Uspać czy uśpić dziecko – która forma jest poprawna? Słownik nie pozostawia wątpliwości
Język polski bywa niekiedy bardzo skomplikowany i zaskakujący. Jednocześnie jest na tyle plastyczny, że pozwala w dość łatwy i naturalny tworzyć nowe formy wyrazów czy nowe słowa, jeśli zaistnieje taka potrzeba. Nie wszystkie nowości są jednak zgodne z normą językową. A jak jest ze słowami uspać czy uśpić w znaczeniu “położyć kogo spać”? Która forma jest poprawna? Co na ten temat mówią nam słowniki?
Mówimy uspać czy uśpić dziecko?
Coraz częściej zdarza się usłyszeć słowo “uspać” w rozumieniu ‘położyć kogoś spać, ułożyć, utulić do snu’. Niestety zgodnie z aktualną normą językową oraz regułami tworzenia nowych wyrazów w polszczyźnie jest to wyraz zupełnie niepoprawny. Żaden słownik nie odnotowuje takiej dokonanej formy czasownika. Mówienie więc np. “uspałam dziecko”, “idę uspać dziecko” jest uznawane za błąd językowy.
Skąd wzięła się ta niewłaściwa forma? Osoby posługujące się tym wyrazem często argumentują swój wybór, twierdząc, że słowo uśpić (np. uśpiłam dziecko) kojarzy im się z czynnością uśmiercania zwierząt u weterynarza. Nie jest to jednak poprawne i logiczne uzasadnienie. Czasownik “uśpić” ma po prostu kilka różnych znaczeń, które można bez problemu odnaleźć w słownikach języka polskiego.
uśpić (czasownik dokonany) — usypiać (czasownik niedokonany)
1. «spowodować, żeby ktoś usnął»
2. «spowodować, że coś trwa w bezruchu»
3. «pozbawić coś siły, intensywności»
4. «poddać narkozie»
5. «uśmiercić zwierzę przez podanie mu środka farmakologicznego»Internetowy Słownik Języka Polskiego PWN
Na podstawie definicji pochodzącej z Internetowego Słownika Języka Polskiego PWN łatwo można stwierdzić, że wyraz ten może mieć różne znaczenia, a wszystko zależy od kontekstu, w jakim go wypowiadamy. Nie ma zatem mowy o tym, aby słysząc: “uśpiłam dziecko”, ktokolwiek mógł pomyśleć o usypianiu jak w przypadku zwierzęcia u weterynarza.
Co ważne, czasownik dokonany “uspać” nie istniał w języku polskim nigdy, nawet w polszczyźnie dawnej. Być może jego powstanie uzasadnia również pewna reguła pozwalająca tworzyć takie pary jak: sypiać – spać czy odsypiać – odespać. Na tej samej zasadzie jednak nie można powiedzieć: usypiać – uspać.
Zobacz: pani czy Pani: kiedy wyraz “pani” piszemy z wielkiej, a kiedy z małej litery?
“Uspać” – słownik
W słownikach poprawnej polszczyzny nie znajdziemy takiej formy jak “uspać”, ponieważ nie istnieje i – jeśli już ktoś się nią posługuje – to znaczy, że popełnia błąd językowy. Jedyną odnotowywaną przez słowniki, poprawną formą czasownika dokonanego w znaczeniu “kłaść kogoś spać” jest “uśpić” (niedokonany “usypiać”).
Sprawdź: Jak napisać rozprawkę? Poznaj najważniejsze zasady pisania rozprawki. Kluczowy jest schemat
Czytelnicy pytają, czy mówi się uśpić czy uspać
Jedyna poprawna forma to “uśpić” w rozumieniu “położyć kogo spać”.
Wyłącznie “uśpiłam dziecko” – “uspałam” jest formą błędną.
Zobacz też:
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Czy na maturze ustnej z polskiego można czytać z kartki? Maturzyści co roku mają ten dylemat
Egzamin ósmoklasisty 2024: angielski. Arkusz CKE i odpowiedzi. Tutaj sprawdzisz, czy dobrze rozwiązałeś zadania
Jedynka na koniec roku 2023/2024. Czy z jedną jedynką można przejść do następnej klasy?
Co można mieć na maturze z geografii? Te przybory możesz ze sobą zabrać na egzamin
Jak dobrać rower dla 2-latka?
- Rodzice.pl
- Starsze dziecko
- Edukacja i psychologia
- Język polski
- Uspać czy uśpić dziecko – która forma jest poprawna? Słownik nie pozostawia wątpliwości
W ciąży głodziła się i nie dbała o higienę. Polska monarchini nigdy nie dowiedziała się, co stało się z dzieckiem
Nie od dziś wiadomo, że władcy i królowie mają swoje nietypowe przyzwyczajenia i kaprysy. Nie inaczej było także w dalekiej przeszłości. Niezdrowe nawyki pewnej polskiej monarchini przyczyniły się prawdopodobnie do...
Czytaj dalej →Wnuki królowej Elżbiety. William i Harry wcale nie należeli do ulubieńców monarchini. Kto jeszcze nazywał ją “babcią”?
Chociaż Elżbieta II zasiadła na tronie w wieku zaledwie 25 lat, to jednak szybko okazało się, że świetnie nadaje się do tej roli. Rządziła nieprzerwanie przez ponad 70 lat, zyskując...
Czytaj dalej →Pierwsza Komunia Święta: przygotowania krok po kroku. Jak zaplanować idealną uroczystość?
Pierwsza Komunia Święta to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu dziecka i rodziny. Jest to moment, który należy odpowiednio zaplanować i przygotować, aby stał się niezapomnianą i piękną chwilą. Podczas...
