Metody Montessori – na czym polega i jak powinna wyglądać pedagogika według Marii Montessori?
Metody Montessori to hasło, z którym coraz częściej spotykamy się w kontekście wychowywania dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Placówki, w których stosuje się metody Montessori, spotkać można obecnie w wielu miastach. Na czym tak naprawdę owe metody polegają, i w jaki sposób wpływają na rozwój dziecka? Zapraszamy do lektury niniejszego artykułu, w którym przybliżamy ten temat.
- Metoda Montessori to nadal stosunkowo nowatorski system edukacji,
- Montessori stawia na dopasowaną do jednostki edukację,
- System ma swoje określone zasady, np. brak kar i nagród.
Metody Montessori
Koncepcja ta została zapoczątkowana ponad 100 lat temu przez włoską lekarkę Marię Montessori. Metody Montessori od tamtego czasu zyskały sobie bardzo wielu zwolenników. Poprzez swoją pracę z dziećmi i obserwację ich zachowań kobieta opracowała swoje własne metody wychowawcze i edukacyjne. Dzięki efektom jej pracy uznaje się ją za jednego z reformatorów edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Metoda nauczania Marii Montessori największą wagę przywiązuje do swobodnego rozwoju dzieci. Każde dziecko jest traktowane indywidualnie, jako osobna jednostka, którą należy pokierować tak, aby była jak najbardziej samodzielna i niezależna. Ma się tak stać dzięki temu, iż rozwój każdego dziecka oparty jest na planie dopasowanym właśnie dla niego. Taki plan uwzględnia osobiste kompetencje i możliwości dziecka, dzięki czemu w ten sposób dostosowana do niego nauka przynosi lepsze efekty.
Zobacz: Oświadczenie o szczepieniach do przedszkola. Co powinno zawierać?
Metoda Montessori – na czym polega?
System Montessori zakłada nauczanie, które przepełnione jest takimi elementami, jak humanitaryzm i duch miłości. Centralną formą nauki jest zabawa i empiryczne poznawanie świata. Metodę Montessori często przeciwstawia się tradycyjnym sposobom nauczania, które zakładają rozwój dziecka poprzez czytanie, słuchanie czy obserwację. Rozwój według Montessori opiera się na wykorzystywaniu wszystkich pięciu zmysłów. Niezwykle istotnymi są tu środowisko, w którym odbywa się edukacja, a także nauczyciel, który takie środowisko tworzy. To właśnie dzięki odpowiednio przygotowanemu otoczeniu dziecko rozwija potrzebę nauki, swoją koncentrację i samodyscyplinę. Dzięki możliwościom, które daje dziecku tak obmyślone środowisko, dziecko samo wybiera, co jest dla niego najbardziej w danym momencie interesującym, i to właśnie tym się zajmuje. Metoda Montessori zakłada płynne przechodzenie między zabawą a nauką. Dzięki tym podstawowym założeniom pociecha samodzielnie wykształca w sobie chęć do zdobywania wiedzy. Metody Marii Montessori w głównej mierze opierają się na teorii okresów szczególnej wrażliwości. Dzięki tej koncepcji Montessori odkryła kolejny fenomen, zwany „polaryzacją uwagi”. O tym zjawisku mówi się, gdy w konkretnej fazie dziecko długotrwale skupia swoją koncentrację na specyficznej czynności. Taka niejednokrotnie wykonywana czynność sprawia dziecku przyjemność, a skoro koncentracja przychodzi mu łatwo, to uczy się chętnie i bez wysiłku.
