Twardnienie brzucha w ciąży [Przyczyny, Zapobieganie, Zagrożenia]

Twardnienie brzucha w ciąży: jak odczuwa je ciężarna?

Twardnienie brzucha w ciąży, często określane przez pacjentki również jako napinanie się lub stawianie brzucha to bardzo powszechne zjawisko, zwłaszcza gdy przyszła mama jest aktywna i dużo się rusza. Choć wiele kobiet niepokoi się tym objawem, jest on całkowicie naturalny i związany ze zmianami zachodzącymi w macicy i wzrostem płodu. Oczywiście to, kiedy po raz pierwszy pojawi się napięty brzuch w ciąży to sprawa bardzo indywidualna. Wiele zależy od naturalnych predyspozycji kobiety, intensywności trybu życia oraz przebiegu samej ciąży. Charakterystyczne dla naturalnego napinania się brzucha w ciąży jest to, że uczucie napięcia przechodzi od szczytu brzucha w dół i pojawia się maksymalnie kilka razy na dzień, a po odpoczynku ustępuje.

Od kiedy pojawia się twardnienie brzucha w ciąży?

Jak już zostało wspomniane, to kiedy twardnieje brzuch to sprawa bardzo indywidualna. Co prawda napięcie brzucha we wczesnej ciąży może zdarzyć się u niewielkiego odsetka kobiet i związane jest wtedy przede wszystkim z rozciąganiem się macicy. Najczęściej jednak twardnienie brzucha po raz pierwszy zgłaszane jest mniej więcej w okolicach 20 tygodnia ciąży, czyli połowy drugiego trymestru. Wtedy to macica rozpoczyna regularne treningi mające na celu przygotowanie jej do akcji porodowej. Objawiają się one tzw. skurczami Braxtona-Hicksa, inaczej określanymi mianem skurczy przepowiadających. Początkowo twardnienie brzucha pojawia się stosunkowo rzadko, jednak w trzecim trymestrze może się nasilać i trwać coraz dłużej, co związane jest z wieloma czynnikami.

Twardnienie brzucha w ciąży: przyczyny

Dlaczego twardnieje brzuch w ciąży? Tak naprawdę przyczyn takiego stanu może być wiele. Podstawowym powodem są oczywiście wspomniane już wcześniej skurcze przepowiadające, stanowiące naturalny mechanizm przygotowawczy do porodu.

Za napinanie się brzucha może również odpowiadać nadmierny wysiłek. Należy pamiętać, że chociaż ciąża to nie choroba, jest to wyjątkowy okres w życiu kobiety i wymaga rozsądnego podejścia do kwestii aktywności fizycznej. Jeśli przed zajściem w ciążę przyszła mama nie była aktywna fizyczna, nadmierne forsowanie się może prowadzić do przemęczenia, którego pierwszym objawem jest właśnie tzw. stawianie się brzucha na dłuższy czas.

Zdarza się również, że przyczyną twardnienia brzucha w ciąży jest jego nadmierne głaskanie. Niepotrzebnie pobudza to mięśnie macicy do skurczu i w wyjątkowych przypadkach może nawet grozić przedwczesnym porodem.

Inne przyczyny pojawiania się uczucia napiętego i twardego brzucha to także powszechne u kobiet w ciąży zaparcia i towarzyszące im wzdęcia. Powodują one zwiększenie się objętości jelit, co w połączeniu z rozmiarami macicy i płodu powoduje rozpieranie zewnętrznych powłok ciała.

Co oznacza twardnienie brzucha w ciąży? Jak widać zależne jest to od tygodnia, w którym się pojawia, a także okoliczności towarzyszących. W pierwszym trymestrze może być objawem stresu lub też odklejania się łożyska, dlatego w sytuacji kiedy towarzyszą mu plamienia lub bóle należy skonsultować się z lekarzem. Z kolei w drugim i trzecim trymestrze najczęściej jest spowodowane nadmiernym wysiłkiem połączonym ze skurczami Braxtona-Hicksa i stanowi dla kobiety sygnał, że powinna nieco zwolnić i odpocząć.

Twardnienie brzucha w ciąży – jak sobie radzić?

