Opiekun prawny dziecka – Jakie ma obowiązki? Jak nim zostać?

Opiekun prawny ma za zadanie chronić interesy osobiste i majątkowe innej osoby, która z uwagi na własną niepełnoletność lub całkowite ubezwłasnowolnienie nie może sobie osobiście takich ochrony zapewnić. W przypadku dzieci rolą opiekuna prawnego jest zastąpienie rodziców i przejęcie ich obowiązków na mocy aktu prawnego ustanowionego przez sąd lub notariusza.

Opiekun faktyczny a opiekun prawny dziecka

Opiekun faktyczny to osoba, która rzeczywiście sprawuje opiekę nad dzieckiem, jednak nie wynika ona z obowiązku ustawowego. Nie będzie nim więc ani rodzic dziecka, ani osoba, która wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka. Opiekunem faktycznym może być także osoba wyznaczona przez rodziców do cyklicznego opiekowania się ich dzieckiem. Musi on być pełnoletni. Nie przysługują mu świadczenia rodzinne, ale może się starać o przyznanie jednorazowych pomocy finansowej.

Opiekun prawny ma za zadanie zastąpić dziecku rodziców i wypełniać wszystkie ich obowiązki. Pełni rolę przedstawiciela ustawowego dla małoletniego, chroni jego interesy prawne, finansowe oraz osobiste.

Obowiązki opiekuna prawnego

Obowiązki opiekuna prawnego są identyczne, jak w przypadku obowiązków, które spoczywają na rodzicach dziecka. Ma on zatem za zadanie:

• zapewnić dziecku środki do życia,
• zapewnić mieszkanie,
• zagwarantować wyżywienie,
• zarządzać majątkiem,
• reprezentować w czynnościach prawnych oraz oświadczeniach woli,
• zapewnić opiekę medyczną,
• wystąpić o świadczenia z zakresu ubezpieczeń społecznych lub pomocy społecznej,
• swoją opiekę sprawować bezpłatnie,
• nie stosować kar cielesnych.

Dodatkowo opiekun prawny musi minimum raz w roku złożyć sprawozdanie dotyczące dziecka będącego pod jego opieką oraz rachunki z zarządzania jego majątkiem.

Jak zostać opiekunem prawnym dziecka?

Opiekunem prawnym może zostać osoba wyznaczona przez rodziców dziecka. Kiedy tak się nie stanie, to sąd opiekuńczy ma możliwość zwrócenia się do jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, aby te pomogły mu znaleźć odpowiednią osobę do pełnienia tej funkcji. Kiedy dziecko przebywa w placówce opiekuńczej, to jego opiekunem prawnym najczęściej mianuje się jednego z opiekunów pracujących w tym miejscu.
Opiekunek prawnym może zostać małżonek jednego z rodziców, osoba krewna dziecku lub mu bliska. Aby zostać opiekunem prawnym składa się wniosek do sądu opiekuńczego i czeka na jego rozpatrzenie.

Aby zostać opiekunem prawnym należy spełniać szereg wymagań. Wśród nich znajdziemy:

• niekaralność – osoba wyznaczona na opiekuna prawnego lub starająca się o pełnienie tej funkcji nie może być obecnie lub w przeszłości pełniącą przestępstwo,
• obowiązek posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych,
• nakaz posiadania pełni praw publicznych,
• brak wcześniejszego pozbawienia praw rodzicielskich lub zwolnienia z opieki,
• brak zakazu przebywania w określonych miejscach lub zbliżania się do kogokolwiek.

Ponadto opiekun prawny do osiągnięcia pełnoletności przez dziecko pozostaje pod nadzorem sądu opiekuńczego. Ten powinien pełnić nad nim kontrolę, ale też udzielać wskazówek i wyjaśnień w razie zaistnienia takiej potrzeby.