Pedagogika Marii Montessori
Według pedagogiki Montessori wychowanie to szeroko pojęta edukacja. Powinno ono polegać na udzielaniu dziecku pomocy, która zakłada uszanowanie praw rozwojowych dziecka – w myśl tego, iż każda pociecha to indywidualna jednostka, której rozwoju nie powinno się przyspieszać w sposób nienaturalny. Pedagogika Montessori zakłada brak systemu kar i nagród, a także eliminuje element rywalizacji między dziećmi. W wychowaniu według Marii Montessori kluczowe miejsce zajmują naturalne prawa rozwoju i naturalne reakcje dzieci. Liczy się nie tylko intelekt, ale również towarzyszące nam przez całe życie emocje i instynkty. Pedagogika ma za zadanie rozwijać naturalne predyspozycje dziecka, uwzględniając przy tym jego potrzeby. Niezwykle istotną jest tu koncepcja faz rozwojowych, czyli inaczej okresów szczególnej wrażliwości, którą opracowała Montessori:
- Od narodzin do szóstego roku życia – w tym okresie u dziecka pojawia się potrzeba pewnych powtarzalnych, stałych sytuacji, pewnego rodzaju porządku – dzięki temu dziecko odczuwa poczucie bezpieczeństwa. Następnie dziecko staje się wrażliwe na mowę czy chodzenie. Montessori określa ten czas jako „powtórne narodziny dziecka”.
- Między szóstym a dwunastym rokiem życia – jest to czas, w którym dziecko świadomie zaczyna poznawać otoczenie, wykształca się w nim zrozumienie pewnych konceptów moralnych, rozwija się jego wyobraźnia i zainteresowanie rówieśnikami, chęć do współpracy z innymi dziećmi.
- Między dwunastym a osiemnastym rokiem życia – w tym okresie nieco starsze już dziecko odnajduje się w społeczeństwie, poszukuje w nim swojego miejsca. Jest to moment, w którym rozwija się jego odpowiedzialność.
Edukacja Montessori
Przedszkola zaprojektowane w duchu metody Montessori charakteryzują się pieczołowicie przygotowaną przestrzenią. Jest ona odpowiednio przystosowana do wzrostu dzieci. Wszelkie sprzęty, takie jak stoliczki czy szafki mają właściwie dobrany rozmiar i są łatwo dostępne dla dzieci. Metody Montessori w przedszkolu wielką wagę przywiązują porządkowi. Tak naprawdę każda rzecz ma tam właściwe sobie miejsce. Nauka organizacji przestrzeni i odkładania przedmiotów na ich miejsce po zakończonej pracy ma na celu wykształcenie w dzieciach naturalnej potrzeby porządku. W placówkach Montessori znajdziemy też miejsca zwane kącikami, z których każdy ma swoje konkretne przeznaczenie. Wśród danych kącików wyróżnia się takie przestrzenie, jak:
- kącik sensoryczny, czyli miejsce, w którym dziecko rozwija swoje umiejętności dzięki zmysłom, takim jak dotyk, czy węch;
- kącik językowy, gdzie dziecko może uczyć się języka ojczystego lub obcego;
- kącik umiejętności praktycznych, gdzie dzieci kształcą się w kierunku czynności wykonywanych w codziennym życiu, takich jak gotowanie czy sprzątanie;
- kącik matematyczny, w którym dzieci rozwijają umiejętności liczenia;
- kącik kulturowy, w którym dzieci rozwijają swoje zdolności artystyczne i poznają kultury z całego świata.
Zabawki, które znaleźć można w przedszkolach Montessori, mają na celu pobudzenie zmysłów sensorycznych dziecka. Wszystkie mają na celu nauczenie dzieci konkretnych pojęć. Znajdziemy wśród nich różnego rodzaju układanki, drewniane puzzle czy łamigłówki. Ciekawe jest, że każda z takich zabawek powinna występować w jednym tylko egzemplarzu, dzięki czemu dzieci wykształcają w sobie cierpliwość i świadomość tego, że należy dzielić się z innymi. W szkołach Montessori dzieci nie dzieli się na klasy i nie sadza w ławkach, a co najważniejsze, brak tu konwencjonalnego podziału na przedmioty. Dzieci uczą się samodzielnie, prowadzone przez niezwykle istotną osobę nauczyciela. Jako że system Montessori zakłada wyeliminowanie rywalizacji pomiędzy uczniami, dzieci nie są oceniane poprzez oceny, w sposób tradycyjny. Dzieci kształcone metodą Montessori nie boją się zatem popełniać błędów – są wręcz świadome tego, że to właśnie dzięki nim człowiek jest w stanie się uczyć. W duchu zasad Montessori nauczyciel pełni niezwykle ważną funkcję. Jest to osoba, która ma za zadanie uważnie obserwować i dokonać rozpoznania potrzeb podopiecznych. Nauczyciel odpowiednio przygotowuje przestrzeń, w której następuje edukacja, dba o porządek, pomaga dziecku rozwijać się. Nie wykonuje jednak zadań za dziecko – daje mu wskazówki, udziela pomocy w interpretacji skomplikowanych pojęć, wykazuje się postawą gotowości do pomocy.
