Jakie badania po poronieniach należy wykonać?

Poronienie – co to takiego?

Mówiąc o poronieniu, należy mieć na myśli przedwczesne zakończenie ciąży (przed upływem 22. tygodnia). Medycyna różnicuje dwa rodzaje poronień:

• samoistne – do utraty ciąży dochodzi z przyczyn naturalnych, jeszcze przed 22. tygodniem,
• sztuczne – z różnych przyczyn, ciąża zostaje zakończona w sposób sztuczny, zwykle na drodze zabiegu chirurgicznego. W tym przypadku, wskazaniem może być m.in. zagrożenie zdrowia lub życia ciężarnej, ciężkie i nieodwracalne uszkodzenie płodu lub ciąża będąca następstwem czynu zabronionego.

Zobacz też: Poronienie – dlaczego niektóre ciąże, nie mają szans na szczęśliwe rozwiązanie?

Często bywa tak, że kobieta nie zdaje sobie sprawy z faktu, że doszło do samoistnego poronienia, a objawy tego stanu traktuje jako spóźnione krwawienie menstruacyjne. Dlaczego dochodzi do samoistnego zakończenia ciąży? Przyczyn może być wiele. Wśród najczęstszych wymienia się następujące czynniki:

• anomalia chromosomowe u płodu,
• wady anatomiczne macicy,
• zła jakość materiału genetycznego rodziców,
• zaburzenia w obszarze gospodarki hormonalnej, przede wszystkim – niskie stężenie progesteronu i zaburzenia w wydzielaniu hormonów produkowanych przez tarczycę,
• choroby autoimmunologiczne,
• schorzenia zakaźne,
• długotrwała ekspozycja na stres,
• czynne lub bierne palenie tytoniu,
• spożywanie alkoholu,
• zażywanie środków psychoaktywnych,
• przyjmowanie niektórych leków.

Zdarza się, że po poronieniu następują kolejne samoistne utraty ciąży. Jeżeli doszło do tego trzy razy pod rząd, medycyna wskazuje na poronienia nawykowe, nazywane też nawracającymi. W takim przypadku, przyczyna najczęściej leży po stronie czynników genetycznych.

Jakie badania po poronieniach należy wykonać?

Ustalenie przyczyn poronienia nie jest możliwe w każdym przypadku. Zwykle jednak okazuje się, że przeprowadzone badania wskazują na czynnik, który doprowadził do samoistnej utraty ciąży. Ujawnienie przyczyny pozwala podjąć działania mające na celu zapobieżenie kolejnym poronieniom.

Zalecenia po wczesnym poronieniu wskazują na następujące badania:

• immunologiczne,
• genetyczne płodu,
• genetyczne rodziców,
• histopatologiczne,
• hormonalne,
• badania nasienia.

Wykonanie badań z powyższej listy jest o tyle istotne, że wskazanie przyczyny poronienia znacząco zwiększa szansę poczęcia i urodzenia zdrowego dziecka w przyszłości.

Zobacz również: Ciąża bez zarodka. Puste jajo płodowe – Kiedy dochodzi do poronienia?

Badania immunologiczne po poronieniach

Toczeń rumieniowaty układowy, zespół antyfosfolipidowy, schorzenia tarczycy – to tylko kilka pozycji z długiej listy przykładów schorzeń immunologicznych, które znacząco zwiększają ryzyko wczesnego poronienia. Ważne – badania immunologiczne powinny być wykonane najpóźniej w szóstym tygodniu po wystąpieniu samoistnego zakończenia ciąży! 

Wśród testów immunologicznych, które należy wykonać, specjaliści wskazują na:

• badanie na obecność przeciwciał przeciwjądrowych,
• badanie na obecność przeciwciał antykardiolipinowych,
• badanie na obecność przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej i tyreoglobulinie,
• badanie na obecność antykoagulantu toczniowego,
• badanie na obecność przeciwciał przeciwko antygenom łożyska.

Badanie genetyczne płodu po poronieniach

Dzięki badaniu genetycznemu płodu, możliwe jest wykluczenie albo potwierdzenie wystąpienia patologii w chromosomach. Według danych statystycznych, około 60 procent poronień jest efektem obciążeń nieprawidłowościami chromosomowymi. Trzeba jednak podkreślić, że większość takich przypadków ma charakter przypadkowy, czyli niezwiązany ze stanem zdrowia matki i ojca. W takiej sytuacji, szansa na utrzymanie kolejnej ciąży jest wysoka.

