Menstruacja bez tajemnic: Wszystko, co powinnaś o niej wiedzieć!

Co to jest menstruacja?

Okres, miesiączka, menstruacja – istnieje wiele nazw, które kobiety zamiennie stosują do nazywania comiesięcznego krwawienia z dróg rodnych. W takim razie co to jest menstruacja? Krwawienie menstruacyjne jest wynikiem złuszczania się błony śluzowej macicy, a następnie wydalania jej fragmentów przez pochwę (o ile oczywiście nie doszło do zapłodnienia i w macicy nie zagnieździło się jajo płodowe).

Menstruacja od dawna uznawana jest za symbol kobiecości. Wraz z pojawieniem się pierwszej miesiączki około 12 roku życia (menarche z łac. men – miesiąc arche – początek) kobieta staje się płodna. W pewnym sensie menstruacja czyni kobiety wyjątkowymi, daje im możliwości na wydanie na świat potomstwa, mogą stać się początkiem nowego życia i o ile cała ta wizja jest piękna i wzniosła, o tyle sam okres nie należy do najprzyjemniejszych chwil w życiu kobiety. Zwłaszcza, że towarzyszą mu uciążliwe wahania hormonów, dolegliwości bólowe i zmiany w obrębie całego organizmu.

Menstruacja a dni płodne

Miesięczny cykl płciowy kobiety jest warunkowany jej budową ciała i regulowany poprzez gospodarkę hormonalną. W jajowodach każdej dziewczynki już od dnia jej narodzin znajduje się tysiące niedojrzałych komórek jajowych. W momencie, kiedy kobieta osiąga dojrzałość płciową, każdego miesiąca w jajniku rośnie kilka z nich, ale zwykle tylko jedno jest uwalniane w trakcie owulacji. Za przebieg całego cyklu owulacyjnego odpowiadają żeńskie hormony płciowe – FSH, LH, estradiol i progesteron.

Uwolnione z pęcherzyka jajeczko zmierza w stronę macicy, która przygotowuje się na przyjęcie go i wytworzenie sprzyjającego środowiska do zapłodnienia. Po uwolnieniu się komórki jajkowej z jajnika w miejscu pęknięcia otoczki pęcherzyka, powstaje jakby „szczelina” nazywana ciałkiem żółtym. Ciałko żółte z chwilą wydostania się komórki jajowej rozpoczyna produkcję progesteronu. Ten z kolei odpowiada za przygotowanie śluzówki macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja. Progesteron wpływa na silne ukrwienie macicy, która będzie mogła w ten sposób odżywić rozwijający się w niej zarodek. Jeśli jednak w ciągu kilku godzin od jajeczkowania nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, a po około 10 dniach przekształca się w ciałko białawe. Poziom progesteronu we krwi kobiety stopniowo spada, a ukrwienie śluzówki macicy ulega zmniejszeniu. Po około 14 dniach śluzówka macicy złuszcza się i wraz z niezapłodnioną komórka jajową zostaje usunięta.

Jeżeli w danym cyklu nie doszło do zapłodnienia, macica musi oczyścić się i przygotować do kolejnego cyklu. Podczas menstruacji odczuwamy silne skurcze macicy, które powodują, że od jej ścian odkleja się gąbczasta błona śluzowa czyli endometrium. Podczas złuszczania się błony śluzowej mięśnie gładkie, z których zbudowana jest macica, krwawią. Krew wraz z martwym, złuszczonym nabłonkiem wydalana jest drogami rodnymi. Złuszczanie i wydalanie błony śluzowej macicy trwa zwykle około 5 -7 dni. Większość kobiet najsilniejsze krwawienie obserwuje przez pierwsze dwa dni miesiączki, co jest spowodowane tym, że to właśnie w tym czasie błona macicy złuszcza się najmocniej. W pozostałe dni stopniowo proces wygasa i macica oczyszcza się aż do ustąpienia krwawienia.

Prawidłowa menstruacja

Wiele dziewcząt, zwłaszcza w młodym wieku, kiedy miesiączka dopiero co zaczęła się pojawiać, ma wiele wątpliwości z nią związanych. Czas trwania krwawienia, jego obfitość czy też wygląd wydzieliny – to zagadnienia, które najczęściej nurtują młode kobiety. Warto więc wiedzieć, że podczas normalnej menstruacji, kobieta traci około 100 ml krwi. Wydzielina nie powinna zawierać skrzepów ani jasnej krwi. Jak już wspomniano, najbardziej intensywne krwawienie możemy zaobserwować w ciągu pierwszych 2 dni okresu, a cała menstruacja zwykle trwa około 3- 7 dni.

Prawidłowy cykl miesięczny zdrowej kobiety trwa od 24 do 32 dni. Zdarza się, że fizjologiczne kobiety mają nieco krótsze i mniej obfite lub dłuższe i bardziej obite miesiączki. Jeśli jednak nagle czas trwania lub intensywność okresu zmieni się, warto skonsultować to ze swoim ginekologiem.

Objawy zbliżającej się menstruacji

Większość kobiet doskonale zna swój organizm i bez zaglądania w kalendarz potrafi określić, że zbliża się miesiączka lub owulacja. Jako że cykl kobiecy jest ściśle związany z hormonami, a pojawienie się owulacji lub miesiączki daje bardzo specyficzne objawy, łatwo jest nauczyć się sygnałów ciała, dzięki czemu doskonale wiedzą, w jakiej fazie cyklu się znajdują.