Sprawdź: Jak wytłumaczyć dzieciom, co dzieje się na Ukrainie? Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie?
Zasady Montessori
Wiele z zasad Montessori zostało już uwzględnionych w tym artykule. Ten akapit będzie stanowił ich podsumowanie. W metodach Montessori można wyróżnić następujące zasady:
- Zasada swobodnego wyboru – to właśnie dziecko wybiera sobie zajęcie, przedmiot działań, a także określa czas uczenia się i stopień trudności. Podopieczny sam zatem decyduje o najważniejszych aspektach edukacji, takich jak to, czym będzie się zajmowało, gdzie nastąpi praca, w jakim okresie rozwoju nastąpi.
- Zasada porządku – dzieci uczone są tego, że każdy przedmiot w przestrzeni edukacyjnej ma swoje, należne mu miejsce, i po zakończonej nauce do ich obowiązków należy taki przedmiot odłożyć.
- Zasada braku kar i nagród – odejście od konwencjonalnego systemu kar i nagród sprawia, że dzieci uczą się z własnej woli.
- Zasada izolacji jednej trudności – konkretny materiał służy nauce konkretnych pojęć.
- Zasada kontynuacji – zagadnienia nauczane są w należytej kolejności, według stopni trudności.
- Zasada kontroli błędów – materiał edukacyjny jest tak skonstruowany, że dziecko jest w stanie samo zauważyć popełniony błąd i go skorygować.
- Zasada ograniczenia – mimo że edukacja Montessori wydaje się wolną od ograniczeń, to dzieci nie mogą robić tylko tego, co chcą, ale przestrzegają konkretnych zasad i wiedzą, że nie są partnerami nauczyciela.
Wychowanie Montessori – metody
Wychowanie dziecka metodą Montessori może być czymś interesującym dla wielu rodziców. Jako że nauka Montessori zakłada pieczołowite przygotowywanie przestrzeni, w której dziecko znajdzie interesujące dla niego materiały do nauki, na ich wprowadzenie w domach decyduje się niewielu rodziców. Trudność stanowi też to, że w placówkach edukacyjnych, takich jak przedszkola czy szkoły, łatwiej utrzymać jest dyscyplinę, jaką zakłada system Montessori. Niektóre z zasad Montessori narzucają też takie ograniczenia, jak niezapoznawanie dziecka z fikcją do szóstego roku życia – w warunkach domowych może to być bardzo trudne, o ile nie awykonalne. Można jednak wprowadzić jedynie elementy Montessori, które uważamy za najbardziej wartościowe. W przypadku zainteresowania metodami wychowawczymi Montessori warto jednak poszukać porad na ten temat przykładowo w Internecie, gdzie znaleźć można wiele cennych wskazówek. Być może okaże się, że metody Montessori to coś, co sprawi radość nie tylko dziecku, ale też rodzicom.
Rodzice pytają o metody Montessori
Jest to koncepcja rozwoju dziecka opracowana przez włoską lekarkę Marię Montessori, która zakłada traktowanie dziecka jako indywidualnej jednostki, i wspomaganie jego samodzielnego rozwoju.
Polega na umożliwianiu dziecku rozwoju pewnych umiejętności zgodnie z jego predyspozycjami, w odpowiednio przygotowanych do tego przestrzeniach. Kładzie nacisk na poznawanie świata przez doświadczenie, przy wykorzystywaniu wszystkich pięciu zmysłów.
Zakłada porzucenie konwencjonalnych podziałów na klasy, ławki i szkolne przedmioty. Odrzuca się w niej typowy system nagród i kar, a zatem stawianie stopni za konkretne osiągnięcia czy błędy.
