Poporodowe zapalenie tarczycy [objawy, leczenie, przebieg]

Przyczyny i objawy poporodowego zapalenia tarczycy

Poporodowym zapaleniem tarczycy nazywamy zespół zaburzeń czynności tarczycy, trwałych lub przemijających, które pojawiają się w pierwszym roku po porodzie lub po utraconej ciąży, trwającej co najmniej 6-8 tygodni. W zależności od fazy schorzenia objawy choroby mogą się różnić i obrazować nadczynność lub niedoczynność tarczycy. Poporodowe zapalenie tarczycy (PZT) jest autoimmunologiczną chorobą gruczołu tarczycy typu Hashimoto, której przyczyny nie do końca są znane. W celu rozpoznania wystąpienia tej choroby po porodzie konieczne jest wykonanie badania poziomu hormonów TSH, FT3 i FT4.

Poporodowe zapalenie tarczycy może dawać różne objawy, które są zależne od fazy, w jakiej znajduje się choroba. Przebiega ona bowiem 4-fazowo. Na początku pojawia się nadczynność tarczycy, w fazie drugiej tarczyca wraca do prawidłowego funkcjonowania, w fazie trzeciej tarczyca przechodzi w niedoczynność, a następnie wchodzi w fazę czwartą – eutyreozy czyli poprawnego funkcjonowania. Najczęściej poporodowe zapalenie tarczycy samoistnie mija po około roku od porodu. W ciężkich przypadkach choroby lekarz może wdrożyć leczenie hormonalne. Sposób leczenia będzie zależny od fazy, w jakiej znajduje się schorzenie.

Skąd te problemy z tarczycą po ciąży?

Naukowcy, podobnie jak w przypadku choroby Hashimoto, mówią o charakterze autoimmunologicznym choroby. Dokładne przyczyny występowania pociążowego zapalenia tarczycy nie są znane. W przebiegu PZT, podobnie jak w trakcie choroby Hashimoto, w krwi występują przeciwciała przeciw peroksydazie (anty TPO). Postępujący stan zapalny może doprowadzić zarówno do hipertyreozy (nadmiaru hormonów tarczycy, które uwalniane są wyniku rozpadu komórek tarczycy), jak i do hipotyreozy (objawiającej się niskim poziomem hormonów tarczycy). Najbardziej narażone na poporodowe zapalenie tarczycy są kobiety z grupy ryzyka, czyli m.in. kobiety z depresją poporodową, chore na cukrzycę typu I, a także obarczone genetycznie chorobami tarczycy.

Poporodowe zapalenie tarczycy: objawy

Do objawów zewnętrznych poporodowego zapalenia tarczycy możemy zaliczyć jedynie nieco powieszony gruczoł tworzący charakterystyczny wól na gardle. Pozostałe objawy zależą od tego, w której fazie znajduje się obecnie PZT. Mogą one przybierać formę charakterystyczną dla nadczynności tarczycy, będzie to:

• kołatanie serca,
• nadmierne pobudzenie,
• wrażliwość na ciepło,
• wzmożona potliwość,
• drażliwość.

Dodatkowym objawem charakterystycznym występującym w przebiegu poporodowego zapalenia tarczycy w fazie nadczynności jest podwyższone ciśnienie, a także problemy z gastryczne w postaci biegunek.

Objawy poporodowego zapalenia tarczycy w fazie niedoczynności tarczycy

Pociążowe zapalenie tarczycy w fazie niedoczynności, daje również charakterystyczne objawy, które mogą wskazywać na przebieg schorzenia, zaliczamy do nich:

• nadmierną senność,
• osłabienie,
• szybką męczliwość,
• łatwe marznięcie,
• wzrost masy ciała,
• przesuszanie skóry.

W przeciwieństwie do fazy nadczynności, w trakcie fazy niedoczynności tarczycy w przebiegu PZT możemy zaobserwować zwolnioną pracę serca, obniżone ciśnienie i problemy z zaparciami.