Wniosek o ustanowienie opiekuna prawnego

Celem wniosku o ustanowienie opiekuna prawnego jest uzyskanie przez osobę fizyczną opieki nad osobą niepełnoletnią. Tego rodzaju dokument składa się do sądu rodzinnego, który na mocy postanowienia orzeka o zgodzie lub sprzeciwie na postulaty zawarte we wniosku.
We wniosku powinny się znaleźć informacje, takie jak:

• miejscowość i data złożeni wniosku,
• nazwa i adres sądu właściwego dla złożenia wniosku,
• dokładne określenie osoby wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL, telefon kontaktowy, adres e-mail),
• określenie uczestników postępowania (imię, nazwisko, adres zamieszkania),
• treść właściwa wniosku (wniesienie o ustanowienie opieki prawnej nad małoletnim z dokładnym podaniem jego personaliów
• oraz daty i miejscowości urodzenia oraz podanie osoby, która opiekę ma sprawować),
• uzasadnienie wniosku (okoliczności i dowody je popierające co do złożenia wniosku o ustanowienie opieki),
• czytelny i własnoręczny podpis składającego wniosek.

Rodzice pytają o opiekuna prawnego dziecka:

Co może opiekun prawny dziecka?

Opiekun prawny dziecka pełni dokładnie te same funkcje, które przypisywane są rodzicom. Powinien więc zapewnić dziecku: odpowiednie warunki do nauki, środki do życia, mieszkanie, wyżywienie, zarządzać jego majątkiem i reprezentować małoletniego w czynnościach prawnych oraz oświadczeniach woli. Dodatkowo opiekun ma obowiązek zapewnić należytą opiekę medyczną i wystąpić o świadczenia z ubezpieczeń społecznych lub pomocy społecznej.

Czy opiekun prawny dostanie 500 zł na dziecko?

Zgodnie z założeniem „Programu Rodzina 500+” świadczenie pieniężne w wysokości 500 złotych przysługuje na drugie i każde kolejne dziecko dla każdego rodzica, opiekuna prawnego i faktycznego dziecka. Rodziny mniej zamożna otrzymają świadczenie wychowawcze również na pierwsze dziecko.

Czym różni się opiekun prawny od rodziny zastępczej?

Opieka prawna jest terminem bardzo zbliżonym do rodziny zastępczej. Mamy tutaj do czynienia z szeregiem podobieństw. Istotne są jednak różnice. Przede wszystkim w przypadku rodziny zastępczej prawa rodzicielskie rodziców biologicznych są ograniczone. Oznacza to, że cały czas mają oni decydujący głos co do chociażby wyboru szkoły dla dziecka lub jego wyjazdu za granicę. Opiekunowie prawni oznaczają najczęściej całkowite pozbawienie praw rodzicielskich w przypadku rodziców biologicznych. Opiekunowie są osobami decyzyjnymi. Rodziny zastępcze otrzymują stałe, comiesięczne kwoty przeznaczone na dzieci, które są pod ich opieką. Opiekunowie prawni mają bardzo mocno ograniczone możliwości otrzymywania jakichkolwiek świadczeń.

Ile dostaje opiekun prawny na dziecko?

W przypadku sprawowania opieki prawnej nad małoletnim świadczenia przyznawane przez państwo na wychowanie takiego dziecka są bardzo mocno ograniczone. Opiekun może wystąpić z żądaniem o wynagrodzenie za sprawowanie opieki prawnej nad dzieckiem, ale dopiero w momencie, kiedy ta opieka ustała, a więc, kiedy dziecko osiągnie pełnoletniość. Dodatkowo może się starać o pieniądze z programu „Rodzina 500+”.

Jak zostać opiekunem prawnym rodzeństwa?

Występuje kilka przesłanek ku temu, aby sąd mógł wyznaczyć opiekuna prawnego dla małoletniego dziecka. Wśród nich znajdują się:

• rodzice dziecka są nieznani,
• rodzice nie żyją,
• rodzice nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych (ubezwłasnowolnienie lub brak pełnoletniości),
• rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej,
• władza rodzicielska uległa zawieszeniu.

W każdym z powyższych przypadku rodzeństwo, jeśli spełnia wymogi określone dla zostania opiekunem, może nim zostać.
Innym przypadkiem jest wyznaczenie rodzeństwa na opiekunów prawnych przez samych rodziców w drodze aktu notarialnego lub złożenie przez rodzeństwo wniosku do sądu o ustanowienie ich opiekunem prawnym, kiedy zachodzą ku temu ważne i możliwe do udowodnienia przesłanki.

Kto jest opiekunem prawnym dziecka z domu dziecka?

Opiekunem prawnym dzieci przebywających w domach dziecka zazwyczaj zostają mianowani konkretni pracownicy takiego domu dziecka, najczęściej wychowawcy tego dziecka.