Napięty brzuch to mało komfortowe uczucie, dlatego tak wiele ciężarnych chce ograniczyć twardnienie brzucha w ciąży. Jak już wspomnieliśmy, stawianie się brzucha najczęściej jest spowodowane skurczami przepowiadającymi, stanowiącymi naturalny trening macicy przed porodem lub też zwykłym przemęczeniem. W związku z tym najlepszym sposobem na to, aby pozbyć się napiętego brzucha jest po prostu odpoczynek.

Kobieta powinna położyć się na lewym boku i powoli oddychać. Spowoduje to rozluźnienie mięśni brzucha i zmniejszy odczuwany dyskomfort. Niektórym kobietom zamiast leżenia pomaga rozchodzenie skurczu, również połączone z ćwiczeniami oddechowymi. Sposób ten sprawdza się jednak zwykle w tym okresie, kiedy brzuch nie jest jeszcze zbyt duży i nie uciska mocno na szyjkę macicy. Drętwienie brzucha w ciąży łagodzi również ciepła, ale nie gorąca kąpiel w wannie lub pod prysznicem. Najważniejsze jednak, aby w sytuacji kiedy pojawia się twardnienie brzucha nie głaskać go ani nie masować. Choć jest to naturalny odruch, może on przynieść odwrotny skutek i zamiast rozluźnić, dodatkowo pobudzić do skurczy mięśnie macicy i nasilić twardnienie brzucha w ciąży.

Zapobieganie twardnieniu brzucha w ciąży

Jak ograniczyć twardnienie brzucha w ciąży? Z pewnością warto zadbać o odpowiednie nawodnienie, gdyż nawet niewielki niedobór wody może powodować częstsze skurcze i stawianie się brzucha. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego mówią o tym, aby kobieta w ciąży spożywała minimum 2 litry wody dziennie.

Dobrym pomysłem jest także suplementacja magnezu. Wielu lekarzy profilaktycznie zaleca kobietom w ciąży przyjmowanie preparatów magnezowych, nie tylko po to by ograniczyć stawianie się brzucha, ale również zmniejszyć ryzyko pojawiania się np. bolesnych skurczów łydek.

Jak zapobiegać twardnieniu brzucha w ciąży? Jeżeli pomimo wprowadzenia powyższych zmian skurcze dalej się pojawiają to sygnał, że należy zwolnić tempo i większą ilość czasu poświęcić na relaks i odpoczynek w pozycji leżącej, najlepiej z nogami nieco wyżej niż brzuch. Ciężarna powinna również unikać przebywania przez dłuższy czas w pozycji z uniesionymi rękami, a także podnoszenia ciężkich przedmiotów. Może to bowiem nasilić twardnienie brzucha i spowodować komplikacje. Kiedy stawianie brzucha jest częste, warto też zacząć notować kiedy i w jakich okolicznościach ma miejsce. Może to pomóc lekarzowi w ustaleniu i wyeliminowaniu przyczyny źródłowej.

Jakie zagrożenia niesie ze sobą twardnienie brzucha w ciąży?

Choć napinanie brzucha to jeden z fizjologicznych objawów pojawiających się u każdej ciężarnej, w niektórych sytuacjach częste twardnienie brzucha w ciąży może zaniepokoić lekarza. Konsultacji wymaga z pewnością sytuacja, kiedy skurczom towarzyszy krwawienie lub nawet niewielkie plamienie z dróg rodnych, a także osłabienie się aktywności ruchowej płodu. W tym wypadku nie ma różnicy czy jest to pierwszy czy ostatni trymestr ciąży.

Niepokój powinno budzić również bolesne twardnienie brzucha z towarzyszącym mu kłuciem w boku, z reguły bowiem skurcze przepowiadające powodują jedynie niewielki dyskomfort, przypominający ten odczuwalny podczas miesiączki. W sytuacji kiedy brzuch stawia się często, pomimo odpoczynku, zmiany pozycji, ciepłej kąpieli lub zażycia leków rozkurczowych typu No-spa, może zwiastować to odklejanie się łożyska lub nawet początek porodu przedwczesnego i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.