Katar u niemowlaka: sposoby na zatkany nosek

Niemowlęta do końca 1 roku życia oddychają wyłącznie przez nosek. Co więcej, biorą aż 50 oddechów na minutę! To sprawia, że zatkany nos jest dla nich wyjątkowym dyskomfortem: przeszkadza w oddychaniu, ssaniu piersi, wybudza ze snu.

Rodzaje kataru u niemowląt

Chociaż istnieją sposoby na ograniczenie ryzyka zachowania, nie ma możliwości całkowitego wyeliminowania kataru z życia niemowląt. Dlatego nie warto panikować, kiedy przydarzy się “ten pierwszy raz” i maluszek zacznie mieć trudności z oddychaniem przez nosek. Większość rodziców przynajmniej raz w trakcie wychowywania dziecka spotka się z poszczególnymi rodzajami kataru u maluchów.

Jakie rodzaje kataru pojawiają się najczęściej?

Spływający katar u niemowlaka

Wodnisty katar u niemowlaka to bardzo typowa przypadłość. Ze względu na swoją konsystencję, jest stosunkowo łatwy do usunięcia. Najczęściej wystarczy odciągnięcie wydzieliny z noska. Taka wydzielina jednak nie powinna być bagatelizowana – katar spływający do gardła może blokować górne drogi oddechowe. Dodatkowo spływając do oskrzeli i płuc może prowadzić do rozwoju stanów zapalnych.

Zalegający katar u niemowlaka

Każda przeszkoda pojawiająca się w drogach oddechowych może prowadzić do ograniczenia dopływu tlenu. Należy pamiętać, że noworodki nie posiadają jeszcze umiejętności odkrztuszania i “wydmuchiwania” nosa, przez co gęsty katar u dziecka poniżej 1 roku życia wymaga wyjątkowej pielęgnacji.

Ropny katar u niemowlaka

Żółtawa lub zielonkawa wydzielina jest objawem zakażenia bakteryjnego. Przeważnie jest gęsta i prowadzi do powstawania skrzepów, które przy wyjątkowo wąskich kanalikach nosowych prowadzą do ich zupełnego zaczopowania. Taki katar u niemowlaka wymaga konsultacji lekarskiej.

Kolor kataru – co powinno wzbudzić niepokój?

Przeważnie katar u niemowląt rozpoczyna się od pojawienia się śluzu, który jest przezroczysty i wodnisty. Sporo infekcji kończy się na tym etapie. W niektórych przypadkach – do czego mogą prowadzić czynniki zewnętrzne, jak zbyt suche powietrze, kontakt z alergenami, bakteriami i wirusami – katar może stać się biały i gęsty. Jeśli nie towarzyszy mu gorączka, rodzice nie muszą jeszcze konsultować się z pediatrą. Zupełnie wystarczą domowe sposoby. Jeśli jednak pojawia się żółty katar, to prawdopodobnie infekcja bakteryjna. Podobnie, jeśli obserwujemy zielony katar u niemowlaka, oznacza to, że niezbędna jest jak najszybsza wizyta u lekarza, który zalecić włączenie antybiotyków. Mogą też pojawić się dodatkowe dolegliwości, jak podwyższona temperatura, łzawienie oczu czy wyjątkowa płaczliwość niemowlaka spowodowana bólem głowy pochodzącym od zatok. Jeśli wydzielina jest czerwona (z krwią), mogło dojść do pojawienia się stanu zapalnego. Niekiedy jednak krew pojawia się także w delikatniejszych infekcjach – przy nadprodukcji wydzieliny może dojść do niegroźnego pęknięcia naczynka włosowatego w nosku. Nie powinno być to bagatelizowane, jednak często nie ma powodów do wielkich obaw.

Pod żadnym pozorem nie należy podawać na własną rękę antybiotyków. Nawet, jeśli zostały po poprzedniej infekcji lub infekcji drugiego dziecka – nie mogą zostać włączone bez dokładnego badania lekarskiego.

Jakie są przyczyny kataru u niemowląt?

Przeziębienie u niemowlaka

Zazwyczaj u dzieci tak samo, jak i u dorosłych występuje głównie w okresie zimowym i miesiącach przejściowych. Spowodowane jest najczęściej nadmiernym wychłodzeniem, a następnie przegrzaniem, co może mieć miejsce, jeśli w pokoju dziecka pojawiają się przeciągi lub jeśli najpierw spoci się na spacerze, a potem owieje je chłodny wiatr. Jeśli dbamy o prawidłową temperaturę i cyrkulację powietrza w pokoju dziecka, a także o dopasowany do pogody strój, niekiedy przeziębienie może pojawić się przy spadku odporności.

Katar wirusowy

Wirusy to druga najczęstsza przyczyna pojawienia się wydzieliny. Niemowlę może zachorować po kontakcie z zainfekowanymi rodzicami, dziećmi i innymi osobami. Dlatego w okresie wzmożonych zachorowań warto uważać na to, aby w miarę możliwości nie spędzać czasu w zatłoczonych, zamkniętych miejscach publicznych i poprosić zakatarzonych bliskich, by przez parę dni nie zbliżali się do niemowlaka.