Problemy z tarczycą po ciąży: czynniki ryzyka

Mimo iż naukowcy nie są pewni co do przyczyn występowania poporodowego zapalenia tarczycy, zauważa się pewne czynniki ryzyka zwiększające szanse wystąpienia tej dolegliwości po ciąży. Do wspominanych czynników ryzyka zaliczamy:

• wcześniejsze zaburzenia w funkcjonowaniu tarczy po poprzednim porodzie,
• wysoką wartość przeciwciał anty-TPO,
• wcześniejsze poronienia,
• cukrzyca typu 1,
• depresja poporodowa,
• przebyte choroby autoimmunologiczne,
• występowanie autoimmunologicznych chorób tarczycy w rodzinie — na przykład choroby Hashimoto.

Jak zdiagnozować poporodowe zapalenie tarczycy ?

Wiele kobiet zmaga się z zaburzeniami w funkcjonowaniu tarczycy. Przed zajściem w ciążę oraz w jej trakcie zaburzenia tarczycy są bardzo niebezpieczne: mogą nie tylko utrudnić poczęcie dziecka, ale również doprowadzić do utraty ciąży. Na szczęście kobiety pozostające pod stałą opieką ginekologa i endokrynologa, przyjmujące wskazane przez lekarza leki, mogą być spokojne o swoją ciążę. Często po porodzie niedoczynność tarczycy cofa się i kobieta nie musi już przyjmować leków, jednak czasami jest zupełnie inaczej. Kiedy po ciąży zaczynają pojawiać się wspominane wcześniej objawy, konieczna jest odpowiednia diagnostyka. Chcąc zdiagnozować poporodowe zapalenie tarczycy, należy wykonać następujące badania:

• TSH,
• FT3,
• FT4,
• anty-TPO,
• USG tarczycy.

Na podstawie wyników badań lekarz będzie w stanie stwierdzić, czy mamy do czynienia z poporodowym zapaleniem tarczycy oraz czy konieczne jest wdrażanie leczenia.

Leczenie poporodowego zapalenia tarczycy

W zależności od fazy choroby lekarz może zalecić różnorodne postępowanie. Ile trwa poporodowe zapalenie tarczycy? Może być to nawet rok. Dość często schorzenie po określonym czasie cofa się samoistnie, ale kiedy objawy niedoczynności lub nadczynności tarczycy są dotkliwe i znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie, lekarz może przepisać jeden z leków z grupy beta-blokerów. Może też zdecydować się na zastosowanie steroidów — w przypadku fazy nadczynności lub terapię lewotyroksyną w przypadku fazy niedoczynności. Jeżeli pacjentka planuje w najbliższym czasie kolejną ciążę, objawy poporodowego zapalenia tarczycy są uciążliwe, a w surowicy utrzymuje się wysokie stężenie TSH, może to wymagać zastosowania właśnie terapii syntetycznym hormonem tarczycy, czyli lewotyroksyną.

Poporodowe zapalenie tarczycy a karmienie piersią

Poporodowe zapalenie tarczycy nie jest schorzeniem niebezpiecznym dla dziecka, wymagającym zaprzestania karmienia piersią. Jednak już leki, które mogą być stosowane w czasie choroby mamy, owszem. O ile lewotyroksyna nie przenika do krwiobiegu i w fazie niedoczynności możemy spokojnie karmić maleństwo piersią, o tyle w przypadku konieczności zastosowania beta-blokerów wskazane jest przerwanie karmienia piersią na czas terapii. Jeżeli chodzi o kolejną ciążę, to w trakcie poporodowego zapalenia tarczycy przede wszystkim trzeba stale pozostawać pod opieką specjalisty. Dobry lekarz będzie regularnie badał pacjentkę sprawdzając poziom hormonów tarczycy.

Poporodowe zapalenie tarczycy: co dalej ?

U kobiet z poporodowym zapaleniem tarczycy rokowania są najczęściej dobre. W większości przypadków po około roku od wystąpienia objawów schorzenie samoistnie się cofa, nawet jeżeli nie zastosowano żadnego leczenia. Najtrudniejsza sytuacja jest u pacjentek, u których PZT przebiegało w fazie niedoczynności tarczycy, ponieważ statystycznie, u co piątej kobiet z tego rodzaju przebiegiem PZT, przechodziło ono w przewlekłą niedoczynność tarczycy po ciąży. Aby móc w porę wdrożyć odpowiednie leczenie, pacjentki powinny być pod stałą opieką endokrynologa i regularnie wykonywać badania monitorujące poziom hormonów tarczycy.