Do najbardziej powszechnych objawów zwiastujących zbliżającą się menstruację możemy zaliczyć:

• Zespół napięcia przedmiesiączkowego, czyli tak zwany PMS (wahania hormonów wpływają na to, że w tym czasie kobiety stają się bardziej wrażliwe, mogą towarzyszyć im częste huśtawki nastrojów, szybkie przechodzenie ze stanu euforii w stany depresyjne);
• Bolesność i tkliwość piersi;
• Skurcze w dole brzucha;
• Bóle krzyżowe;
• Pogorszenie stanu skóry;
• Wzmożony apetyt;
• Opuchlizna wywołana przez zatrzymanie wody w organizmie;
• Wzrost wagi w stosunku do czasu tuż po miesiączce nawet do 2 kilogramów.

Jak łagodzić uciążliwe objawy zbliżającej się miesiączki?

Objawy miesiączki u każdej kobiety mogą mieć nieco inny charakter i mieć większe lub mniejsze nasilenie. Na ich intensywność może mieć wpływ gospodarka hormonalna, styl życia kobiety, a także jej codzienne menu. Dobrą informacją jest to, że aktywność fizyczna i zdrowa zbilansowana dieta może pomóc zniwelować nieprzyjemne objawy zbliżającej się miesiączki. Duża ilość zielonych warzyw i owoców pomoże nam w walce z huśtawką nastrojów. Warto natomiast odpuścić sobie kawę, czarną herbatę oraz słodycze. Mimo że możemy mieć na nie w tych czasie bardzo silną chęć, nie wpływają one korzystnie na nasze zdrowie i samopoczucie. Warto wyeliminować z diety sól i smażone potrawy, dzięki czemu ograniczymy zatrzymywanie wody w organizmie. Należy też pić minimum 2 litry płynów – najlepiej, jeżeli będzie to czysta woda niegazowana.

Zaburzenia menstruacji

Jak już wyżej wspomniano, prawidłowy cykl miesięczny powinien trwać od 28 do 32 dni, a sama menstruacja od 3 do 7 dni. Jeżeli zauważymy u siebie nagłe skrócenie lub wydłużenie cyklu lub jeśli nagle nasza miesiączka trwa dłużej, niż 7 dni, bezwzględnie należy udać się do ginekologa, aby skontrolować sytuację. Powody zaburzeń menstruacji mogą być różne: począwszy od zaburzeń hormonalnych, poprzez silny wysiłek lub stres, aż po ciąże lub stany chorobowe. Nie można bagatelizować objawów, które odbiegają od normy, a wszystkie zaburzenia menstruacji należy zgłosić swojemu lekarzowi. Być może konieczna będzie wizyta u endokrynologa lub poszerzenie diagnostyki ginekologicznej.

Menstruacja po porodzie

Gdy w trakcie owulacji do jajeczka dostanie się plemnik, dochodzi do zapłodnienia. Dla organizmu to sygnał, że należy zatrzymać cykl miesięczny. Od tej chwili jajniki zaczynają produkcje hormonów, mających na celu wspieranie prawidłowego zagnieżdżenia się zarodka w macicy, a następnie prawidłowy jego rozwój. W około 16-17 tygodniu ciąży funkcję te przejmuje łożysko.

Powrót menstruacji po porodzie, uzależniony jest od gospodarki hormonalnej kobiety, na co w dużej mierze ma wpływ karmienie piersią. Kobiety, które karmią piersią na żądanie nie rzadziej niż co 4 godziny w ciągu dnia i co 6 godzin w nocy, najczęściej mają wysoki poziom prolaktyny, dzięki czemu mogą przesunąć w czasie powrót miesiączki. Podczas karmienia piersią w organizmie kobiety poziom prolaktyny wzrasta, hamując tym samym cykl miesięczny. Kiedy zmniejsza się częstotliwość karmień, poziom prolaktyny spada i prędzej czy później następuje powrót menstruacji. Niestety nie można określić, kiedy dokładnie powróci menstruacja po porodzie. U niektórych kobiet dzieje się to już nawet po około 6 tygodniach po porodzie, z kolei u innych okresu może nie być nawet do 2 lat.

Menstruacja w pytaniach i odpowiedziach

Co to jest menstruacja?

Menstruacja, czyli tak zwana miesiączka to początek cyklu płciowego kobiety. Polega na złuszczaniu błony śluzowej macicy i wydalaniu jej wraz z niezapłodnioną komórką jajową przez drogi rodne.

Kiedy pojawia się pierwsza miesiączka?

Pierwsza miesiączka pojawia się, gdy kobieta uzyskuje dojrzałość płciową. Z reguły jest to pomiędzy 12 a 13 rokiem życia.

Jak długo powinna trwać miesiączka?

Zazwyczaj menstruacja trwa od 3 do 7 dni. Wszelkie odchylenia w tym zakresie należy zgłosić lekarzowi. Konsultacji z ginekologiem wymaga też nagła zmiana czasu trwania miesiączki.

Dlaczego menstruacja jest bolesna?

Skurcze macicy, które odczuwamy podczas miesiączki, są konieczne do jej prawidłowego oczyszczenia się z błony śluzowej. Dzięki temu macica zostaje przygotowana na kolejny cykl i na ewentualne przyjęcie zapłodnionego jajeczka w nadchodzącym miesiącu.

Kiedy wraca okres po porodzie?

To, kiedy wróci okres po porodzie, jest bardzo indywidualną sprawą. Regularne karmienie piersią może wpłynąć późniejsze pojawienie się okresu, nie ma jednak gwarancji, że tak właśnie się stanie.