Przedszkole Montessori to placówka, w której przestrzeń jest zaaranżowana odpowiednio względem podopiecznych, tak, aby dzieci miały swobodny dostęp do wszystkich sprzętów. Organizuje się w niej kąciki do rozwijania konkretnych umiejętności.
Istnieje wiele placówek oferujących kursy edukacyjne dla nauczycieli Montessori. Akredytowane kursy przedszkolne w Polsce dostępne są poprzez Polski Instytut Montessori. Przed rozpoczęciem kursu warto dowiedzieć się, czy placówka edukacyjna, w której chcesz pracować, będzie honorować wybrany przez Ciebie kurs.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Jak obliczyć średnią na koniec roku i na semestr? Niektórzy popełniają prosty błąd
Cechy dramatu szekspirowskiego. Czym charakteryzują się utwory Szekspira? Ta wiedza przyda się na maturze
Matura międzynarodowa 2024 wystartowała. Uczniowie tych szkół są już po egzaminie z polskiego. Kiedy napiszą pozostałe?
5 pomysłów na prezent na dzień dziecka od EMPIKu
CKE matura 2024. Centralna Komisja Egzaminacyjna to nie Sąd Ostateczny. W jaki sposób można odwołać się od wyniku?
- Rodzice.pl
- Przedszkolak
- Przedszkole
- Metody Montessori – na czym polega i jak powinna wyglądać pedagogika według Marii Montessori?
Jak spędzić Dzień Dziecka w przedszkolu? Te pomysły będą niezawodne!
Dzień Dziecka to niewątpliwie jeden z najbardziej wyczekiwanych przez dzieci momentów w roku, tuż po wakacjach i Bożym Narodzeniu. Nie ma się jednak co dziwić. Jest to bowiem nie tylko...
Czytaj dalej →Dziecko nie chce chodzić do przedszkola. Jak sobie z tym poradzić? Oto kilka praktycznych wskazówek
Kiedy dziecko nie chce chodzić do przedszkola, rodzice zachodzą w głowę, jak je do tego zachęcić. Codzienny bój w przedszkolnej szatni jest straszny zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców....
Czytaj dalej →Zabawy ruchowe świąteczne dla dzieci do przedszkola i domu. Jak spędzić aktywnie czas z maluchami?
Okres przedświąteczny i Boże Narodzenie to czas, który wszyscy chcieliby spędzić w jak najbardziej wyjątkowy sposób. Rozmaite świąteczne aktywności uwielbiane są szczególnie przez dzieci, ponieważ to właśnie najmłodsi najbardziej doceniają...
Czytaj dalej →“Dzieci-piranie” dręczą kolegów w żłobkach i przedszkolach. Maluchy się boją, a rodzice lekceważą problem
Żłobek i przedszkole to miejsca, które powinny kojarzyć się z bezpieczeństwem, spokojem i przyjemną zabawą. Niestety czasami również między maluchami dochodzi do nieprzyjemnych sytuacji, które wywołują mnóstwo stresu, a niekiedy...
Czytaj dalej →Rozpoczęcie roku szkolnego 2023/24 w przedszkolu. W tych placówkach obowiązują inne zasady niż w szkołach
Rok szkolny rozpoczyna się w tym roku wyjątkowo późno, dopiero w poniedziałek 4 września. O przesunięciu terminu zadecydowało ministerstwo edukacji, aby nie rozbijać startu nauki na dwa osobne tygodnie. W...
Czytaj dalej →Jak zorganizować walentynki w przedszkolu? Oto najlepsze pomysły!
14 lutego obchodzimy dzień zakochanych, ale to świetna okazja do świętowania nie tylko dla par. To także znakomity moment do celebrowania wspólnie z dziećmi, dla których walentynki stanowią naprawdę niezwykłą...
Czytaj dalej →Przedszkole państwowe czy prywatne: które wybrać?
Wybór odpowiedniego przedszkola to wyzwanie, w obliczu którego stają rodzice. To jedna z najistotniejszych decyzji w zakresie edukacji, która ma niewątpliwie realny wpływ na przyszłość i sukces dziecka w dorosłym życiu. Czym zatem...