Katar alergiczny

Alergia to częsty powód pojawienia się kataru. Alergiczna wydzielina jest najczęściej wodnista – może pojawić się wczesną wiosną przy początkach pylenia drzew, krzewów i traw. Może być także reakcją na kontakt z sierścią zwierząt, kurzem. Rodzice obserwują także katar przy ząbkowaniu – rosnącym zębom mlecznym towarzyszy pojawienie się wodnistej wydzieliny. Nie wymaga to kontaktu z lekarzem pediatrą – dopóki  niemowlę nie ma podwyższonej temperatury, a katar nie utrzymuje się dłużej, niż tydzień.

Ile trwa katar u niemowlaka?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, ile może trwać katar u niemowlaka. Jednak zapchany nos nie powinien występować dłużej, niż 7 dni. Inaczej klasyfikowany jest jako przewlekły katar i jako taki, może być powodem do diagnozowania poważniejszych schorzeń (zapalenie ucha, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, ostra reakcja alergiczna). Jeśli naszemu dziecku dolega ciągły katar, nie należy tego bagatelizować.

Katar a sapka

W pierwszych miesiącach życia niemowlaki mają tendencję do głośnego oddychania. Charakterystyczne “furkotanie” w nosie, “pochrumkiwanie” czy sapanie to niekoniecznie objaw kataru. Zatkany nos u niemowlaka, który ma dopiero parę dni, może być powodowany resztkami płynu owodniowego zalegającymi w kanalikach nosowych. Sapka – czyli rozszerzone płatki nosa i delikatnie uchylone usta, którym towarzyszy głośne oddychanie – może być też reakcją na suche powietrze i zmęczenie po ssaniu piersi. Najlepszym sposobem na odróżnienie kataru od niegroźnej sapki, jest tzw. “test piersi”. Jeśli dziecko bez problemu ssie pokarm, najprawdopodobniej jego głośne oddychanie powodowane jest sapką, a nie katarem. Niemowlęta z katarem nie mają apetytu, krztuszą się i denerwują w trakcie jedzenia.

Co na katar u niemowlaka?

Domowe sposoby na katar są bardzo skuteczne na pierwszych etapach choroby i często zapobiegają jej dalszemu rozwojowi. Jak odetkać nos małego dziecka

• sól fizjologiczna – bezpieczny środek rozpuszczający zasychającą wydzielinę w nosku i pozwalający usunąć ją za pomocą zwiniętej chusteczki
• woda morska dla niemowląt – nawilża i koi błonę śluzową, zmniejsza jej obrzęk. Koniecznie powinna być rozpylana, kiedy główka dziecka jest w pionie (w ten sposób nie spłynie do gardła)
• krople do nosa dla dzieci – podobnie, jak syrop na katar, mogą być stosowane jedynie u starszych (powyżej 6. miesiąca życia) niemowląt i nie dłużej, niż 3 dni pod rząd. Inaczej mogą prowadzić do podrażnień i tzw. polekowego kataru
• plasterki na katar – niektóre z nich mogą być stosowane już od pierwszych dni życia. Naklejone na ubranko działają odświeżająco i pomagają odetkać nosek
• maść majerankowa dla niemowląt – sprawdzony sposób na odetkanie zakatarzonego noska. Należy jednak uważać, aby nakładać niewielką ilość maści tuż pod nos tak, aby nie dostała się na błony śluzowe
• antybiotyki – ostatnia deska ratunku, która powinna być wykorzystywana tylko i wyłącznie za zaleceniem lekarza pediatry i pod ścisłą jego kontrolą

Domowe sposoby na katar u dziecka

Zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu kataru ważne jest nawilżanie powietrza i częste wietrzenie pokoju dziecka. Na czas otwarcia okien, niemowlę powinno być przeniesione do ciepłego pokoju. Korzystne działanie wykazują też inhalacje, ale tylko środkami poleconymi przez pediatrę. Dieta starszego przeziębionego malucha powinna obfitować w dużą ilość płynów.

Zobacz też: Syrop z cebuli

Katar u niemowlaka – kiedy do lekarza?

Koniecznie należy jak najszybciej udać się do lekarza, jeśli:

• niemowlę gorączkuje;
• wydzielina jest ropna (żółta, zielona) lub zabarwiona krwią;
• katar utrzymuje się dłużej, niż tydzień;
• niemowlę ma wyjątkowe trudności z oddychaniem, które uniemożliwiają zupełnie karmienie i sen.

Niemowlę z katarem a codzienność

• Niemowlę z katarem a spacer – wcale się nie wykluczają! Wręcz przeciwnie – świeże powietrze obkurcza naczynia krwionośne i może zmniejszać dolegliwości. Jedynymi przeciwwskazaniami jest wyjątkowo zła pogoda, silne mrozy i opady deszczu, smog.
• Niemowlę z katarem a karmienie piersią – noworodek z katarem może mieć problemy ze ssaniem piersi, co będzie prowadzić do jego drażliwości, a nawet utraty apetytu. W mleku matki zawarte są jednak białka zwiększające odporność, dlatego chociaż nie można dziecka zmuszać do jedzenia, warto wykazać się dużą cierpliwością i starać się przystawiać je do piersi jak najczęściej.
• Niemowlę z katarem a kąpiel – dbanie o prawidłową higienę dziecka jest ważne każdego dnia, także w trakcie choroby. Nie można jednak doprowadzać do nadmiernego wychłodzenia po kąpieli – najlepiej stosować ręczniki z kapturkami i nie przenosić gwałtownie dziecka z ciepłej łazienki do dużo chłodniejszego pokoju.

Zobacz też: Jaka powinna być wilgotność w pokoju dziecka?