podskórne,
- różę nawrotową – gdy rumień zapalny nawraca, zwykle w tym samym miejscu (choroba nie pozostawia uodpornienia, a przy nawrotach może powodować dalsze zaburzenia ogólnoustrojowe),
- różę nowotworową – miejscowy odczyn zapalny tworzy się wówczas w reakcji na rozprzestrzeniające się komórki nowotworowe, np. u kobiet chorych na raka piersi.
Róża – leczenie wymaga antybiotykoterapii
Leczenie choroby polega na terapii antybiotykowej. W trudnych lub zagrożonych przypadkach wskazana jest hospitalizacja. Pod wpływem antybiotyków róża zaczyna szybko ustępować – zanikają zarówno symptomy skórne, jak i objawy ogólne. Lekarze przepisują zwykle penicylinę i amoksycylinę.
Oprócz przyjmowania leków zaleca się stosowanie niefarmakologicznych środków łagodzących przebieg choroby. Podczas róży pomocne bywają miejscowe okłady z ichtiolu stosowane bezpośrednio na bolesne zmiany, a także używanie preparatów nawilżających. Dobre efekty daje przemywanie skóry antybakteryjnym wyciągiem z piołunu oraz stosowanie ziołowych herbat i naparów dobrych na układ krążenia (np. z rokitnika, pokrzywy, dziurawca). Warto także docenić nasiona z lnu – zapobiegają one utracie wody i pomagają utrzymać stosowne nawilżenie skóry.
Jeśli róża nie jest zgorzelinowa, zmiany skórne nie pozostawią żadnych blizn. Uwaga: w przypadku róży nawrotowej konieczne jest dłuższa, minimum miesięczna, a czasem nawet trzymiesięczna antybiotykoterapia!
Możliwe powikłania
Przy prawidłowym leczeniu róża całkowicie ustępuje. Rzadko kiedy pojawiają się groźniejsze powikłania, np.:
- sepsa (posocznica), czyli ogólnoustrojowa infekcja bakteryjna,
- gorączka reumatyczna,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- zapalenie naczyń limfatycznych i żylnych,
- zaburzenia krążenia,
- ropowica,
- słoniowacizna (bardzo nasilony obrzęk).
Aby uchronić się przed groźnymi powikłaniami, ważna jest szybka diagnostyka i skrupulatne wyleczenie choroby. Choć o róży nie słyszy się za dużo (pomijając momenty, w których mylona jest ona z różyczką), cierpi na nią stosunkowo spora liczba pacjentów. W Polsce odnotowuje się rocznie ok. 5 tys. zachorowań.
Zdjęcie główne: dandlinz04 @Flickr /CC