Badania genetyczne z materiału poronienia, które warto wykonać, to:

• określenie płci płodu,
• badanie aCGH, czyli metodą mikromacierzy,
• badanie aneuploidii chromosomowych.

Nie można zapominać, że w niektórych przypadkach, do przedwczesnego zakończenia ciąży przyczyniają się zmiany w genach lub chromosomach rodziców. Po poronieniu, warto wykonać test oceniający kariotyp, który przewiduje określenie struktury i liczby chromosomów. 

Badanie histopatologiczne po poronieniach

W przypadku poronienia w warunkach szpitalnych, typową praktyką diagnostyczną jest histopatologia. Badanie polega na wykonaniu analizy fragmentu materiału pozyskanego w trakcie przeprowadzania zabiegu usunięcia płodu. Po pobraniu, próbka trafia do utrwalacza (tę rolę najczęściej pełni parafina). Następnie, materiał jest analizowany pod mikroskopem.

Histopatologia pozwala wykryć ciążową chorobę trofoblastyczną, stanowi też potwierdzenie, że materiał uzyskany w trakcie łyżeczkowania jamy macicy rzeczywiście zawiera tkanki płodu. Ograniczony zakres badania sprawia jednak, że w wielu przypadkach nie da się wskazać na konkretną przyczynę utraty ciąży.

Badania hormonalne po poronieniu

Testy hormonalne to kolejna grupa badań, które mogą wskazać na przyczynę utraty ciąży. Po minimum trzech miesiącach od poronienia, specjaliści zalecają oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi (prolaktyny, LH, progesteronu, estrogenów i FSH) i oznaczenie poziomu hormonów tarczycy (TSH, FT3, FT4).

Badania po poronieniach – badanie nasienia

Ustalając przyczynę utraty ciąży, nie można pominąć badań nasienia mężczyzny. Trzeba bowiem wiedzieć, że wady plemników mogą bezpośrednio przyczynić się do poronienia. W trakcie badania, ocenie podlegają następujące czynniki:

• plemniki,
• wydzielina prostaty,
• pęcherzyki nasienne.

Badanie nasienia pozwala też na ujawnienie ewentualnych stanów zapalnych w obszarze narządów płciowych. Wynik wskazuje na liczbę plemników, ich ruchliwość oraz jakość, budowę i objętość nasienia.

Zobacz również: Ciąża obumarła – objawy, przyczyny. Po czym poznać że ciąża obumarła?

Rodzice pytają o badania po poronieniach

Poniżej publikujemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w związku z badaniami po poronieniach.

Badania hormonalne – jak się przygotować?

Badania hormonalne przeprowadzane są w godzinach porannych, zanim pacjentka spożyje pierwszy posiłek (przerwa od ostatniego posiłku powinna zamykać się w przedziale 8-12 godzin). W dniu poprzedzającym pobranie próbki, należy unikać spożywania alkoholu oraz tłustych, obfitych dań. Co do przyjmowanych leków – szczegółowe zalecenia wydaje lekarz. Należy pamiętać, że gospodarka hormonalna zmienia się zależnie w trakcie cyklu menstruacyjnego. Lekarz może zalecić przeprowadzenie badań w każdej z faz.    

Sprawdź: Skurcze macicy w ciąży: czy mogą szkodzić dziecku?

Jak wygląda badanie nasienia?

Badanie nasienia polega na pobraniu próbki ejakulatu. W warunkach laboratoryjnych badane są plemniki, wydzieliny gruczołu krokowego i pęcherzyki nasienne. Przeprowadzane testy wskazują na liczbę plemników, ich budowę, ruchliwość. Wszystko to, plus objętość nasienia, składa się na jego jakość. Jeżeli badanie ujawni jakiekolwiek nieprawidłowości, specjalista zaordynuje odpowiednie leczenie. Ważne – próbka nasienia powinna być pobrana po minimum 3-dniowej abstynencji seksualnej.

Jak szybko spada beta hCG po wczesnym poronieniu?

Najdynamiczniejszy spadek stężenia hormonu beta hCG notuje się w ciągu pierwszych kilku dni po poronieniu. Później, tempo spadku maleje. Spadek stężenia do zera może nastąpić w ciągu 4-6 tygodni, przy czym należy podkreślić, że tempo spadku beta hCG po poronieniu jest kwestią całkowicie indywidualną. Nie można też nie wspomnieć, że im wyższe jest stężenie hormonu w momencie poronienia, tym dłużej trwa redukcja jego poziomu do zera.