Czytaj dalej →Jak zorganizować dzień kobiet w szkole? Sprawdź najlepsze pomysły na świętowanie z uczniami!
Dzień Kobiet w szkole może być obchodzony na wiele różnych sposobów. Najczęściej w klasach dziewczyny otrzymują prezenty bądź kwiaty, a w pozostałym czasie odbywają się normalne zajęcia. Czasem podczas godziny...
Czytaj dalej →Jak ubierać dziecko jesienią do przedszkola? 5 sprawdzonych rad
Gdy nadchodzą chłodniejsze dni, codzienne przygotowywanie malca do przedszkola bywa trudne. Trzeba wybrać odpowiednie ubrania – ciepłe, wygodne i takie, które… spodobają się dziecku. Musimy brać pod uwagę to, że...
Czytaj dalej →Jak zorganizować Dzień Kobiet dla dzieci? Przedszkole to świetne miejsce na świętowanie!
Dzień Kobiet to wyjątkowe święto o bardzo długiej tradycji w polskiej kulturze. Przyjęło się, że obchodzą je wszystkie kobiety, niezależnie od wieku. Dlatego bardzo często specjalne uroczystości i zabawy organizowane...
Czytaj dalej →Jak napisać odwołanie do przedszkola? Oto argumenty, których warto użyć
W wielu gminach w Polsce już kilka tygodni temu rozpoczęła się rekrutacja do przedszkola 2022/2023. Najczęściej na przełomie marca i kwietnia rodzice mogą składać wnioski, a cała procedura kończy się...
Czytaj dalej →Andrzejki w przedszkolu [scenariusz, strój, zabawy i wróżby dla dzieci]
Andrzejki w przedszkolu są jednym z najbardziej wyczekiwanych dni w roku szkolnym, to właśnie w ten dzień dzieci mogą poczuć się jak postać ze swojej ulubionej bajki, mogą zostać księżniczką,...
Czytaj dalej →Jak świętować pierwszy dzień wiosny? Przedszkole to jedno z najlepszych miejsc!
Wiosna to czas ożywienia, kiedy przyroda budzi się do życia po zimowej drzemce. Dla dzieci w wieku przedszkolnym jest to szczególnie ekscytujący czas, gdyż wraz z nadejściem wiosny otwierają się...
Czytaj dalej →Pierwszy rok w przedszkolu
Pójście dziecka do przedszkola to bardzo ważne wydarzenie w życiu rodziców. Mamy ze łzami w oczach myślą o tym, że ich maluch powoli zaczyna wyfruwać z gniazda, że coraz częściej...
Czytaj dalej →Wyprawka przedszkolaka [LISTA]
Co powinna zawierać wyprawka dla przedszkolaka? Lista niezbędnych rzeczy może się różnić w zależności od placówki. Jednak są pewne elementy wyprawki do przedszkola, które powinien kupić każdy rodzić. Wyprawka dla...
Czytaj dalej →Filmy świąteczne dla całej rodziny. Sprawdź najlepsze propozycje na świąteczny seans
Rodzinny seans filmowy pod kocykiem, z herbatką i przy choince? Czy można wyobrazić sobie lepiej i sympatyczniej spędzony świąteczny wieczór? Wspólne oglądanie świątecznych produkcji to nie tylko znakomity sposób na...
Czytaj dalej →Ceny sukien ślubnych
Dziś chciałam poruszyć jeden z najważniejszych tematów weselnych, zwłaszcza dla Panny Młodej, czyli temat sukni ślubnych i ich cen. Ile kosztują suknie ślubne? Bez wątpienia każda kobieta chce wyglądać oszałamiająco...
Czytaj dalej →Pieluchy jednorazowe: Dada czy Pampers?
Pod wpisem związanym z wyprawką umieszczonym na Facebooku wywołała się ciekawa dyskusja na temat pieluch. Pieluchy jednorazowe: Dada czy Pampers? Iskrą zapalną dyskusji był fragment: Na polecenie znajomych korzystamy z Bierdonkowych...
Czytaj dalej →