Brak tych 5 odruchów u noworodka wymaga konsultacji z lekarzem!

Odruchy u noworodka to tzw. odruchy pierwotne, czyli fizjologiczne reakcje na bodźce, których obecność lub brak może świadczyć o nieprawidłowym rozwoju niemowlęcia. Są to reakcje automatyczne, które sprawdzane są przez pediatrę zaraz po porodzie i stanowią podstawę do rozwoju późniejszych odruchów, tzw. odruchów posturalnych. Cechą charakterystyczną wszystkich odruchów u noworodka jest to, że każdy charakteryzuje się określoną długością trwania. Zwykle odruchy pierwotne zanikają po pierwszych miesiącach życia, a niewygaszone w odpowiednim czasie powodują poważne konsekwencje w późniejszym funkcjonowaniu dziecka. Do odruchów pierwotnych zalicza się m.in. odruch Moro, Babińskiego, odruch ssania, szukania czy odruch chwytny, zwany inaczej odruchem Palmara.

Odruch Moro u noworodka

Odruch Moro, czyli odruch obejmowania, jest chyba najbardziej znanym odruchem, występującym u noworodków. Zwykle pojawia się już w 11 tygodniu ciąży, a zanika w okolicach 3 miesiąca po porodzie. Odruch Moro jest to inaczej reakcja dziecka wywołana uwolnieniem adrenaliny oraz kortyzolu, czyli hormonów stresu w odpowiedzi na niespodziewany, intensywny bodziec. Te same hormony towarzyszą dorosłemu w sytuacjach grozy np. podczas walki lub ucieczki.

U noworodków odruch Moro powinien się pojawić po szybkim pociągnięciu kocyka, zmianie pozycji głowy dziecka lub innym gwałtownym ruchu. Noworodki wówczas zaczynają wykonywać całą serię ruchów, takich jak odwodzenie i prostowanie ramion, otwarcie dłoni oraz przekręcenie główki, a towarzyszy im przyspieszona akcja serca, szybszy oddech, a także nagły wzrost ciśnienia krwi. Odruch Moro u noworodka powinien wygasić się po od 2 do 4 miesiącach życia, co jest bardzo ważne, ponieważ niewygaszony powoduje w późniejszym czasie opisaną powyżej reakcję organizmu na każdy nagły i intensywny bodziec.

U dzieci, u których odruch Moro całkowicie nie wygasł, w przyszłości występują takie zaburzenia, jak obawa przed niespodziewanym dotykiem, problemy z postrzeganiem, nieskoordynowane ruchy, liczne alergie, problemy z opanowaniem emocji, silna nadwrażliwość np. na dźwięki, niska odporność, a także problemy ze wzrokiem i choroba lokomocyjna. Brak odruchu Moro u noworodka może wskazywać na uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego.

Zobacz też:

• Nieodwracalne zmiany w ciele kobiety po ciąży
• Skaza białkowa u niemowlaka

Odruch chwytny noworodka

Odruch chwytny u noworodka, inaczej odruch Palmara, to nic innego jak fizjologiczny odruch niemowlęcia, polegający na bardzo silnym zaciskaniu palców rąk noworodka i przywiedzeniu kciuka w reakcji na dotknięcie strony dłoniowej. Co ważne, odruch chwytny dotyczy również palców u stóp, które również zaciskają się w efekcie dotknięcia stopy dziecka.

Odruch ten zanika w górnych kończynach w okolicach 4 miesiąca życia, a w dolnych po około roku od urodzenia. Jest to bardzo prosty odruch w sprawdzeniu i zwykle przejawia się podczas pierwszego badania przez pediatrę po porodzie. Po 4 lub 5 miesiącach życia odruch ten powinien rozwinąć się na tyle, by dziecko mogło utrzymać zabawkę pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem (w tzw. chwycie pestkowym).

Co bardzo istotne, niewygaszony odruch chwytny u noworodka może budzić szereg konsekwencji. Przewlekły odruch Palmara skutkuje nieprawidłowym wykształceniem się koordynacji motoryki małej, trudnościami w rozwoju mowy, trudnościami w pisaniu (a także mówieniu w trakcie pisania) oraz zbyt silnym zaciskaniu palców na drobnych przedmiotach, np. na ołówku lub długopisie.

Silny odruch ssania u noworodka

Odruch ssania to kolejny fizjologiczny odruch dziecka, który pojawia się w okolicach 34. tygodnia ciąży. Polega on na bardzo energicznym ssaniu palca lub brodawki sutkowej przez dziecko. Odruch ten jest bardzo silnie związany z odruchem szukania oraz połykania. Jego obecność można sprawdzić już poprzez przyłożenie w okolicy policzka lub kącika ust noworodka palca – dziecko natychmiast odwraca głowę w tym kierunku oraz mocno ssie palec. Automatyczny odruch ssania trwa do 4 miesiąca życia – po tym czasie dziecko ssie już tylko w chwilach, kiedy ma na to ochotę. Cała ta grupa odruchów – ssania, szukania oraz połykania przygotowuje dziecko do samodzielnego jedzenia.

Odruch Babińskiego u noworodka

Odruch Babińskiego to kolejny fizjologiczny odruch, który swoją nazwą nic nie mówi zainteresowanym. Odruch ten wziął swoją nazwę od nazwiska jego odkrywcy, francuskiego neurologa Józefa Babińskiego. W 1896 roku naukowiec ten odkrył, iż po delikatnym pociągnięciu palcem po podeszwie stopy noworodka od pięty w kierunku palców, niemowlę najpierw napręża palce, a potem wykrzywia stopę do środka. Odruch ten występuje u niemowląt do około 7 miesiąca życia i po tym czasie zostaje zastąpiony przez odruch podeszwowy, czyli zwijanie palców w odpowiedzi na podrażnienie stopy dziecka. Odruch Babińskiego u noworodka jest efektem nierozwinięcia się jeszcze w pełni układu nerwowego.

Odruch chodzenia u noworodka

Odruch chodzenia pojawia się u noworodka już około 4 dnia po porodzie, a zanika między czwartym a szóstym tygodniem życia. Jego występowanie pediatra sprawdzi podczas rutynowego badania dziecka w pierwszych tygodniach życia. Lekarz przytrzyma dziecko tak, by jego stópki dotykały ziemi. Wówczas niemowlę zacznie wyciągać i chować stopy zupełnie tak, jakby maszerował. I choć odruch chodzenia u noworodka rozczula wielu rodziców, nie próbujcie sprawdzać go samodzielnie w domu. Nieodpowiedni uchwyt dziecka może spowodować uraz kręgosłupa.

[Zdjęcie główne: Depositphotos]