Czytaj dalej →Truskawkowy Księżyc 2023. To wyjątkowe zjawisko może zapowiadać ważne zmiany
Truskawkowy Księżyc to jedno z najbardziej niezwykłych zjawisk, jakie można zaobserwować na naszym niebie. Niestety podziwiać je można niezwykle rzadko- pojawia się bowiem raz w roku zazwyczaj na początku czerwca....
Czytaj dalej →Znaczenie godzin – co oznaczają lustrzane godziny i równe godziny?
Znaczenie godzin przypisują osoby, które silnie wierzą w numerologię oraz wszelkie jej odmiany. Według nich spojrzenie na zegarek w sytuacji, kiedy wyświetlają się na nim lustrzane cyfry jest sposobem naszej...
Czytaj dalej →O której będzie zaćmienie słońca? To już dziś! Nie przegap tego wyjątkowego zjawiska! Jak je obejrzeć?
Zaćmienie słońca to jedno z najbardziej fascynujących i spektakularnych zjawisk, jakie możemy obserwować na niebie. Nie zdarza się one jednak zbyt często, dlatego cieszy się tak olbrzymim zainteresowaniem. Kolejne będzie...
Czytaj dalej →Urodzeni we wtorek: co o osobie mówi dzień tygodnia, w którym się urodziła?
Osobom urodzonym we wtorek patronuje Mars, w związku z czym to właśnie czerwona planeta ma wpływ na cechy charakteru i osobowość. Mars w mitologii jest znany jako bóg wojny, przez...
Czytaj dalej →Bierz 15 zł i leć do apteki. Z tym olejem włos ci więcej z głowy nie spadnie
Już nasze babcie doskonale wiedziały jak prostym sposobem uzyskać mocne, lśniące i sprężyste włosy. Nie stosowały drogich zabiegów nawilżających i nie chodziły na kilka godzin do fryzjera. To wszystko uzyskiwały...
Czytaj dalej →Prawie każdy spożywa go źle. Ten sposób jedzenia czosnku szokuje, a jest najbardziej wartościowy
Okres przeziębień tuż, tuż. Co zrobić aby się przed nim ochronić? Oprócz witaminy C, ważne jest też spożywanie czosnku. Sprawdź jaka pora dnia jest do tego najlepsza i dlaczego podawać...
Czytaj dalej →Dlaczego widelec do ciast ma ząbek z wcięciem? To funkcja bynajmniej nie dekoracyjna
Zasady savoir-vivre mówią nam, jak należy nakrywać do stołu. W tym przypadku sprawdza się wykorzystanie wielu różnych sztućców. Jeden z nich służy do ciast. Niewielki widelczyk ma jednak często jeden...
Czytaj dalej →Dr Karp: najszczęśliwsze niemowlę w okolicy
Rodziców i osoby pracujące z małymi dziećmi co jakiś czas elektryzuje wiadomość o nowej, rewolucyjnej metodzie, która pozwoli na szybkie uspokojenie płaczącego maluszka. Niektóre mody znikają tak szybko, jak się pojawiły,...
Czytaj dalej →Lista szanghajska 2023. Znamy najlepsze uczelnie na świecie! W rankingu wyróżniono uniwersytety z Polski
Co roku Szanghajski Uniwersytet Jiao Tong publikuje specjalny ranking 1000 najlepiej ocenianych uczelni z całego świata. Tym razem podobnie jak w poprzednich latach w zestawieniu królują uniwersytety ze Stanów Zjednoczonych...
Czytaj dalej →Zwrócił jej uwagę, bo karmiła piersią w restauracji. Kobieta „zgasiła” go jednym gestem
Każda karmiąca piersią matka zdaje sobie sprawę, że nigdy nie wiadomo, w którym momencie dnia dziecko „poprosi“ o jedzenie. Może się to zdarzyć w domu, ale może i poza nim,...
Czytaj dalej →Co jedzą jaskółki? Sprawdź, czym karmić te piękne ptaki, aby im nie zaszkodzić
Jaskółki to ptaki, które cieszą się w Polsce największą sympatią. Głównie dlatego, że zgodnie z przekonaniami ich pojawienie się na niebie oznacza rychłe nadejście wiosny. Są niewielkie, delikatne i pięknie...
Czytaj dalej →Chiński kalendarz płci dziecka – czy się sprawdza? Jak z jego pomocą zaplanować płeć dziecka?
Planując ciążę zazwyczaj pragniecie jedynie tego, by dziecko było po prostu zdrowe. Dawniej kwestia urodzenia męskiego potomka była kluczowa – syn dziedziczył majątek, a także był lepszym pomocnikiem w utrzymaniu...
Czytaj dalej →Oczepiny – Najciekawsze zabawy oczepinowe
Jako wodzirej na weselach już od kilku lat staram się jak najbardziej zaskakiwać, zabawiać i mobilizować to tańca gości. Staram się cały czas rozbudowywać swoją ofertę i gamę zabaw weselnych....
Czytaj dalej →O czym nie zapomnieć w trakcie przygotowań ślubnych?
Nareszcie nadszedł ten dzień. Moja siostra wychodzi za mąż. Wczoraj poprosiła mnie bym przygotowała jej listę spraw jakie musi załatwić przed ślubem. Tak długo czekałam na ten dzień, że z...
Czytaj dalej →Problemy młodych rodziców
W ostatni piąteczek na naszym ołpen spejsie zasłyszałem ten oto rodzicielski suchar: Przypomniał mi on wpis, który czytałem na jakimś blogu rodzicielskim. Wpis dotyczył rzeczy, które rodzice robią TYLKO przy pierwszym dziecku. Było...
Czytaj dalej →